Ο φόβος είναι ένα οικουμενικό συναίσθημα που κινητοποιεί τον άνθρωπο να αντιδράσει σε μια αληθινή εξωτερική απειλή. Οταν όμως ο φόβος αυτός είναι αδικαιολόγητος και δυσανάλογος, τότε περιγράφει μια παθολογική φοβία.
Το βρέφος έχει τον έμφυτο φόβο των ξαφνικών θορύβων, τον ακούσιο φόβο ότι θα πέσει, το μικρό παιδί φοβάται την απουσία του γονιού, τους ξένους, τα μεγάλα ζώα, τις μεταφυσικές φιγούρες των καρτούν, το σκοτάδι, τους κεραυνούς, τα τέρατα που αναδύονται από παραμύθια.
Συμπτώματα μιας φοβίας είναι η άμεση αγχώδης αντίδραση στην επαφή με το φοβικό αντικείμενο (αύξηση των παλμών, ταραχή, κλάμα), αποφυγή της κατάστασης, η προσκόλληση στον γονιό για διαβεβαίωση, ο ταραγμένος ύπνος, οι εφιάλτες, ενίοτε η νυχτερινή ενούρηση.
Τι κάνει όμως ένα παιδί πιο ευάλωτο σε φοβίες; Ενας φοβισμένος γονιός εύκολα μαθαίνει στο παιδί του να φοβάται μέσω ρητών ή άρρητων μιμητικών μηχανισμών. Ενας ανασφαλής γονιός μαθαίνει στο παιδί του ότι ο κόσμος είναι επικίνδυνος. Ενας τολμηρός γονιός που έχει ένα παιδί εσωστρεφές και ευάλωτο μπορεί να το σπρώχνει περισσότερο από ό,τι εκείνο αντέχει, με αποτέλεσμα το παιδί να αποθαρρύνεται, όταν βλέπει ότι δεν μπορεί να τα καταφέρει να αντιμετωπίσει κάτι που το φοβίζει.
Ο συναισθηματικός, λοιπόν, κόσμος και η ιδιοσυγκρασία του παιδιού είναι καθοριστικά στις φοβίες, ενώ οι στάσεις και οι φόβοι των ίδιων των γονέων εντείνουν ή αποδυναμώνουν τις φοβικές ροπές του παιδιού. Τα τραυματικά γεγονότα διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο (π.χ. το δάγκωμα ενός σκύλου) στη δημιουργία φοβιών αν το παιδί νιώσει ευάλωτο απέναντι στο φοβικό αντικείμενο και αν ο γονιός το «βοηθήσει» μέσα στον χρόνο να αποφύγει το ερέθισμα που φοβήθηκε χωρίς εκείνο να καταφέρει να υπερβεί τον φόβο του με την εξοικείωση.
Οι γονείς οφείλουν να κατανοήσουν και όχι να υποτιμούν το περιεχόμενο του φόβου του παιδιού τους ενώ θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στο να δείχνουν οι ίδιοι φοβισμένοι. Θα πρέπει να εκθέτουν συστηματικά το παιδί τους στο αντικείμενο του φόβου και όχι να το καθησυχάζουν με λόγια. Οι περισσότερες φοβίες στους ενηλίκους είναι ανεπεξέργαστες παιδικές φοβίες που ποτέ δεν αντιμετωπίστηκαν.
Της Μυρσίνης Κωστοπούλου
H Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας - ψυχοθεραπεύτρια, e-mail myrsini.kostopoulou@gmail.com, www.myrsinikostopoulou.com
Πηγή: Νέα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου