Όταν ένα παιδί αντιμετωπίζει μια λοίμωξη του αυτιού, η επεξεργασία της γλώσσας καθίσταται πιο δύσκολη καθώς τα ηχητικά ερεθίσματα δεν προσλαμβάνονται καθαρά/ ευδιάκριτα. Το παιδί επομένως δέχεται μικρότερη γλωσσική διέγερση το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Το γεγονός αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία αφού η εκμάθηση της επεξεργασίας των γλωσσικών ήχων -που είναι αναγκαία για την κατανόηση και την ανάγνωση- εξαρτάται από το αν ακούει κανείς καθαρά τη γλώσσα από την στιγμή της γέννησής του.
Αν ένα παιδί λόγω λοιμώξεων στο αυτί δεν ακούει καθαρά τη γλώσσα, η ανάπτυξη της ικανότητας επεξεργασίας της καθυστερεί. Και κάποια στιγμή μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα όπως σε καθυστερημένη εμφάνιση ομιλίας ακόμα και σε δυσκολίες στην ανάγνωση αργότερα.
Επειδή οι καθυστερήσεις στην ανάπτυξη της επεξεργασία της γλώσσας που προκαλούνται επηρεάζουν την ακρόαση, την ανάγνωση και τη σκέψη (κάνουμε συλλογισμούς χρησιμοποιώντας τη γλώσσα), ένα παιδί που έχει αρκετές λοιμώξεις στο αυτί στα πρώτα χρόνια της ζωής του είναι ένας αναγνώστης και ένας μαθητής σε κίνδυνο - μέχρι να αποδειχθεί το αντίθετο.
Οι λοιμώξεις του αυτιού είναι συχνές
Η λοίμωξη του αυτιού, γνωστή και ως μέση ωτίτιδα, είναι μια φλεγμονή του μέσου αυτιού που εμφανίζεται όταν συσσωρεύεται υγρό πίσω από το τύμπανο.
Οι λοιμώξεις των αυτιών είναι πολύ συχνές στην πρώιμη παιδική ηλικία, ιδιαίτερα μεταξύ 6 μηνών και 3 ετών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι ευσταχιανές σάλπιγγες των παιδιών, οι οποίες βοηθούν στην αποστράγγιση του υγρού από το μέσο αυτί, είναι πιο κοντές και πιο οριζόντιες από αυτές των ενηλίκων, γεγονός που διευκολύνει την παγίδευση υγρών και βακτηρίων. Επιπλέον, το ανοσοποιητικό σύστημα των μικρών παιδιών εξακολουθεί να αναπτύσσεται, καθιστώντας τα πιο ευαίσθητα σε λοιμώξεις.
Οι μολύνσεις των αυτιών προκαλούνται συνήθως από βακτήρια ή ιούς και είναι ο πιο συνηθισμένος λόγος που οι γονείς πηγαίνουν τα παιδιά τους στο γιατρό. Μόλις τελειώσει η λοίμωξη, οι γονείς τις ξεχνούν. Συχνά, ωστόσο, αυτό δεν είναι το τέλος της ιστορίας.
Καθυστέρηση στη γλώσσα
Όταν συσσωρεύεται υγρό στο μέσο αυτί ως αποτέλεσμα μιας λοίμωξης, το τύμπανο του αυτιού δεν δονείται κανονικά, γεγονός που προκαλεί μείωση της ακουστικής ικανότητας.
Οι περίοδοι μειωμένης ακουστικής ικανότητας στις πολύ μικρές ηλικίες μπορεί να έχουν (αρνητικό) αντίκτυπο στη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού, καθώς η ανάπτυξη ισχυρών γλωσσικών ικανοτήτων προϋποθέτει πρόσβαση σε σταθερούς και καθαρούς ήχους ομιλίας. Είναι κάτι παρόμοιο με το λεγόμενο χάσμα των 30 εκατομμυρίων λέξεων, όπου τα παιδιά σε σπίτια με χαμηλό εισόδημα τείνουν να ακούν λιγότερη γλώσσα και έτσι υστερούν στην έκφραση και την κατανόηση του προφορικού λόγου, αλλά και στην ανάγνωση.
Ενώ 1-2 μολύνσεις αυτιών δεν προκαλούν πρόβλημα, κάποια στιγμή ο χρόνος που η ακοή δεν είναι καθαρή αρχίζει να αυξάνεται, επηρεάζοντας αρνητικά την ανάπτυξη της φωνολογικής ενημερότητας του ατόμου. Αυτός είναι και ο λόγος που οι λοιμώξεις του αυτιού και οι καθυστερήσεις στην ανάγνωση συνδέονται.
Στα μικρά παιδιά, η κυμαινόμενη απώλεια ακοής μπορεί να επηρεάσει την καθαρότητα της ομιλίας, προκαλώντας στασιμότητα στην ανάπτυξη της γλώσσας. Επηρεάζει την άρθρωση ιδιαίτερα στην αρχή ή/και στο τέλος των λέξεων. Αυτά τα προβλήματα μπορεί να επιμείνουν ακόμη και μετά την αποκατάσταση της ακοής του παιδιού.
Μαθησιακά προβλήματα και «Επιλεκτική Ακρόαση»
Οι συχνές λοιμώξεις του αυτιού επηρεάζουν την ανάπτυξη των ακουστικών οδών ενός παιδιού, καθιστώντας δύσκολη την επεξεργασία όσων ακούει. Αυτή η κατάσταση, που αναφέρεται ως έλλειμμα ακουστικής επεξεργασίας, γίνεται ιδιαίτερα εμφανής όταν ένα παιδί ξεκινάει το σχολείο.
Οι μαθητές με διαταραχές ακουστικής επεξεργασίας συνήθως δυσκολεύονται ή αδυνατούν να επεξεργαστούν δύο ή περισσότερες οδηγίες ή κομμάτια πληροφοριών και να διατηρήσουν την προσοχή τους στην τάξη. Συχνά αναφέρονται ως «επιλεκτικοί ακροατές» επειδή φαίνεται σαν να ακούν μόνο όταν το θέλουν. Είναι χαρακτηριστικό ότι ορισμένα άτομα με την συγκεκριμένη διαταραχή δυσκολεύονται να ακούσουν όταν υπάρχει θόρυβος στο περιβάλλον, όπως για παράδειγμα στην τάξη ή όταν βλέπουν τηλεόραση.
Δυσκολίες στην ανάγνωση
Η σχέση μεταξύ των λοιμώξεων του αυτιού και των καθυστερήσεων στην ανάγνωση ξεκινά αρχικά από τη γλώσσα και στη συνέχεια επηρεάζει την ανάγνωση – την αποκωδικοποίηση και την κατανόηση του περιεχομένου.
Τα παιδιά με διαταραχή καθυστερημένης γλωσσικής επεξεργασίας δυσκολεύονται να χωρίσουν τις λέξεις σε φωνήματα, κάτι που απαιτείται για την ανάγνωση. Επομένως, τα περισσότερα παιδιά που έχουν ιστορικό λοιμώξεων του αυτιού στην πρώιμη ζωή τους θα πρέπει να θεωρούνται αναγνώστες σε κίνδυνο μέχρι να αποδείξουν το αντίθετο διαβάζοντας με ευχέρεια και κατανοώντας πλήρως όσα διαβάζουν στο γυμνάσιο.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Αν έχετε παιδί στο Δημοτικό που έχει ιστορικό λοιμώξεων του αυτιού και ανησυχείτε για την φτωχή ανάπτυξη του λόγου και/ή κακή πορεία της μάθησής του, θα πρέπει να εξετάσετε την πιθανότητα ύπαρξης διαταραχής ακουστικής επεξεργασίας.
Εάν το παιδί σας είναι μικρό και επιρρεπές σε ωτίτιδες, συνιστάται αξιολόγηση από ακουολόγο. Οι ακουολόγοι διαθέτουν τη γνώση και τον εξοπλισμό για να εξετάσουν διεξοδικά τον ακουστικό πόρο και τη λειτουργία του τυμπάνου του αυτιού για να διαπιστώσουν εάν το παιδί σας πάσχει από απώλεια ακοής ή αν οι πολλαπλές λοιμώξεις έχουν αφήσει τα σημάδια τους.
Απόδοση του άρθρου The Surprising Impact of Ear Infections on Language & Reading
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός (Παν. Θεσσαλίας)
Νηπιαγωγός (Α.Π.Θ.)
MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου