 |
| Από το βιβλίο "Φίλοι; ...φως φανάρι" |
Για ένα παιδί που έχει δυσλεξία ή δυσγραφία ή διαταραχή ελλειμματικής προσοχής, κάτι τόσο απλό μπορεί να είναι εφιάλτης. Αρχικά, ο μαθητής ενδεχομένως να δυσκολεύεται να διαβάσει όσα είναι γραμμένα στον πίνακα, καθώς αυτός γυαλίζει. Στη συνέχεια, ίσως κουράζεται πολύ από τη διαδικασία του γραψίματος. Εκτός αυτού, απαιτείται πολλή ενέργεια για να παραμείνει συγκεντρωμένος στο κείμενο.
Μια «απλή αντιγραφή» περιλαμβάνει: κοίταγμα στον πίνακα, ανάγνωση, συγκράτηση των πληροφοριών στο μυαλό και στη συνέχεια γράψιμο στο τετράδιο, κοίταγμα στον πίνακα, εύρεση της σειράς όπου έχει μείνει κοκ. Όλα αυτά τα στάδια μπορεί να είναι πολύ κουραστικά για ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες.
Στην αρχή πιθανώς να ανταποκρίνεται στη δραστηριότητα ικανοποιητικά. Καθώς όμως περνάει η ώρα και κουράζεται, αρχίζει να χάνει στην σειρά του και να κάνει πολλά λάθη. Μπορεί να ξεχνάει γράμματα, λέξεις, προτάσεις ή ακόμα και ολόκληρα κομμάτια, με αποτέλεσμα το κείμενό του στο τέλος να μην βγάζει νόημα. Ο γραφικός του χαρακτήρας συνεχώς θα χειροτερεύει, μέχρι που πια δεν θα μπορεί να διαβαστεί.
Πολύ συχνά τα παιδιά παραπονιούνται ότι δεν έχουν αρκετό χρόνο για να ολοκληρώσουν την αντιγραφή, καθώς ο δάσκαλος σβήνει τον πίνακα γρήγορα.
Για να είμαι ειλικρινής, στη σύγχρονη εποχή των ηλεκτρονικών υπολογιστών, θεωρώ ότι η αντιγραφή από τον πίνακα είναι πολλές φορές απλή απώλεια χρόνου. Δεν θα ήταν πιο εύκολο να δίνονται οι σημειώσεις σε φυλλάδια; Οι δάσκαλοι θα μπορούσαν να ελέγχουν αν οι μαθητές κατάλαβαν και διάβασαν τις πληροφορίες κάνοντάς τους ερωτήσεις ή βάζοντάς τους να κάνουν περίληψη τα πιο βασικά σημεία. Μια άσκηση κενών θα μπορούσε να είναι μια άλλη εναλλακτική.
Συμβουλές για γονείς
- Ίσως μετά από τέτοιου είδους δραστηριότητες (η αντιγραφή είναι δραστηριότητα μεγάλης δυσκολίας για τους μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες), το παιδί έρθει στο σπίτι αναστατωμένο και κουρασμένο. Οι γονείς πρέπει να δείχνουν υπομονή και κατανόηση. Αφήστε τα να ξεκουραστούν για λίγο πριν του ζητήσετε να διαβάσουν ή να κάνουν ασκήσεις.
- Αν πρέπει να κάνουν στο σπίτι αντιγραφή από το βιβλίο, φωτοτυπήστε τη σελίδα και μεγενθύνετε το κείμενο. Καλύψτε το κείμενο με μια λευκή κόλλα χαρτί, έτσι ώστε να φαίνεται μόνο η σειρά που αντιγράφει (για να βρίσκει εύκολα το σημείο που βρίσκεται).
- Βάλτε το παιδί να γράψει για 10 λεπτά και μετά αφήστε το να κάνει διάλειμμα.
- Μιλήστε με τον/την εκπαιδευτικό για τη δυσκολία του παιδιού και ζητήστε του/της να μειώσει τον όγκο της αντιγραφής. Ρωτήστε τον/την αν μπορεί να δίνει κάποο φυλλάδιο στο παιδί με τα όσα γράφονται στον πίνακα ή αν μπορεί να παίρνει τις σημειώσεις από κάποιον συμμαθητή/τριά του.
Συμβουλές για εκπαιδευτικούς
- Βεβαιωθείτε ότι οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες κάθονται σε τέτοιο σημείο μέσα στην τάξη που βλέπουν στον πίνακα χωρίς δυσκολία (συνήθως στα πρώτα θρανία, απέναντι στην ευθεία με τον πίνακα).
- Θυμηθείτε ότι κάθε παιδί γράφει και αντιγράφει με διαφορετικό ρυθμό. Αφήνετε τις πληροφορίες γραμμένες στον πίνακα μέχρι να τις αντιγράψουν όλοι.
- Γράψτε τις ασκήσεις που έχουν τα παιδιά για το σπίτι έγκαιρα και όχι στο τέλος του μαθήματος , έτσι ώστε να μην χρειάζεται να γράφουν γρήγορα για να προλάβουν ή να χάνουν το διάλειμμά τους.
- Χρησιμοποιήστε κιμωλίες/ μαρκαδόρους διαφορετικού χρώματος για κάθε σειρά.
- Αριθμήστε τις σειρές έτσι ώστε τα παιδιά να μπορούν να βρουν εύκολα που έχουν μείνει.
- Βεβαιωθείτε ότι η γραφή σας είναι ευανάγνωστη και με τα σωστά κενά μεταξύ των γραμμάτων, των λέξεων και των προτάσεων. Μην τα «στριμώχνετε».
- Σύντροφος στην αντιγραφή: Επιτρέψτε σε κάποιον άλλο μαθητή που είναι καλός στην αντιγραφή (γράφει γρήγορα και ευανάγνωστα χωρίς να κουράζεται) να χρησιμοποιεί καρμπόν καθώς γράφει τις δικές του σημειώσεις, προκειμένου να δίνετε στον μαθητή που δυσκολεύεται και δεν προλαβαίνει το δεύτερο αντίγραφο.
- Δώστε στον μαθητή ένα αντίγραφο του κειμένου που υπάρχει στον πίνακα, έτσι ώστε να μπορεί να σημειώσει όσα δεν έχει προλάβει ή να διορθώσει όσα έκανε λάθος, όταν θεωρήσετε ότι ο χρόνος της αντιγραφής έχει τελειώσει.
- Δώστε στο παιδί ένα φύλλο χαρτί με κάποια από τα στοιχεία που καλείται να αντιγράψει από τον πίνακα και αφήστε το να συμπληρώσει τα υπόλοιπα (πχ δώστε τις επικεφαλίδες και ζητήστε του να συμπληρώσει τις λεπτομέρειες ή το αντίστροφο) πχ αν θέλετε να σημειώσει «τετράδιο εργασιών σελ 13 άσκηση 2 και βιβλίο μαθητή σελ 13-14», δώστε του ένα φύλλο χαρτί που θα λέει «τετράδιο εργασιών...... και βιβλίο μαθητή.........»
- Βοηθήστε τους μαθητές με αδυναμίες στην εργαζόμενη μνήμη. Όταν ένας μαθητής έχει αδύνατη εργαζόμενη μνήμη του είναι πολύ δύσκολο να ακούει το μάθημα, να προσπαθεί να καταλάβει και ταυτόχρονα να κρατάει σημειώσεις. Σε αυτούς τους μαθητές, το να κρατούν σημειώσει όχι μόνο δεν τους βοηθά καθόλου, αλλά εμποδίζει σημαντικά την μάθησή τους, αφού δεν προσέχουν τι λέγεται και επιπλέον οι σημειώσεις τους είναι ανεπαρκείς ή με λάθη.
- Οργανώστε ένα σύστημα για να παίρνει το παιδί τις σημειώσεις της ημέρας από εσάς (τον εκπαιδευτικό) ή κάποιο συμμαθητή του. Αυτό θα λειτουργήσει σαν μια καθημερινή ρουτίνα, κάτι που είναι πολύ πιο εύκολο από το να πρέπει ο μαθητής κάθε μέρα να βρίσκει από ποιον φίλο του μπορεί να δανειστεί το τετράδιο ή ποιον να πάρει τηλέφωνο από το σπίτι του (μετά το τέλος της σχολικής μέρας)
- Επιτρέψτε στον μαθητή να ηχογραφήσει την παράδοση του μαθήματος και να το ξανακούσει όταν διαβάζει στο σπίτι του προκειμένου να κρατήσει τις σημειώσεις που είναι αναγκαίες. Φυσικά κάτι τέτοιο απαιτεί αρκετό επιπλέον χρόνο διαβάσματος στο σπίτι και κάποιοι μαθητές δεν είναι διατεθειμένοι ή δεν είναι σε θέση να το κάνουν.
- Κάντε το γράψιμο σημειώσεων πιο εύκολο και παραγωγικό δίνοντας στα παιδιά ένα φυλλάδιο όπου θα πρέπει να κρατήσουν σημειώσεις κάτω από συγκεκριμένες επικεφαλίδες. Για παράδειγμα, αν στο μάθημα των κειμένων στο Γυμνάσιο θέλετε κάθε φορά οι μαθητές να κρατούν σημειώσεις σχετικά με το είδος , τη γλώσσα, το ύφος, τα εκφραστικά μέσα, τις τεχνικές αφήγησης, τις ενότητες, μπορείτε να τους δίνετε στην αρχή κάθε μαθήματος το ίδιο φυλλάδιο όπου θα υπάρχουν αυτά που τους ζητάτε και τα παιδιά θα σημειώνουν απλώς όσα λέτε δίπλα από τον καθένα. Με αυτό τον τρόπο βοηθάτε επίσης τον μαθητή να ξεχωρίσει τα σημαντικά σημεία του μαθήματος, τα οποία θα πρέπει να του μείνουν. Εκτός αυτού, μια μικρή ματιά στο φυλλάδιο επιτρέπει στον εκπαιδευτικό να διαπιστώσει αν το παιδί έχει καταγράψει όλες τις πληροφορίες που χρειάζεται ή αν του λείπουν κάποια στοιχεία.
- Ελαχιστοποιήστε τον όγκο των πληροφοριών που καλούνται τα παιδιά να αντιγράψουν από τον πίνακα. Μολονότι εσάς σας φαίνεται απλό, αλλά για κάποιους μαθητές είναι τρομερά δύσκολο. Η αντιγραφή από τον πίνακα προϋποθέτει ότι ο μαθητής θα διαβάσει τις λέξεις από τον πίνακα, θα τις συγκρατήσει στο μυαλό του και θα τις περάσει στο χαρτί. Στη συνέχεια, το παιδί πρέπει να θυμάται τι έγραψε τελευταία, να το συγκρατήσει στο μυαλό του, μέχρι να σηκώσει το κεφάλι του και να δει τον πίνακα, να δει που έχει μείνει και τι πρέπει να γράψει στη συνέχεια, να το διαβάσει, να το συγκρατήσει στο μυαλό του μέχρι να το κοιτάξει στο χαρτί και να αρχίσει να το γράφει.
- Διαβάστε στα παιδιά 1-2 φορές αυτά που θέλετε να γράψουν, έτσι ώστε το παιδί να δυσκολευτεί λιγότερο στην αποκωδικοποίηση.
- Φροντίστε να γράφετε ευανάγνωστα και με επαρκή κενά μεταξύ των γραμμάτων, των λέξεων και των προτάσεων.
- Μην ζητάτε από τα παιδιά να αρχίσουν την αντιγραφή λίγο πριν χτυπήσει το κουδούνι ή κατά τη διάρκεια του διαλείμματος , αφού αφενός το μυαλό τους θα είναι συνέχεια έξω και θα κάνουν λάθη ή παραλείψεις και αφετέρου δεν θα προλάβουν να ξεκουραστούν ανάμεσα στις σχολικές ώρες.
- Αν το παιδί δυσκολεύεται να αντιγράψει μπορεί να ευθύνονται μια σειρά από πολύ διαφορετικούς μεταξύ τους παράγοντες. Αρχικά πρέπει να εξεταστεί η όρασή του από οφθαλμίατρο για να διαπιστωθεί αν έχει μυωπία ή κάποιο άλλο πρόβλημα. Στη συνέχεια, ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να ελέγξει αν ο μαθητής βλέπει από την θέση στην οποία βρίσκεται. Μπορεί μπροστά του να κάθεται κάποιο ψηλό παιδί, να είναι πολύ πλάγια σε σχέση με τον πίνακα ή ο πίνακας να γυαλίζει όταν ανάβει το φως ή όταν έχει ήλιο. Τοποθετήστε τον μαθητή σε κάποιο θρανίο στις πρώτες σειρές, απέναντι από τον πίνακα ή λίγο πλάγια. Φροντίστε ο πίνακας να φωτίζεται πάντα, αλλά χρησιμοποιήστε τις κουρτίνες για να περιορίσετε τον ήλιο που μπαίνει μέσα στην τάξη.
Ένας άλλος παράγοντας που μπορεί να δημιουργεί μεγάλες δυσκολίες στο παιδί κατά την αντιγραφή από τον πίνακα είναι η μυική αδυναμία στο χέρι ή η λανθασμένη λαβή του μολυβιού. Παιδιά που κρατάνε περιέργα το μολύβι ή το πιέζουν πάρα πολύ όταν γράφουν, κουράζονται πολύ εύκολα. Βρείτε το μολύβι ή τον στυλό που βολεύει καλύτερα το παιδί σας (σαν πάχος μύτης, αλλά και πλαστικού κυλίνδρου) και φροντίστε να γράφει με αυτό. Αν το παιδί δυσκολεύεται να τοποθετήσει το χέρι του σωστά στο τετράδιο λόγω του σπυράλ, κάτι που είναι ιδιαίτερα κοινό στους αριστερόχειρες, ζητήστε από τον εκπαιδευτικό να του επιτρέψει να έχει κάποιο άλλο είδος τετραδίου (πχ το σπυράλ να είναι από επάνω ή ένα τετράδιο χωρίς σπυράλ).
Τα τελευταία χρόνια κυκλοφορούν σε εξειδικευμένα καταστήματα και σπυράλ ειδικά για αριστερόχειρες, όπου το σπυράλ βρίσκεται από την άλλη πλευρά. Δείξτε στο μαθητή πώς πρέπει να έχει τοποθετημένο το υπόλοιπο χέρι του καθώς και το τετράδιο καθώς γράφει.
Αν δεν μπορεί να πιάσει καλά το μολύβι, υπάρχουν διάφορες λαβές στο εμπόριο, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, που θα μπορούσαν να βοηθήσουν το παιδί να τοποθετήσει σωστά τα δάχτυλά του και να χειρίζεται το μολύβι χωρίς να κουράζεται
Οι δυσκολίες στην αντιγραφή μπορεί να οφείλονται σε φτωχή γλωσσική ικανότητα. Ο μαθητής μπορεί να έχει μεγάλη δυσκολία στο να αποκωδικοποιήσει (να διαβάσει) τι ακριβώς γράφεται στον πίνακα, με αποτέλεσμα να αντιγράφει εικόνες γραμμάτων και όχι σύμβολα που πραγματικά σημαίνουν κάτι για αυτό. Αυτή η δυσκολία είναι πολύ συνηθισμένη στις μικρές τάξεις πχ Α- Β΄Δημοτικού, σε παιδιά που δεν έχουν μάθει ακόμα να γράφουν και να διαβάζουν. Μαθητές με μεγάλη δυσκολία στη γραφή είναι λογικό ότι καθυστερούν περισσότερο, αφού πρέπει να αντιγράφουν γράμμα- γράμμα όλη την πρόταση.
Η φτωχή εργαζόμενη μνήμη προκαλεί επίσης μεγάλες δυσκολίες κατά την αντιγραφή. Ένας μαθητής με φτωχή εργαζόμενη μνήμη δεν μπορεί να συγκρατήσει στο μυαλό του τις πληροφορίες όσο χρειάζεται για να τις περάσει στο χαρτί.
Ένας αλλος παράγοντας που μπορεί να καταστήσει την αντιγραφή πραγματική ρπόκληση είναι τα προβλήματα συγκέντρωσης και η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής.
Ανάλογα με τον λόγο για τον οποίο το παιδί δυσκολεύεται πολύ στην αντιγραφή, μπορεί να γίνουν και οι ανάλογες τροποποιήσεις τόσο κατά τη διδασκαλία, όσο και στο περιβάλλον της τάξης.
Λύσεις
- Αν ο δάσκαλος χρησιμοποιεί διαδραστικό πίνακα είναι εύκολο να δώσει ένα αντίγραφο των όσων γράφτηκαν στον μαθητή που έχει δυσκολίες.
Έχει διαπιστωθεί ότι κάποια παιδιά αντιγράφουν πιο εύκολα αν το αντιγράφουν από κάποιο χαρτί ή από κάποια οθόνη που είναι δίπλα στο τετράδιό τους. Δώστε σε χαρτί στον μαθητή τις σημειώσεις που υπάρχουν στον πίνακα ή επιτρέψτε του να φωτογραφήσει τον πίνακα με το smartphone ή το ipod του , έτσι ώστε να το αντιγράφει από την οθόνη του.
Όταν το παιδί αντιγράφει από άλλο χαρτί ή βιβλίο:
- Πάρτε μια μονόχρωμη σελίδα από σκληρό χαρτόνι (λίγο μικρότερη από Α4) και μάθετε στο παιδί να βάζει το χαρτόνι κάτω από την σειρά που αντιγράφει, έτσι ώστε να κρύβεται το υπόλοιπο κείμενο. Μολονότι δεν κρύβονται οι επάνω σειρές του κειμένου, η τεχνική αυτή έχει το πλεονέκτημα ότι μπορεί να μάθει στα παιδιά να την εφαρμόζουν όποτε χρειαστεί να αντιγράψουν κάτι, βάζοντας κάτω από την σειρά στην οποία βρίσκονται ένα τετράδιο, ένα βιβλιαράκι ή ακόμα και ένα άχρηστο αντικείμενο (πχ τηλεκοντρόλ).
- Για τα παιδιά που έχουν ακόμα μεγαλύτερες δυσκολίες, μπορείτε να κόψετε μια λωρίδα από ένα μονόχρωμο χαρτόνι, αρκετά ψηλά στη σελίδα, δημιουργώντας ένα τέτοιο άνοιγμα που να χωράει μόνο μια σειρά. Έτσι το παιδί θα βλέπει μόνο την σειρά που πρέπει να αντιγράψει.
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός - Νηπιαγωγός
Ειδική Παιδαγωγός - Νηπιαγωγός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου