Ένα παιδί προσχολικής ηλικίας παλεύει να λύσει μόνο του τη ζώνη ασφαλείας του αυτοκινήτου. «Κοντεύω», μουρμουρά καθώς συνεχίζει να προσπαθεί. «Κοντεύεις» συμφωνεί και η μαμά του. «Πρόσεχε όμως, μην πέσεις». Όταν τα κατάφερε η μαμά φώναξε: «Τα κατάφερες. Ήταν δύσκολο, αλλά συνέχισες να προσπαθείς και τα κατάφερες. Είμαι τόσο περήφανη για σένα».
Ο τρόπος που επαίνεσε η συγκεκριμένη μαμά την προσπάθεια του παιδιού ήταν αρκετά προσεγμένος. Θα μπορούσε να είχε πει απλά ένα «Μπράβο» ή «Τι έξυπνος και δυνατός που είσαι». Πολλοί θα αναρωτηθείτε «και γιατί είναι κακό αυτό;». Δείτε γιατί.
Η ερευνήτρια του Stanford, Carol Dweck μελετά από το 1960 τα κίνητρα και την επιμονή και κατέληξε ότι τα παιδιά χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:
Εκείνα που πιστεύουν σταθερά ότι οι επιτυχίες τους είναι αποτέλεσμα του έμφυτου ταλέντου ή της εξυπνάδας τους. Τα παιδιά αυτά πιστεύουν: «Αν χρειάζεται να δουλέψω σκληρά, τότε είμαι ανίκανος». Τα παιδιά αυτά πιστεύουν ότι θα μείνουν πάντα με όση νοημοσύνη είχαν όταν γεννήθηκαν. Πιστεύουν πως «εάν πρέπει να δουλέψεις πολύ σκληρά, τότε μάλλον δεν έχεις τις ικανότητες. Εάν έχεις τις ικανότητες, τότε τα πράγματα σου έρχονται εύκολα». Αυτά τα παιδιά, όταν αποτυγχάνουν νιώθουν παγιδευμένα. Αρχίζουν να πιστεύουν ότι δεν έχουν αρκετό ταλέντο ή πως δεν είναι αρκετά έξυπνα όσο τους λένε όλοι. Αποφεύγουν τις προκλήσεις και τις δυσκολίες, γιατί φοβούνται πως όλοι θα καταλάβουν ότι τελικά δεν είναι έξυπνοι.
Εκείνα που πιστεύουν ότι οι επιτυχίες τους είναι αποτέλεσμα της σκληρής δουλειάς. Τα παιδιά αυτά πιστεύουν: «Όσο πιο πολύ προσπαθείς, τόσο πιο έξυπνος γίνεσαι». Πιστεύουν ότι η νοημοσύνη μπορεί να καλλιεργηθεί, πως όσο πιο πολύ μαθαίνεις, τόσο πιο έξυπνος γίνεσαι. Αυτά τα παιδιά κατανοούν ότι ακόμη και οι ιδιοφυΐες εργάζονται σκληρά. Εάν κάποια στιγμή αποτύχουν, πιστεύουν ότι μπορούν να βελτιώσουν τη θέση τους εάν προσπαθήσουν περισσότερο. Αξιολογούν τη μάθηση περισσότερο από το να δείχνουν έξυπνοι και επιμένουν όταν βρίσκονται αντιμέτωπα με δυσκολίες.
Τι δημιουργεί αυτές τις πεποιθήσεις στα παιδιά μας; Ο τύπος του επαίνου που τους δίνουμε - ακόμα και από την πρώτη βρεφική περίοδο.
Σε μία έρευνα, η Dweck, συγκέντρωσε παιδιά της πέμπτης τάξης, τα χώρισε τυχαία σε δύο ομάδες και τους ζήτησε να λύσουν προβλήματα από ένα τεστ IQ. Στη συνέχεια, εξήρε την πρώτη ομάδα για την ευφυΐα τους λέγοντας: «Αυτό είναι ένα πολύ καλό σκορ. Πρέπει να είστε πολύ έξυπνοι.» Επαίνεσε και τη δεύτερη ομάδα, αλλά για την προσπάθεια τους, λέγοντας: «Αυτό είναι ένα πολύ καλό σκορ. Θα πρέπει να προσπαθήσατε πολύ σκληρά.»
Συνέχισε να δοκιμάζει τα παιδιά σε πολλές εργασίες, δίνοντάς τους μάλιστα την επιλογή να διαλέξουν μία εύκολη ή μία δύσκολη δοκιμασία. Τα παιδιά της δεύτερης ομάδας συνήθως διάλεγαν την πιο δύσκολη δοκιμασία, γνωρίζοντας ότι έτσι θα μάθουν περισσότερα. Συνέχισαν να έχουν κίνητρο για μάθηση και να πιστεύουν στον εαυτό τους όσο τα προβλήματα γίνονταν πιο δύσκολα.
Τα παιδιά της πρώτης ομάδας – εκείνα που επαινέθηκαν για την εξυπνάδα τους – ζητούσαν τις ευκολότερες προκλήσεις, γνωρίζοντας ότι είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας. Έχασαν την εμπιστοσύνη τους όταν τα προβλήματα έγιναν σκληρότερα.
Η Dweck και οι συνεργάτες συνέχισαν την έρευνά τους εκτός εργαστηρίου. Για δύο χρόνια, κάθε τέσσερις μήνες, ερευνητές από το Stanford και το Πανεπιστήμιο του Σικάγου, επισκέφθηκαν πενήντα τρεις οικογένειες και τους παρακολουθούσαν για ενενήντα λεπτά, σε μία συνηθισμένη ημέρα. Τα παιδιά ήταν ηλικίας 14 μηνών όταν ξεκίνησε η έρευνα.
Στη συνέχεια οι ερευνητές υπολόγισαν πόσο συχνά οι γονείς χρησιμοποιούσαν κάθε τύπο επαίνου: επαινούσαν την προσπάθεια, επαινούσαν στοιχεία του χαρακτήρα ή χρησιμοποιούσαν άλλους επαίνους ουδέτερης επίδρασης, όπως το «Καλά!» και «Μπράβο!»
Περίμεναν πέντε χρόνια.
Στη συνέχεια, οι ερευνητές πήγαν στα ίδια παιδιά, που πλέον ήταν 7 έως 8 ετών, για να δουν την στάση τους απέναντι στις προκλήσεις και τη μάθηση. Ποια παιδιά αγαπούσαν περισσότερο τις προκλήσεις και τη μάθηση; Εκείνα που είχαν ακούσει περισσότερους επαίνους ως νήπια.
Μπορείς όμως, να αλλάξεις τη νοοτροπία των παιδιών;
Μπορεί ένα παιδί να μάθει άλγεβρα ή προηγμένο συντακτικό ή να ασχοληθεί αργότερα με την πυρηνική φυσική εάν δεν είχε αναπτύξει τη σωστή νοοτροπία από τα πρώτα παιδικά του χρόνια;
Η Dweck είχε την ίδια απορία. Έτσι πήρε μαθητές του Γυμνασίου και φοιτητές που ανήκαν στην πρώτη κατηγορία. Κατέληξε ότι τα παιδιά είχαν τη δυνατότητα να βελτιώσουν τους βαθμούς τους όταν έμαθαν ότι ο εγκέφαλος είναι σαν ένα μυ. Όταν έμαθαν με άλλα λόγια ότι η νοημοσύνη δεν είναι σταθερή.
Με άλλα λόγια, ποτέ δεν είναι αργά. Όπως αναφέρει και ο Salman Khan της Khan Academy, ο εγκέφαλος μαθαίνει περισσότερο όταν κάνει λάθη κι όχι όταν τα κάνει όλα σωστά. Όσο πιο πολύ τον χρησιμοποιείς, τόσο πιο δυνατός γίνεται. Όσο πιο πολύ τον εξασκείς, επιδιώκοντας τις προκλήσεις, εξασκώντας νέες δεξιότητες, και μαθαίνοντας νέα πράγματα, τόσο πιο έξυπνος γίνεσαι.
Όταν λοιπόν το μικρό παιδί προσπαθεί να λύσει μόνο του τη ζώνη του καθίσματος, χρειάζεται να το ενθαρρύνετε. Πείτε του «κοντεύεις» ή «έλα προσπάθησε πάλι» αντί: «Ελα… βιαζόματε. Άσε με να το κάνω εγώ»...
Πηγή: Huffington Post via letsfamily
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου