Παιδική κακοποίηση: κατανοώντας τους όρους

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (1999) ως παιδική κακοποίηση ορίζονται όλες οι μορφές σωματικής, συναισθηματικής, σεξουαλικής κακοποίησης, παραμέλησης ή αμελούς διαπαιδαγώγησης ή εμπορικής ή άλλης εκμετάλλευσης, που γίνονται στα πλαίσια κάποιας σχέσης ευθύνης , εμπιστοσύνης ή δύναμης με το παιδί, με αποτέλεσμα την πραγματική ή δυνητική βλάβη στην υγεία του παιδιού, στην επιβίωση, στην ανάπτυξη ή στην αξιοπρέπεια του.

Διακρίνονται τέσσερις τύποι κακοποίησης παιδιών:

• σωματική κακοποίηση

• σεξουαλική κακοποίηση

• συναισθηματική και ψυχολογική κακοποίηση

• παραμέληση

Σωματική κακοποίηση

Η σκόπιμη χρήση σωματικής βίας κατά του παιδιού, που έχει ως αποτέλεσμα - ή έχει μεγάλη πιθανότητα να έχει ως αποτέλεσμα - βλάβη στην υγεία του παιδιού, την επιβίωση, την ανάπτυξη ή την αξιοπρέπειά του. Αυτή περιλαμβάνει χτύπημα, ξυλοδαρμό, κλωτσιές, ταρακούνημα, δάγκωμα, στραγγαλισμό, κάψιμο, δηλητηρίαση και πρόκληση ασφυξίας. Μεγάλο μέρος της σωματικής βίας σε βάρος των παιδιών επιβάλλεται μέσω της τιμωρίας και λαμβάνει χώρα στο σπίτι.

Σεξουαλική κακοποίηση

Η συμμετοχή του παιδιού σε σεξουαλική δραστηριότητα, την οποία δεν κατανοεί πλήρως, δεν είναι σε θέση να δώσει συγκατάθεση ή για την οποία το παιδί δεν είναι αναπτυξιακά διατεθειμένο ή αλλιώς παραβιάζει τους νόμους ή τα κοινωνικά ταμπού της κοινωνίας. Τα παιδιά μπορεί να υποστούν σεξουαλική κακοποίηση τόσο από ενήλικες όσο και από άλλα παιδιά που είναι - λόγω της ηλικίας τους ή του σταδίου ανάπτυξης τους - σε θέση ευθύνης, εμπιστοσύνης ή εξουσίας πάνω στο θύμα.

Συναισθηματική και ψυχολογική κακοποίηση

Η συναισθηματική και ψυχολογική κακοποίηση περιλαμβάνει, τόσο μεμονωμένα περιστατικά, όσο και ένα σταθερό μοτίβο ανικανότητας από την πλευρά του γονέα ή φροντιστή να παράσχει ένα κατάλληλο και υποστηρικτικό περιβάλλον για την ανάπτυξη του. Οι πράξεις αυτής της κατηγορίας, έχουν υψηλή πιθανότητα να βλάψουν τη σωματική και ψυχική υγεία του παιδιού, καθώς και τη σωματική, ψυχική, πνευματική, ηθική και κοινωνική ανάπτυξη του. Η κατάχρηση αυτού του τύπου περιλαμβάνει: τον περιορισμό της κίνησης του παιδιού, συμπεριφορές ταπείνωσης, κατηγοριών, απειλών, τρόμου, διάκρισης ή εξευτελισμού και άλλες μη φυσικές μορφές απόρριψης ή εχθρικής μεταχείρισης.

Παραμέληση

Σύμφωνα με τη Βικτώρια Πρεκατε και τον Ορέστη Γιωτάκο (Οδηγός εκπαιδευτικών & γονέων για την ανίχνευση της Παιδικής κακοποίησης, εκδόσεις Βήτα), η πιο κοινή μορφή παιδικής κακοποίησης είναι η παιδική παραμέληση και μπορούν να διακριθούν διάφοροι τύποι:

- η σωματική, όπως έλλειψη επαρκούς τροφής, ενδυμασίας, κατοικίας, εγκατάλειψη του παιδιού, έλλειψη επιτήρησής του, έλλειψη καθαριότητας και προσωπικής υγιεινής, απόρριψη του παιδιού, που το οδηγεί σε φυγή από το σπίτι.

- η εκπαιδευτική παραμέληση, όπως αποτυχία του γονέα να εγγράψει το παιδί στην υποχρεωτική εκπαίδευση ή να του παρέχει ειδική αγωγή, αν αυτή χρειάζεται.

- η συναισθηματική παραμέληση, όπως το να παρακολουθεί το παιδί χρόνια ή ακραίας μορφής συζυγική βία, να επιτρέπεται στο παιδί να χρησιμοποιεί ναρκωτικά ή αλκοόλ, να αγνοείται το παιδί, να αγνοούνται οι ανάγκες του για αλληλεπίδραση ή να αγνοείται ακόμη και η παρουσία του. Επίσης, η άρνηση ψυχολογικής φροντίδας, η διαρκής υποτίμηση του αιδιού, η άρνηση προσφοράς στοργής, η απόρριψη, η λεκτική κακοποίηση, η απομόνωση, η καλιέργεια κλίματος τρομοκρατίας και η διαθφορά του παιδιού, αποτελούν συναισθηματική παραμέληση.

- η ιατρική παραμέληση, όταν οι κηδεμόνες αρνούνται ιατρική φροντίδα σε επείγουσα περίπτωση η αγνοούν ιατρικές συστάσεις για παιδιά με χρόνιες ασθένειες ή αναπηρίες που μπορούν να αντιμετωπιστούν.