Το λεξιλόγιο είναι ένα από τα βασικά όπλα έκφρασης και κατανόησης που διαθέτουμε, όχι μόνο στα πλαίσια του σχολείου, αλλά και της επαγγελματικής και καθημερινής ζωής γενικότερα. Μας δίνει τη δυνατότητα να εκφράζουμε με σαφήνεια σκέψεις, συναισθήματα, επιθυμίες και να κατανοούμε σε βάθος όσα συμβαίνουν γύρω μας.
Τα παιδιά και οι έφηβοι της σύγχρονης εποχής, ενώ παίζουν στα δάχτυλά τους εξειδικευμένους τεχνολογικούς όρους, φαίνεται να έχουν σημαντική δυσκολία σε λέξεις που κάποτε θεωρούσαμε δεδομένες και απλές.
Πώς μπορούμε όμως να εμπλουτίσουμε το λεξιλόγιό μας; Οι παρακάτω ιδέες μπορούν να εφαρμοστούν από παιδιά των τελευταίων τάξεων του Δημοτικού, του Γυμνασίου, του Λυκείου, αλλά και από ενήλικες.
1) Διαβάζετε συνέχεια και τα πάντα! Διαβάστε πολλά βιβλία, λογοτεχνικά και μη, περιοδικά, διαφημιστικά φυλλάδια, κουτιά από τρόφιμα και ό,τι άλλο πέσει στα χέρια σας. Μέσα στις σελίδες τους θα βρείτε λέξεις που δεν έχετε ξανακούσει, λέξεις που έχετε ακούσει αλλά δεν ξέρετε τι σημαίνουν και άλλες, που ενώ τις γνωρίζετε, δεν τις χρησιμοποιείτε στην καθημερινή σας ζωή. Φροντίστε να έρχεστε σε επαφή με διαφορετικά είδη βιβλίων, ποικίλης θεματολογίας και έκδοσης, έτσι ώστε να μην συναντάτε μόνο ένα συγκεκριμένο είδος λέξεων. Ψάξτε όσες λέξεις δεν καταλαβαίνετε στο λεξικό (ηλεκτρονικό ή μη) και στη συνέχεια δείτε πώς χρησιμοποιούνται μέσα στο κείμενο. Προσπαθήστε να τις χρησιμοποιήσετε σε αντίστοιχες προτάσεις του προφορικού και γραπτού λόγου.
2) Αν θέλετε να μάθετε συγκεκριμένες λέξεις, για παράδειγμα στα πλαίσια του μαθήματος της έκθεσης, μπορείτε να δημιουργήσετε τις δικές σας λίστες με λέξεις, ορισμούς και μια – δύο προτάσεις για το πώς χρησιμοποιούνται. Με τον τρόπο αυτό, αν θέλετε π.χ. να μάθετε για τα κοινωνικά προβλήματα μπορείτε να δημιουργήσετε λίστα με τις έννοιες της αστυφιλίας, της κοινωνικής ανισότητας, του ρατσισμού, του εθνικισμού, των εξαρτήσεων, της παραοικονομίας κλπ. Φροντίστε να μαθαίνετε μια λίστα των 5-10 λέξεων κάθε φορά και όχι περισσότερες. Δοκιμάστε να τις θυμηθείτε την επόμενη ημέρα. Αν τα καταφέρετε, προχωρήστε παρακάτω. Καλό είναι πάντως να μαθαίνετε 2-3 τέτοιες λίστες των 5-10 λέξεων κάθε εβδομάδα. Κάντε συχνά επανάληψη. Δεν έχει νόημα να μαθαίνετε λέξεις που δεν θυμάστε και δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε.
3) Χρησιμοποιείτε στον γραπτό και προφορικό λόγο τις λέξεις που μαθαίνετε. Μόνο μέσα από τη συνεχή χρήση τους θα τις κάνετε πραγματικά κτήμα σας.
4) Φτιάξτε μια γωνιά λέξεων. Πάρτε post- its, γράψτε από μπροστά την λέξη και από πίσω τον ορισμό της και ένα παράδειγμα χρήσης της. Κολλήστε τα post- its στον τοίχο ή σε έναν φελλοπίνακα και κοιτάξτε τις χαλαρά όποτε έχετε χρόνο και διάθεση.
5) Κάντε το δικό σας επιτραπέζιο παιχνίδι με κάρτες (flash cards). Από μπροστά γράψτε τη λέξη και από πίσω τον ορισμό της. Βάλτε τις κάρτες όλες μαζί. Πάρτε μια κλεψύδρα και κάντε διαγωνισμό με τους φίλους σας ποιος θα μπορέσει να απαντήσει σωστά σε περισσότερες κάρτες σε ένα συγκεκριμένο χρονικό όριο. Μπορείτε να παίζετε το παιχνίδι αυτό με 2 τρόπους : α) να δίνετε την λέξη και να πρέπει να βρει ο άλλος την σημασία της ή β) να αναφέρετε τον ορισμό και να πρέπει ο άλλος να βρει την λέξη. Και στις δύο περιπτώσεις μπορείτε να εμπλουτίσετε το λεξιλόγιό σας διασκεδάζοντας και αν είστε μόνοι, παίξτε με αντίπαλο τον χρόνο!
6) Μην αντιμετωπίζετε όλες τις λέξεις σαν «μη λογικές/ αυθαίρετες» μονάδες. Κάθε λέξη έχει πρόθημα, ρίζα, κατάληξη. Προσπαθήστε να την κατανοήσετε εξετάζοντας τη δομή της, ανατρέχοντας σε άλλες συγγενικές που γνωρίζετε.
7) Αν θέλετε να αυξήσετε τις λέξεις σας σε συγκεκριμένο τομέα πχ στα φυτά, τα αθλήματα κτλ, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε εικονολεξικά. Οι εικόνες που συνοδεύουν τις συγκεκριμένες έννοιες είναι συνήθως πολύ κατατοπιστικές. Δυστυχώς, δεν περιλαμβάνονται σε αυτού του είδους τα λεξικά αφηρημένες έννοιες, που είναι συνήθως και αυτές που δημιουργούν τα μεγαλύτερα προβλήματα.
8) Μην ντρέπεστε να ρωτάτε τους μεγαλύτερους σε ηλικία ή πιο έμπειρους χρήστες της γλώσσας τις λέξεις που δεν καταλαβαίνετε. Μόνο ρωτώντας και ψάχνοντας μαθαίνει κανείς πραγματικά.
9) Εκμεταλλευτείτε την σύγχρονη τεχνολογία και όλες τις δυνατότητες που σας προσφέρει. Όλες πλέον οι έννοιες υπάρχουν στο διαδίκτυο ή στα βιβλία, σε μορφή στατικής εικόνας, βίντεο, ήχου. Τα πολυμέσα έχουν αλλάξει τη ζωή μας σε πολύ μεγάλο βαθμό. Ακόμα και οι εκπομπές ειδικής θεματολογίας στην τηλεόραση ή κάποιες σειρές μπορούν να σας βοηθήσουν να εμπλουτίσετε το λεξιλόγιό σας χωρίς να το καταλάβετε.
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός - Νηπιαγωγός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου