Υπάρχουν συνάνθρωποί μας που το θεωρούν "δεύτερο σπίτι" τους -και όχι άδικα- αφού η συσσωρευμένη γνώση και η εμπειρία των ανθρώπων που το στελεχώνουν στα θέματα που τούς αφορούν είναι τεράστια. Ο λόγος για το Εθνικό Ίδρυμα Κωφών, που λειτουργεί από το 1937 κι έχοντας διαγράψει ήδη μια σημαντική πορεία, θέτει πλέον ακόμη υψηλότερους στόχους κατά τα σύγχρονα ευρωπαϊκά πρότυπα.
"Οι στόχοι που έχουμε θέσει από πέρυσι που αναλάβαμε τη διοίκηση του Ιδρύματος είναι να δημιουργήσουμε ένα σύγχρονο Ίδρυμα εφάμιλλο με αυτά που λειτουργούν σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης" εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η διοικήτρια του Ιδρύματος, ομότιμη καθηγήτρια ειδικής αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών Βενέττα Λαμπροπούλου.
Ήδη, η κ. Λαμπροπούλου και οι συνεργάτες της εργάζονται συστηματικά προς αυτή την κατεύθυνση έχοντας δημιουργήσει μια σύγχρονη και μοναδική στο είδος της στην Ελλάδα υπηρεσία Έγκαιρης Παρέμβασης για την παροχή εξειδικευμένης εκπαίδευσης σε κωφά ή βαρήκοα βρέφη, αλλά και μια υπηρεσία υποστήριξης της επικοινωνίας των κωφών ή βαρήκοων ανθρώπων με τους ακούοντες με την παροχή διερμηνέων.
Με μακρά πορεία στον χώρο της εκπαίδευσης κωφών παιδιών, η κ. Λαμπροπούλου συμβουλεύει τους γονείς να ενταχθούν, χωρίς να χάνουν χρόνο, σε ένα καλό πρόγραμμα έγκαιρης παρέμβασης για κωφά και βαρήκοα βρέφη, όπου η παρέμβαση γίνεται από ειδικούς, εξατομικευμένα για κάθε παιδί.
Σε ό,τι αφορά δε, τα κυριότερα προβλήματα των κωφών, σήμερα, η διοικήτρια του Εθνικού Ιδρύματος Κωφών τονίζει ότι αφορούν κυρίως την επικοινωνία τους με τους ακούοντες, ενώ στην ερώτηση αν η νοηματική είναι μονόδρομος απαντά αρνητικά, επισημαίνοντας πως υπάρχουν κι άλλα "εργαλεία", όπως η χειλεανάγνωση και η επικοινωνία με γραπτό λόγο.
Η κ. Λαμπροπούλου αναφέρεται και στην υπηρεσία που λειτουργεί από πέρυσι το Εθνικό Ίδρυμα Κωφών και αφορά την παροχή διερμηνέων Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας βοηθώντας σε πρώτη φάση τους κωφούς εκείνους που χρησιμοποιούν κυρίως στην επικοινωνία τους την Ελληνική Νοηματική Γλώσσα (ΕΝΓ) στις συνδιαλλαγές τους με υπηρεσίες του δημοσίου και με διάφορους ιδιωτικούς φορείς. Ιδιαίτερη μνεία κάνει, στην επέκταση αυτής της υπηρεσίας τόσο στην εξ' αποστάσεων διερμηνεία στην ΕΝΓ όσο και στην κάλυψη των αναγκών των κωφών και βαρήκοων που προτιμούν να επικοινωνούν με χειλεανάγνωση και γραπτό λόγο.
Το Εθνικό Ίδρυμα Κωφών διοργανώνει, αύριο και μεθαύριο, στις εγκαταστάσεις του στην Αθήνα (Ζαχάρωφ 1, Αμπελόκηποι) διημερίδα με θέμα: ?Ανίχνευση και Αξιολόγηση της Βαρηκοΐας. Έγκαιρη Παρέμβαση, Εκπαίδευση και Επικοινωνία με Κωφούς/Βαρήκοους?, στο πλαίσιο του εορτασμού των 80 χρόνων λειτουργίας του. Μάλιστα, έχει μεριμνήσει ώστε οι γονείς που θέλουν να παρακολουθήσουν τη διημερίδα και δεν έχουν πού να αφήσουν τα παιδιά τους, να μπορούν να τα φέρουν στον χώρο της έγκαιρης παρέμβασης του Ιδρύματος, όπου θα υπάρχουν παιδαγωγοί. Οι παιδαγωγοί θα βρίσκονται εκεί αύριο, Παρασκευή 8/12, από 17:39-20:30, και μεθαύριο, Σάββατο 9/12, από 18:00-20:30, και θα φροντίσουν να απασχολήσουν δημιουργικά παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας, με κατασκευές και θεατρικό παιχνίδι.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης της κ. Λαμπροπούλου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ:
- Κωφοί που έχουν περάσει από το ίδρυμα στο παρελθόν αναφέρονται σε αυτό ως: «δεύτερο σπίτι» για εκείνους. Σε ένα μεταβαλλόμενο για τους κωφούς περιβάλλον (κοχλιακά εμφυτεύματα, βιονικό αυτί, καλύτερα ακουστικά) ποιοι είναι οι στόχοι του ιδρύματος για το παρόν και το όραμά σας για το μέλλον του;
Το Εθνικό Ίδρυμα Κωφών από το 1937 που άρχισε να λειτουργεί έως τη δεκαετία του 1990 που το Υπουργείο Παιδείας ίδρυσε ειδικά σχολεία για κωφά παιδιά ήταν ο μοναδικός δημόσιος φορέας για την εκπαίδευση και αποκατάσταση των κωφών με σχολεία-οικοτροφεία και τεχνικές σχολές σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας. Όλα αυτά τα χρόνια το Ίδρυμα προσέφερε σπουδαίες υπηρεσίες στους κωφούς και προάσπιζε τα δικαιώματά τους. Μέσα στα σχολεία αυτά οι κωφοί εισέπρατταν αποδοχή και αγάπη, επικοινωνούσαν άνετα μεταξύ τους , αποκτούσαν φιλίες, γνώσεις και εφόδια για την ενήλικη ζωή τους. Για τους λόγους αυτούς οι παλιοί απόφοιτοι θεωρούν το Ίδρυμα σπίτι τους.
Η συσσωρευμένη γνώση και η εμπειρία του Ιδρύματος στα θέματα που αφορούν στους κωφούς, την ιστορία τους και την εκπαίδευση τους είναι τεράστια. Παρόλα αυτά, μετά το 2008 που τα σχολεία πέρασαν στο Υπουργείο Παιδείας μαζί με όλο το επιστημονικό προσωπικό τους, το Ίδρυμα αφέθηκε στη τύχη του με αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια να μην προσφέρει τις υπηρεσίες και τη στήριξη που οφείλει να παρέχει εκ του καταστατικού του και που τόσο ανάγκη έχουν οι κωφοί και βαρήκοοι συμπολίτες μας σε μια εποχή δύσκολη για όλους μας, πόσο μάλλον για τα άτομα με απώλεια ακοής.
Οι στόχοι που έχουμε θέσει από πέρυσι που αναλάβαμε τη διοίκηση του Ιδρύματος είναι να δημιουργήσουμε ένα σύγχρονο Ίδρυμα εφάμιλλο με αυτά που λειτουργούν σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με νέες , ποιοτικές, αποτελεσματικές και απαραίτητες υπηρεσίες και προγράμματα που θα αποσκοπούν στην εξυπηρέτηση των αναγκών αξιολόγησης και αποκατάστασης της βαρηκοΐας, εκπαίδευσης, υποστήριξης της επικοινωνίας, επαγγελματικής κατάρτισης και αποκατάστασης, διαβίωσης και κοινωνικής συμμετοχής των ανθρώπων με προβλήματα ακοής όλων των ηλικιών καθώς και στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για τις ανάγκες και τα δικαιώματα τους.
Στόχος μας στη παρούσα φάση είναι ο σχεδιασμός ενός νέου και σύγχρονου οργανισμού λειτουργίας του Ιδρύματος που θα εξυπηρετεί τους παραπάνω στόχους και ενός σχεδίου δράσης που θα περιλαμβάνει τη δημιουργία και λειτουργία κάποιων απαραίτητων υπηρεσιών και προγραμμάτων καθώς και την αναζήτηση πόρων και εσόδων, την καταγραφή και αξιοποίηση της περιουσίας του ΕΙΚ, την αποκατάσταση ζημιών και συντήρηση των κτιριακών τους εγκαταστάσεων κτλ.
Στη παρούσα φάση έχουμε δημιουργήσει μια σύγχρονη και μοναδική στο είδος της στην Ελλάδα υπηρεσία Έγκαιρης Παρέμβασης όπου παρέχουμε εξειδικευμένη εκπαίδευση σε κωφά ή βαρήκοα βρέφη και νήπια με ειδική έμφαση στην γλωσσική ανάπτυξη τους αξιοποιώντας παράλληλα στο μέγιστο δυνατό τα κοχλιακά τους εμφυτεύματα ή τα ακουστικά τους βοηθήματα. Ταυτοχρόνως εκπαιδεύουμε τους γονείς τους ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν με επιτυχία στο ρόλο τους που είναι η ανατροφή ενός κωφού ή βαρήκοου παιδιού. Επί πλέον δημιουργούμε δίκτυα συνεργασίας με άλλους φορείς όπως με μαιευτικές και ΩΡΛ κλινικές Παίδων με στόχο την ανίχνευση και αξιολόγηση της βαρηκοΐας σε νεογνά, ώστε να μπορέσουμε και στην Ελλάδα να βοηθήσουμε νωρίς τα παιδιά και τους γονείς τους για να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα.
Μια άλλη σπουδαία υπηρεσία που δημιουργήσαμε και λειτουργούμε με επιτυχία είναι η υπηρεσία υποστήριξης της επικοινωνίας των κωφών ή βαρήκοων ανθρώπων με τους ακούοντες με την παροχή διερμηνέων. Η υπηρεσία αυτή βελτιώνεται συνεχώς ώστε να εξυπηρετεί περισσότερες ανάγκες κωφών και βαρηκόων ατόμων. Παράλληλα λειτουργούμε και σχολή εκμάθησης της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας όπου πολλοί κυρίως ακούοντες επαγγελματίες που εργάζονται με κωφούς ή γονείς, φίλοι, συγγενείς, αλλά και κωφοί/βαρήκοοι που δεν γνωρίζουν νοηματική μαθαίνουν τη γλώσσα για να επικοινωνούν με κωφούς.
- Η ενασχόληση η δική σας με τον χώρο των κωφών πότε ξεκινάει και πως;
Η ενασχόληση μου με το χώρο των κωφών είναι πολύ παλιά. Η πρώτη μου εργασία ως δασκάλα ήταν σε ένα ιδιωτικό σχολείο για κωφά παιδιά, όπου εργάστηκα για 3 χρόνια και στη συνέχεια επειδή μου άρεσε το αντικείμενο πήγα για σπουδές στην Νέα Υόρκη όπου σπούδασα και εργάστηκα στον συγκεκριμένο τομέα για 20 χρόνια. Το 1984 επέστρεψα στην Ελλάδα και εργάστηκα στο Εθνικό Ίδρυμα Κωφών ως επιστημονική διευθύντρια έως το 1988. Στη συνέχεια ακολούθησα ακαδημαϊκή καριέρα στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών όπου ίδρυσα τη Μονάδα Αγωγής Κωφών με αντικείμενο την έρευνα στο τομέα της κώφωσης και την εξειδίκευση των δασκάλων στην ειδική αγωγή και αποκατάσταση των κωφών/βαρηκόων.
- Η πρόοδος της επιστήμης έχει ήδη καταφέρει να θεραπεύσει την κώφωση με εμφυτεύματα. Δεν είναι αυτή η τελευταία γενιά κωφών έτσι όπως τη ξέρουμε;
Η τεχνολογική πρόοδος έχει προσφέρει πολλά στον τομέα της εκπαίδευσης και των ακουστικών βοηθημάτων συμπεριλαμβανομένων των κοχλιακών εμφυτευμάτων στα κωφά και βαρήκοα παιδιά. Δεν έχει όμως ακόμα καταφέρει να θεραπεύσει την κώφωση μέσω των κοχλιακών. Τα κοχλιακά προσφέρουν περισσότερες ακουστικές δυνατότητες από ότι τα ακουστικά βαρηκοΐας σε κωφά παιδιά με την προϋπόθεση η εμφύτευση να γίνει νωρίς στη νηπιακή ηλικία και να συνδυαστεί με εντατική ειδική εκπαίδευση. Τελικά όλα τα κωφά παιδιά χρειάζονται ειδική βοήθεια στην εκπαίδευση τους είτε φοιτούν σε ειδικό ή γενικό σχολείο. Τα κωφά λοιπόν παιδιά, δυστυχώς, είτε φορούν ακουστικά βαρηκοΐας, είτε κοχλιακά εμφυτεύματα, είτε δεν φορούν κάποιο ακουστικό βοήθημα συνεχίζουν να είναι κωφά και χρειάζονται ειδική στήριξη κυρίως στην επικοινωνία.
- Τι θα λέγατε στους γονείς ενός παιδιού που έχει μόλις διαγνωστεί με απώλεια ακοής;
Θα τους έλεγα να ενταχθούν αμέσως σε ένα καλό πρόγραμμα έγκαιρης παρέμβασης για κωφά και βαρήκοα βρέφη με εξειδικευμένο στο αντικείμενο της εκπαίδευσης κωφών προσωπικό, όπως αυτό που παρέχουμε στο Ίδρυμα μας. Δυστυχώς δεν υπάρχουν άλλα παρόμοια προγράμματα στην Ελλάδα.
Οι γονείς καλό είναι να μην να χάνουν χρόνο, πρέπει να ψάχνουν να βρίσκουν τους πραγματικά ειδικούς, να αναζητούν πολλές πληροφορίες πριν να πάρουν αποφάσεις, να μη σταματούν να επικοινωνούν και να μιλάνε με τα βρέφη τους και να απαιτούν από τους ειδικούς να τους εκπαιδεύουν μαζί με τα βρέφη τους.
- Με ποιους τρόπους βοηθάει ένα παιδί και την οικογένειά του ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα έγκαιρης παρέμβασης;
Τα εξειδικευμένα προγράμματα έγκαιρης παρέμβασης βασίζονται στην φιλοσοφία της συστημικής θεωρίας της οικογενειακής παρέμβασης. Η παρέμβαση εξατομικευμένα για κάθε παιδί και την οικογένειά του σχεδιάζεται από τους ειδικούς μαζί με τους γονείς με βάση την αξιολόγηση των δυνατοτήτων και αναγκών του βρέφους, όσο και της οικογένειας του. Θέτονται συγκεκριμένοι στόχοι, τόσο για το παιδί (πχ ανάπτυξη επικοινωνιακών δεξιοτήτων, κατάκτηση γλώσσας, ομιλίας, ακουστική αντίληψη, γνωστική ανάπτυξη κτλ) όσο και για τους γονείς (πχ γνώση γύρω από την κώφωση, δημιουργία γλωσσικού περιβάλλοντος στο σπίτι, ανάπτυξη επικοινωνίας) και με βάση το πρόγραμμα αυτό υλοποιείται η όλη παρέμβαση-εκπαίδευση.
- Ποια είναι τα προβλήματα που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τα κωφά άτομα στην Ελλάδα αλλά και τον κόσμο;
Ένα από τα κυριότερα προβλήματα των κωφών είναι η επικοινωνία τους με τους ακούοντες . Συνήθως χωρίς ειδική στήριξη και βοήθεια δε έχουν πρόσβαση στην ενημέρωση, στην πληροφόρηση, στη γνώση. Είναι αναγκασμένοι να ζουν στο περιθώριο της κοινωνίας.
- Με ποιους τρόπους μπορεί να υποστηριχθεί η επικοινωνία των κωφών με τους ακούοντες; Είναι η νοηματική γλώσσα μονόδρομος;
Οι κωφοί αποτελούν έναν ανομοιογενή πληθυσμό με διαφορετικά χαρακτηριστικά και ανάγκες. Άλλοι είναι εντελώς κωφοί, άλλοι είναι βαρήκοοι, άλλοι έχουν μάθει και επικοινωνούν κυρίως με νοηματική, άλλοι με χειλεανάγνωση, με ομιλία ή με γραπτό λόγο. Όλοι όμως έχουν δυσκολίες στην επικοινωνία τους με τους ακούοντες, ειδικά όταν βρίσκονται σε ομαδικές συγκεντρώσεις ή θορυβώδη περιβάλλοντα ή καλούνται να διεκπεραιώσουν καθημερινές λειτουργίες με αγνώστους και χρειάζονται βοήθεια. Η βοήθεια στην επικοινωνία επομένως θα πρέπει να παρέχεται ανάλογα με τις επικοινωνιακές δυνατότητες και τρόπους του κάθε ατόμου. Η νοηματική δεν είναι μονόδρομος και δεν την γνωρίζουν όλοι οι κωφοί και βαρήκοοι.
- Έχει υποστηριχθεί ευρέως ότι η σχέση της κατάκτησης της νοηματικής γλώσσας με εκείνη του προφορικού λόγου είναι αντιθετική. Αληθεύει αυτό;
Αυτή είναι μια παλιά εικασία που δεν στηρίζεται σε ερευνητικά δεδομένα. Αντίθετα, γνωρίζουμε πλέον από την έρευνα, ότι η γνώση της νοηματικής γλώσσας ως πρώτης γλώσσας βοηθάει την κατάκτηση της ομιλούμενης γλώσσας .
- Με ποιους τρόπους βοηθάει το ΕΙΚ στον τομέα της προσβασιμότητας;
Το ΕΙΚ δημιούργησε από πέρυσι την υπηρεσία παροχής διερμηνέων Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας βοηθώντας σε πρώτη φάση τους κωφούς εκείνους που χρησιμοποιούν κυρίως στην επικοινωνία τους την Ελληνική Νοηματική Γλώσσα στις συνδιαλλαγές τους με υπηρεσίες του δημοσίου και με διάφορους ιδιωτικούς φορείς.
Η υπηρεσία αυτή του ΕΙΚ επεκτείνεται αυτήν την περίοδο έτσι ώστε να μπορεί να καλύπτει τις ανάγκες επικοινωνίας κωφών και βαρηκόων ατόμων που χρησιμοποιούν χειλεανάγνωση ή επικοινωνούν με γραπτό λόγο . Επίσης, θα παρέχεται διερμηνεία και από απόσταση καλύπτοντας τις ανάγκες των κωφών και βαρηκόων ανθρώπων που ζουν σε άλλες πόλεις της Ελλάδος και σε απομακρυσμένες περιοχές. Αυτοί οι άνθρωποι ως τώρα δεν είχαν καμία βοήθεια στην επικοινωνία τους και τις συνδιαλλαγές τους με τις διάφορες υπηρεσίες, τους γιατρούς κτλ. Ήταν εξαρτώμενοι από τους γύρο τους για μια ελλιπή επικοινωνία, αφού ο κόσμος συνήθως δεν γνωρίζει πώς να επικοινωνεί με κωφούς. Η υπηρεσία αυτή είναι σύγχρονη και πρωτοποριακή για την Ελλάδα και πιστεύουμε ότι θα ωφελήσει ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό κωφών και βαρηκόων ανθρώπων.
Σ. Παπαδοπούλου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου