Σύμφωνα με μια νέα έρευνα δεν πειράζει να ακούνε τους γονείς τους να μαλώνουν εφόσον χειρίζονται τις διαφορές με εποικοδομητικό τρόπο. Η ερευνήτρια του Πανεπιστημίου της Arizona, Olena Kopystynska, μελέτησε το πώς ο τρόπος που χειρίζονται οι γονείς τις μεταξύ τους διαφωνίες/ συγκρούσεις επηρεάζει το γονεϊκό τους στυλ και πόσο συναισθηματικά ασφαλή νιώθουν τα παιδιά αφού γίνουν μάρτυρες τέτοιων συμβάντων.
«Δεν είναι όλες οι συγκρούσεις κακές – εξαρτάται από το πώς θα τις χειριστεί κανείς». Η έρευνα που δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο στο περιοδικό Journal of Family Psychology, εστιάζει στα εποικοδομητικά και καταστρεπτικά στυλ διαχείρισης συγκρούσεων. Στην εποικοδομητική διαχείριση συγκρούσεων επικρατεί η ηρεμία και ο σεβασμός παρά την ύπαρξη διαφορετικών απόψεων. Η σύγκρουση μένει εστιασμένη σε ένα θέμα και προχωράει προς την επίλυση. Όταν τα άτομα χειρίζονται μια σύγκρουση με καταστρετικό/ μη εποικοδομητικό τρόπο υπάρχει θυμός και πικρία. Η διαφωνία συχνά ξεφεύγει από το αρχικό θέμα και επεκτείνεται σε πράγματα που έχουν συμβεί στο παρελθόν.
Η Kopystynska και οι συνάδελφοί της διαπίστωσαν ότι ακόμα και όταν ο ένας από τους δύο γονείς χειρίζεται τη σύγκρουση με τον/τη σύντροφό του μη εποικοδομητικά, δημιουργεί στα παιδιά αίσθημα συναισθηματικής ανασφάλειας σχετικά με τη ζωή τους στο σπίτι.
«Τα παιδιά είναι πολύ καλά στο να αντιλαμβάνονται/ συλλαμβάνουν μικρές ενδείξεις σχετικά με τον τρόπο που οι γονείς αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Για αυτό το λόγο έχει πολύ μεγάλη σημασία ο τρόπος με τον οποίο οι γονείς εκφράζονται και χειρίζονται τις καθημερινές προκλήσεις, γιατί αυτό καθορίζει το αίσθημα του παιδιού για σταθερότητα και ασφάλεια στην οικογένεια» εξηγεί η Kopystynska του Norton School of Family and Consumer Sciences στο College of Agriculture and Life Sciences. «Αν οι γονείς είναι εχθρικοί ο ένας απέναντι στον άλλο, τα παιδιά ακόμα και αν είναι μικρότερα από 3 ετών, μπορεί να νιώσουν την απειλή ότι η οικογένειά τους διαλύεται. Μπορεί να μην είναι σε θέση να εκφράσουν αυτές τις ανασφάλειές τους, τους φόβους τους λεκτικά, αλλά το νιώθουν».
Δύο είδη συγκρούσεων
Η έρευνα της Kopystynska στηρίζεται σε εθνικά δεδομένα που συλλέχθηκαν για το Building Strong Families Project, ένα πρόγραμμα που στόχευε οικογένειες χαμηλού εισοδήματος – ένας πληθυσμός που βρίσκεται σε υψηλή επικινδυνότητα όσο αφορά τις συγκρούσεις με δεδομένο τους πολλούς στρεσογόνους παράγοντες που σχετίζονται με την οικονομική αδυναμία. Οι γονείς στην έρευνα ήταν κατά κύριο λόγο μη παντρεμένοι και μόλις είχαν αποκτήσει το πρώτο τους παιδί όταν άρχισε η συλλογή δεδομένων, μια διαδικασία που έλαβε χώρα σε 3 φάσεις. Η Kopystynska εστίασε στη 3η φάση συλλογής δεδομένων, όταν τα παιδιά ήταν πλέον 3 ετών. Οι μητέρες και οι πατέρες συμμετείχαν στην έρευνα καταθέτοντας τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονταν οι ίδιοι τον τρόπο χειρισμού των συγκρούσεων μεταξύ τους και τον τρόπο με τον οποίο αντιδρούσαν τα παιδιά τους συναισθηματικά όταν τους έβλεπαν να μαλώνουν.
Παρόμοιες μελέτες βασίζοταν σε δεδομένα μόνο από μητέρες. Η συμμετοχή των πατεράδων, ωστόσο, δίνει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα σχετικά με τα όσα συμβαίνουν, υποστηρίζει η Kopystynska.
H Kopystynska και οι συνεργάτες της στην έρευνα διέκριναν τέσσερις διαφορετικούς τύπους ζευγαριών :
1) ζευγάρια όπου και οι δύο γονείς χειρίζονταν τη σύγκρουση εποικοδομητικά,
2) ζευγάρια όπου και οι δύο γονείς χειρίζονταν τη σύγκρουση μη εποικοδομητικά,
3) ζευγάρια στα οποία η μητέρα χειριζόταν τη σύγκρουση εποικοδομητικά ενώ ο πατέρας μη εποικοδομητικά,
4) ζευγάρια στα οποία ο πατέρας αντιδρούσε εποικοδομητικά ενώ η μητέρα μη εποικοδομητικά.
Οι ερευνητές μελέτησαν επίσης την εκδήλωση υποστηρικτικών ή πολύ αυστηρών συμπεριφορών των γονέων απέναντι στο παιδί, όπως μετρήθηκαν μέσω της άμεσης παρατήρησης της αλληλεπίδρασης κάθε γονέα χωριστά με το παιδί του. Οι υποστηρικτικές συμπεριφορές συμπεριλάμβαναν θετικές δηλώσεις, επίδειξη ευαισθησίας στις ανάγκες του παιδιού και αλληλεπίδραση με το παιδί με τρόπο που να προάγουν τη γνωστική του ανάπτυξη. Οι αυστηρές σμπεριφορές περιλάμβαναν συμπεριφορές παρεμβατικές ή πιεστικές ή έκφραση θυμού και αποδοκιμασίας στο παιδί.
Μαμάδες και μπαμπάδες
Σύμφωνα με τις έρευνες, ο τρόπος με τον οποίο οι πατέρες διαχειρίζονταν τις συγκρούσεις με τις συντρόφους τους δεν φάνηκε να επηρεάζει το γονεϊκό στυλ τους. Με άλλα λόγια, οι πατέρες αλληλεπιδρούν με τα παιδιά τους με παρόμοιο τρόπο σε όλες τις περιπτώσεις. Ωστόσο, οι μητέρες στις περιπτώσεις που οι πατέρες διαχειρίζονταν τις συγκρούσεις εποικοδομητικά ενώ εκείνες μη εποικοδομητικά έτειναν να είναι πιο αυστηρές με τα παιδιά τους σε σύγκριση με τις μητέρες που και οι δύο γονείς χειρίζονταν τις συγκρούσεις εποικοδομητικά. Όσο αφορά τον αντίκτυπο στη συναισθηματική ανασφάλεια που ένιωθαν τα παιδιά, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όταν ο ένας γονέας διαχειρίζονταν τη διαμάχη εποικοδομητικά και ο άλλος μη εποικοδομητικά, η συναισθηματική ανασφάλεια που ένιωθαν τα παιδιά ήταν υψηλότερη από εκείνη που ένιωθαν τα παιδιά σε οικογένειες που και οι δύο γονείς διαχειρίζονταν τις διαφωνίες με εποικοδομητικό τρόπο. «Διαπιστώσαμε ότι όταν οι γονείς διαχειρίζονται με εποικοδομητικό τρόπο τις μεταξύ τους συγκρούσεις, τα παιδιά αισθάνονται λιγότερο ανασφαλή όσο αφορά το κλίμα της οικογένειας και όταν ο ένας ή και οι δύο γονείς συγκρούονται με μη εποικοδομητικό τρόπο υπάρχει κάποιου βαθμού ανασφάλεια όσο αφορά τις οικογενειακές σχέσεις» λέει η Kopystynska.
Πολεμώντας ένα στερεότυπο
Σύμφωνα με την Kopystynska πρόκειται για λανθασμένη αντίληψη η άποψη ότι οι οικογένειες με πολύ χαμηλό εισόδημα βρίσκονται σε κίνδυνο για να αναπτύξουν δυσλειτουργικές συμπεριφορές, καθώς πολύ λίγα ζευγάρια ήταν τελείως καταστρεπτικά / μη εποικοδομητικά στον τρόπο διαχείρισης των μεταξύ τους συγκρούσεων. «Περισσότερο από το 50% των ζευγαριών που εξετάσαμε μάλωνε με εποικοδομητικό τρόπο». Στην πραγματικότητα μόνο 3% των ζευγαριών του δείγματος είχε και τους δύο συντρόφους να χειρίζονται την σύγκρουση μη εποικοδομητικά, υποδεικνύοντας ότι τα περισσότερα ζευγάρια συγκρούονται με υγιή και θετικό τρόπο. «Υπάρχει συχνά η πεποίθηση ότι αν ανήκεις στα χαμηλά οικονομικά εισοδήματα λειτουργείς με δυσλειτουργικό τρόπο, κάτι που ωστόσο δεν αποδείχτηκε στην έρευνά μας», εξηγεί η Kopystynska. «Αν αναλογιστεί κανείς όλους τους στρεσογόνους παράγοντες που έχει να αντιμετωπίσει, η πλειοψηφία αυτών των ατόμων έχει μια καλή, λειτουργική σχέση, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τις συγκρούσεις». Το γεγονός ότι η ομάδα στην οποία κατατάσσονταν οι οικογένειες όπου και οι δύο γονείς χειρίζονταν τις συγκρούσεις με μη εποικοδομητικό τρόπο ήταν τόσο μικρή, ίσως μπορεί να βοηθήσει στην ερμηνεία ενός μη αναμενόμενου ευρήματος της έρευνας: τα επίπεδα συναισθηματικής ανασφάλειας των παιδιών τους ήταν πολύ χαμηλά. Μια άλλη πιθανή ερμηνεία μπορεί να είναι ο χωρισμός/ διαζύγιο και η φυσική απομάκρυνση των δύο συντρόφων την εποχή που συγκεντρώθηκαν τα δεδομένα, γεγονός που συνεπάγεται τη μη έκθεση των παιδιών στις αλληλεπιδράσεις/ συγκρούσεις των γονιών τους.
Σε γενικές γραμμές, σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα, είναι σημαντικό να έχουν επίγνωση οι γονείς του τρόπου με τον οποίο αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, έχοντας στο νου τους πάντα ότι το σημαντικό δεν είναι να αποφεύγονται οι συγκρούσεις πάση θυσία, αλλά να λαμβάνουν χώρα με τέτοιο τρόπο που το παιδί να μην νιώθει ότι απειλείται. «Δεν είναι όλες οι συγκρούσεις κάτι κακό- εξαρτάται πώς τις χειρίζεται κανείς» λεει η Kopystynska. “Εφόσον τα παιδιά θα έρθουν αντιμέτωπα με πολλές συγκρούσεις στον αληθινό κόσμο, η έκθεσή τους σε κάποιες συγκρούσεις μέσα στην οικογένεια μπορεί να είναι ωφέλιμη. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικός ο τρόπος που χειρίζονται οι γονείς τις συγκρούσεις γιατί καθορίζουν το πόσο ασφαλές νιώθει το παιδί αλλά και τον τρόπο που το ίδιο το παιδί θα διαχειρίζεται στο μέλλον τις συγκρούσεις με τους άλλους”.
Απόδοση του άρθρου There’s an okay way to argue in front of your kids
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός - Νηπιαγωγός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου