Η επιθετική συμπεριφορά αυξάνεται όταν ανταμείβεται
Θα μπορούσε η εικονική-συμβολική βία να ενθαρρύνει τα παιδιά να μετέχουν στην πραγματική βία;
Τα ερευνητικά δεδομένα αναφέρουν ότι τα παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας μιμούνται τις βίαιες ενέργειες προτύπων που εμφανίζονται στις τηλεοπτικές σειρές, καθώς και αυτές που πραγματώνονται μπροστά τους. Η επιρροή αυτή γίνεται πιο ισχυρή όταν το επιθετικό πρότυπο προβάλλεται ως επιτυχημένο και δημοφιλές. Αυτό το ερευνητικό αποτέλεσμα είναι πολύ σημαντικό, δεδομένου του ότι οι τηλεοπτικοί ήρωες, προκειμένου να επιτύχουν τους προσδοκώμενους στόχους τους, χρησιμοποιούν βίαιες μεθόδους και ακόμη αυτές οι βίαιες μέθοδοι προβάλλονται ως επιτυχημένες.
Μερικές από τις κλασικές έρευνες στην ψυχολογία καταδεικνύουν ότι η συμπεριφορά (επιθετική συμπεριφορά) αυξάνεται όταν ανταμείβεται. Στα βίαια τηλεοπτικά προγράμματα και ταινίες, η ανταμοιβή για τις βίαιες ενέργειες είναι έμμεση. Η «ανταμοιβή» των τηλεθεατών για τη δράση ενός βίαιου χαρακτήρα είναι να δουν το αποτέλεσμα της εν λόγω δράσης (π.χ. παρακολουθούν τον χαρακτήρα να λαμβάνει αυτό που θέλει, ή τον θάνατο του εχθρού του). Αυτό που διαφάνηκε από διεθνείς έρευνες είναι ότι τα τηλεοπτικά προγράμματα μπορούν να οξύνουν κάποια προβλήματα, τα οποία έχει ήδη το παιδί και ότι μπορεί να δώσει κάποιες ιδέες για εγκληματική παρέκκλιση σε παιδιά που ήδη έχουν έφεση στην εγκληματικότητα.
Τα ερευνητικά δεδομένα δεν αποδεικνύουν ότι τα τηλεοπτικά προγράμματα προκαλούν επιθετικότητα ή βία σε ένα παιδί που είναι ψυχικά ισορροπημένο και κοινωνικοποιημένο. Άλλωστε το ότι δεν αποδείχτηκε ακόμη ερευνητικά, δεν πρέπει να μας δίδει την ψευδή εντύπωση πως δεν μπορεί να δημιουργεί γνωστικές ασάφειες στα παιδιά δεδομένου του ότι στην προ-εφηβική και εφηβικη περίοδο η λαϊκή κουλτούρα και η επιρροή της παρέας των συνομηλίκων ασκούν ισχυρή επιρροή στη συμπεριφορά των παιδιών. Χρειάζεται ενδελεχής, συνεχής και εμπεριστατωμένη έρευνα, προκειμένου να διασαφηνισθεί η πραγματική επιρροή των τηλεοπτικών προγραμμάτων που περιέχουν βία, στα παιδιά που δεν έχουν δείξει δείγματα πρότερης επιθετικότητας και βίας.
Ωστόσο, στα βίαια βιντεοπαιχνίδια, οι ανταμοιβές είναι πολύ πιο άμεσες. Οι παίκτες λαμβάνουν στιγμιαία πολλά είδη ανταμοιβής για τις ενέργειές τους στο παιχνίδι (π.χ. πόντους, πρόσβαση σε νέα επίπεδα του παιχνιδιού, δυνατότητα να χρησιμοποιούν καινούρια όπλα, ενδιαφέροντα βίντεο και ηχητικά εφέ, λεκτικοί έπαινοι). Επειδή οι ανταμοιβές στα βίαια ηλεκτρονικά παιχνίδια είναι πολλές και πιο άμεσες σε σύγκριση με τα τηλεοπτικά προγράμματα, η έκθεση στα βιντεοπαιχνίδια με επιθετικές σκηνές και δράσεις ενδέχεται να είναι πιο επιζήμια για τον ψυχισμό του παιδιού.
Όσον αφορά τα παιδικά παιχνίδια με βίαιο περιεχόμενο, διαφαίνεται ότι πολλά παιχνίδια είναι βασισμένα σε τηλεοπτικά σίριαλ με στρατιώτες και πόλεμο. Στις περισσότερες των περιπτώσεων το παιδί ταυτίζεται με τον ήρωα, ενώ ο κακός έχεις συνήθως σε χολιγουντιανές παραγωγές την τύχη που του αξίζει. Ωστόσο όταν ο ήρωας πυροβολεί τον κακό, το παιδί είναι σε θέση να αντιληφθεί ότι ο κακός είχε κακό τέλος ή αντιλαμβάνεται ότι είναι καλό να σκοτώνεις κακούς;
Οι γονείς πρέπει να αναρωτηθούν όλα αυτά και, αφού συνεκτιμήσουν τους παραπάνω παράγοντες, να αποφασίσουν αν θα απογορεύσουν στο παιδί να βλέπει τηλεοπτικά σίριαλ με βία και παιχνίδια με βία, καθώς τα ερευνητικά δεδομένα δεν έχουν μια σαφή απάντηση σχετικά με το ποιες είναι επιπτώσεις στα παιδιά που δεν έχουν δώσει δείγματα πρότερης επιθετικής συμπεριφοράς. Είναι πολύ σημαντικό να εξηγούν με απλά και κατανοητά λόγια στα παιδιά όταν παρακολουθούν βίαιες σκηνές.
ΑΡΙΣΤΟΝΙΚΗ ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ-ΤΡΥΦΩΝΙΔΟΥ
Μsc, MA, Pgp Σχολική-Εξελικτική ψυχολόγος
Πηγή: Sigmalive
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου