Ανάγνωση και τυφλά παιδιά

Πηγή

Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που πρέπει να θυμόμαστε όταν φέρνουμε παιδιά με τύφλωση /αμβλυωπία σε επαφή με τα βιβλία και την δεξιότητα της ανάγνωσης είναι ότι πρόκειται για παιδιά. Μολονότι υπάρχουν συγκεκριμένες τεχνικές που μπορούν να κάνουν την ανάγνωση πιο ουσιαστική και ευχάριστη για τα παιδιά με σοβαρά προβλήματα όρασης, βασικά ισχύουν οι ίδιες αρχές που ισχύουν για όλα τα παιδιά που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στον κόσμο των βιβλίων και της ανάγνωσης. 

Η ανάγνωση αστείων ή ενδιαφέρουσων ιστοριών μαζί με κάποιο μέλος της οικογένειας, έναν εκπαιδευτικό ή κάποιο άλλο άτομο είναι κάτι που αγαπάμε όλοι μας, ανεξάρτητα από την ηλικία μας ή το επίπεδο οπτικής οξύτητας που έχουμε. 

1) Μοιραστείτε την αγάπη σας για τα βιβλία και την ανάγνωση με το παιδί σας, διαβάζοντάς του κάθε μέρα. Είναι πολύ σημαντικό να αφιερώνετε κάθε μέρα ώρα για να διαβάζετε μαζί με το παιδί σας. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να διαβάζετε όλο το βιβλίο από την αρχή μέχρι το τέλος ή να βάζετε το παιδί σας να ακούει προσεκτικά κάθε σελίδα. Απλά δείξτε στο παιδί σας ότι τα βιβλία είναι ιδιαίτερα και μπορούν να κάνουν την ζωή μας πιο ενδιαφέρουσα και διασκεδαστική. 

2) Επιλέξτε χώρους και στιγμές που υπάρχει ησυχία, είστε άνετα και δεν υπάρχουν διασπαστικά ερεθίσματα. Συχνά η ζωή είναι έντονη, γεμάτη δραστηριότητες και χαοτική, ειδικά όταν προσπαθεί κανείς να συμπεριλάβει ουσιαστικά και τα παιδιά του. Κλείστε το κινητό σας τηλέφωνο και την τηλεόραση, καθίστε κοντά στο παιδί και επικεντρωθείτε στα βιβλία μαζί. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί είναι άνετα, με σωστή στάση σώματος, ώστε να μπορεί να συγκεντρωθεί σε εσάς και την ιστορία και όχι να προσπαθεί να βολευτεί. Διαβάζοντας μαζί θα δημιουργήσετε μια ρουτίνα που θα είναι ιδιαίτερα ευχάριστη και σημαντική και για εσάς και για το παιδί σας. 

3) Διαλέξτε βιβλία που έχουν σχέση με τις εμπειρίες του παιδιού σας. Πολλά μικρά παιδιά με προβλήματα όρασης έχουν περιορισμένες εμπειρίες από τον κόσμο. Ακόμα λιγότερες έχουν σε περίπτωση που υπάρχει και κάποια άλλη αναπηρία, πχ είναι τυφλοκωφά. Βιβλία για πυραύλους και τέρατα, έχουν μικρή σημασία για τα παιδιά που δεν γνωρίζουν τις έννοιες αυτές. Είναι προτιμότερο να αρχίσετε απλά με βιβλία που σχετίζονται άμεσα με τις εμπειρίες του παιδιού. Για παράδειγμα, μπορείτε να αρχίσετε με ένα βιβλίο που θα αναφέρεται σε κάποιο ζωάκι που ετοιμάζεται να πέσει για ύπνο και κάνει μπάνιο, πλένει τα δόντια του, βάζει πυτζάμες και ξαπλώνει. Κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης μπορείτε να δείχνετε στο παιδί και τα αντίστοιχα πραγματικά αντικείμενα (πχ πετσέτα, οδοντόκρεμα, οδοντόβουρτσα κτλ)

4) Αντί για τις εικόνες, χρησιμοποιήστε αληθινά αντικείμενα (κουτιά ιστοριών). Τα πραγματικά αντικείμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη θέση των εικόνων για να κάνουν πιο κατανοητή και ενδιαφέρουσα την ιστορία του βιβλίου. Μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να προσδιορίσουν τα αντικείμενα που αναφέρονται στην ιστορία (πχ κορδόνια παπουτσιών) ή να τα ενθαρρύνουν να προβούν σε κάποια ενέργεια (πχ βούρτσισμα μαλλιών). Τα “κουτιά ιστοριών” είναι κουτιά που περιέχουν αντικείμενα που αναφέρονται σε ένα συγκεκριμένο βιβλίο και αποθηκεύονται σε ένα κουτί, μαζί με το βιβλίο. Δείτε πώς μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αληθινά αντικείμενα κατά την ανάγνωση βιβλίων στο http://www.pathstoliteracy.org/strategies/beginning-story-box-little-rabbits-bedtime με το βιβλίο Little Rabbit's Bedtime. 

5) Προσθέστε υλικά διαφορετικής υφής και έντονα/ φωτεινά χρώματα για να προκαλέσετε την προσοχή του παιδιού σε συγκεκριμένα – σημαντικά- σημεία της ιστορίας. Οι προσαρμογές στις οποίες μπορείτε να καταφύγετε εξαρτώνται από την υπολειπόμενη όραση του παιδιού. 

6) Μην περιορίζεστε μόνο στα λόγια του βιβλίου, αλλά αλληλεπιδράστε γλωσσικά με το παιδί σας. Έτσι, η ιστορία θα γίνει πιο κατανοητή, ελκυστική και θα βοηθήσετε τον λιλιπούτειο αναγνώστη να συνδέσει όσα ακούει ή διαβάζει με τις δικές του εμπειρίες. Πχ ο Jose πήγε στο μπακάλικο. Θυμάσαι όταν πήγαμε χτες εμείς στο μπακάλικο;»

7) Δώστε στο παιδί βιβλία σε Braille ή μεγενθυμένη γραφή. 

8) Ενθαρρύνετε το παιδί σας να πιάνει το βιβλίο και να συμμετέχει ενεργά στον χειρισμό του. Πχ ζητήστε του να βρει το εξώφυλο, να το ανοίξει, να γυρίσει τις σελίδες, να βρει το πάνω μέρος της σελίδας κτλ

9) Δημιουργήστε βιβλία αφής για το παιδί σας, με βάση τις εμπειρίες του. Δείτε πώς μπορείτε να μετατρέψετε ένα κλασικό βιβλίο σε βιβλίο αφής στο παρακάτω σύνδεσμο: http://www.pathstoliteracy.org/strategies/adapting-hungry-caterpillar-children-who-are-blind

10)Αποθηκεύετε τα βιβλία σε μέρη που μπορεί να μπορεί να φτάνει και να βρίσκει μόνο του το παιδί. Ορίστε ένα ράφι ή ένα ντουλάπι, σε κατάλληλο χώρο και ύψος και βάλτε επάνω μια ετικέτα σε Braille ή με ένα ανάγλυφο σύμβολο/εικόνα, προκειμένου να καταλαβαίνει το παιδί ότι μπαίνουν μόνο βιβλία εκεί. Ενθαρρύνετέ το να πηγαίνει μόνο του και να διαλέγει το βιβλίο που θέλει να διαβάσετε. Έτσι θα αναλάβει πιο ενεργό ρόλο, όχι μόνο στην επιλογή βιβλίων, αλλά στη μόρφωσή του γενικότερα. 

Και μην ξεχνάτε το πιο σημαντικό από όλα: ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΤΕ ΤΟ !

Απόδοση του άρθρου 10 Tips to Introduce Reading to a Young Child Who Is Blind or Visually Impaired της  Charlotte@Perkins

Ιωάννα Αγγέλου

Ειδική Παιδαγωγός - Νηπιαγωγός