Κώστας Γιαννακίδης: "Ο τσολιάς με τα Nike"

Μικροί τσολιάδες με Nike παπούτσια και Adidas αδιάβροχα πηγαίνουν στο σχολείο χωρίς βιβλία. Μολυβένια μουστάκια ζωγραφίζονται σε άγουρα πρόσωπα, κορίτσια ντύνονται μία άλλη ηλικία και ποιήματα ζωντανεύουν σαν ξωτικά παραμυθιού για μία μόνο μέρα το χρόνο. Στις 24 Μαρτίου τα σχολεία διοργανώνουν τη γιορτή μνήμης για την εθνική επέτειο που τιμούμε την επομένη. Ξέρετε πως είναι αυτά τα πράγματα. Τα παιδιά θα πουν, βεβαίως, ποιήματα. Θα δραματοποιήσουν θεατρικά τα γεγονότα. Ενας δάσκαλος θα εκφωνήσει τον πανηγυρικό. Και μετά οι τσολιάδες με τις Σουλιώτισσες θα σκορπίσουν στους δρόμους σαν σουβενίρ που το έσκασαν από την Πλάκα.

Ετσι δεν γινόταν πάντα; Θα γίνεται και στο μέλλον, μέχρι μνήμες που δεν γεννήθηκαν ακόμα να αντικαταστήσουν τις γερασμένες ή εκείνες που δεν εμπνέουν πλέον. Αλλωστε ποιος ο σκοπός των σχολικών γιορτών; Να εντυπώσουν τα εθνικά ιδανικά στη συλλογική συνείδηση των παιδιών. Και σε γενικές γραμμές αυτό λειτουργεί αποτελεσματικά. Διότι την ώρα που ο μικρούλης χασμουριέται, μέσα από το ανοιχτό στόμα του εισβάλλουν στο μυαλό οι κώδικες, οι συμβολισμοί και οι παραδοχές που μας ενώνουν κάτω από το ίδιο έθνος. Δεν έχει σημασία αν λέμε αλήθεια ή ψέματα στα παιδιά. Σημασία έχει πως προσθέτουμε κρίκους στην αλυσίδα μας. Το πρόβλημα αρχίζει όταν οι πηγές εθνικής υπερηφάνειας που διδάσκουμε στα παιδιά μας βρίσκονται μόνο σε μουσεία και βιβλία ιστορίας. Διότι όσα και αν πεις στο παιδί για τον Αθανάσιο Διάκο, κάποτε θα πάρει το βλέμμα από το κάδρο στον τοίχο του σχολείου και θα το κατευθύνει στην τηλεόραση. Και να, τα παιδιά μας στην εθνική επέτειο θα μάθουν για τους κακούς Τούρκους και τους καλούς Ελληνες. Ομως το βράδυ στο σπίτι θα δουν σίριαλ με καλούς Τούρκους και ειδήσεις με κακούς Ελληνες.

Πιθανότατα πράττουμε σωστά διοργανώνοντας γιορτές στα σχολεία, αν και παραμένει η αποκρουστική εικόνα των μαθητικών παρελάσεων. Οσο οι κοινωνίες λειτουργούν ως έθνη, τόσο θα πρέπει διατηρούνται κάποια κοινά σημεία επαφής μεταξύ των μελών και των γενεών τους. Ομως σκέφτομαι μήπως θα έπρεπε να δείξουμε τις νέες διαστάσεις του πατριωτισμού. Το παιδάκι ξέρει ότι είναι μάλλον απίθανο να δώσει τη ζωή του πάνω στο γιαταγάνι κάποιου Τούρκου. Ας του πούμε και ότι η έννοια του πατριωτισμού υπηρετείται εξόχως με το να πληρώνεις φόρους, να προσέχεις το περιβάλλον και να σέβεσαι τη διαφορετικότητα του συμπολίτη σου. Φοβούμαι ότι το να μιλάμε για πατριωτισμό δείχνοντας μόνο προς το 1821, ισοδυναμεί με το να συζητούμε περί αλτρουισμού χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα τον Superman. Με ψέματα και μισές αλήθειες, με συμβάσεις και παραχωρήσεις, έχουμε κατασκευάσει μία μήτρα ικανή να γεννά ερείσματα και εθνικούς συμβολισμούς. Ομως δεν αρκεί πλέον. Τα παιδιά χρειάζονται πολλά περισσότερα για να αγαπήσουν αυτήν την πατρίδα. Και εμείς τους δίνουμε ελάχιστα. Ο τσολιάς φοράει Nike και θέλει να τρέξει μακριά από όλα αυτά.

Πηγή: protagon