Τα Εθνικά Ινστιτούτα υγείας πρόσφατα δημοσίευσαν ότι τα άτομα με αναπηρίες αντιμετωπίζουν σημαντικές ανισότητες στο χώρο της υγείας. βασικός παράγοντας που εμποδίζει την ποιοτική φροντίδα τους είναι η μη προσβάσιμη, μη καλά πληροφορημένη ή προκατειλημμένη υγειονομική περίθαλψη. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό ζήτημα, καθώς ένα στα πέντε άτομα στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής έχουν κάποια αναπηρία, ενώ τα περισσότερα άτομα θα αποκτήσουν τα ίδια κάποια στιγμή τη ζωή τους ή θα φροντίσουν κάποιον άλλον. Σε μία έρευνα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα αναζητήθηκαν οι παράγοντες που συμβάλλουν στη διαμόρφωση των συμπεριφορών εξιδανικευμενης κανονικότητας σε παρόχους ψυχικής και σωματικής υγείας. Η εξιδανικευμένη κανονικότητα (ableism) αναφέρεται σε στερεότυπα, προκαταλήψεις και διακρίσεις προς άτομα με αναπηρίες (Bogart & Dunn, 2019). Όταν εντοπίζεται σε παρόχους υγειονομικής περίθαλψης μπορεί να επηρεάσει τη διαδικασία λήψης κλινικών αποφάσεων, κάτι που οδηγεί σε χαμηλότερης ποιότητας φροντίδα. Ακόμα, όταν οι συμπεριφορές εξιδανικευμένης κανονικότητας γίνονται αντιληπτές από τα ανάπηρα άτομα, μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τη δέσμευση και την εστίασή τους στη δική τους υγειονομική περίθαλψη.
Η έρευνα χρησιμοποίησε το ερωτηματολόγιο Revised Attitudes Toward People with Disabilities Scale, για να καταγράψει και να μετρήσει την εξιδανικευμένη κανονικότητα. Με τη συγκεκριμένη κλίμακα ερωτήθηκαν επαγγελματίες, αλλά και σπουδάστριες/στες στον χώρο της υγείας, ώστε να εντοπιστούν τα χαρακτηριστικά που προβλέπουν υψηλότερα επίπεδα αντιμετώπισης των ανάπηρων ατόμων με τη φιλοσοφία της εξιδανικευμένης κανονικότητας. Παρόλο που τα ποσοστά εμφάνισης του φαινομενου δεν ήταν υψηλά, υπήρξε η δυνατότητα εντοπισμού συγκεκριμένων χαρακτηριστικών που σχετίζονται με υψηλότερα ποσοστά συμπεριφοράς εξιδανικευμένης κανονικότητας.
Αρχικά, οι άντρες ήταν πιθανότερο από τις γυναίκες ή άτομα που προσδιορίζονταν μη-δυαδικά α έχουν απόψεις εξιδανικευμένης κανονικότητας. Επίσης, η ποιότητα και όχι η συχνότητα συναναστροφής με ανάπηρα άτομα σχετιζόταν με χαμηλότερα ποσοστά εκδήλωσης της συγκεκριμένης συμπεριφοράς. Η ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο και η κατάσταση αναπηρίας του ερωτώμενου ατόμου δεν έδειξε κάποια συσχέτιση με την στάση του απέναντι στα ανάπηρα άτομα.
Το 1954 ο κοινωνικός ψυχολόγος Γκόρντον Όλπορτ έγραψε ότι τα άτομα που είναι προκατειλημμένα απέναντι σε μία ομάδα ανθρώπων, τείνουν να έχουν προκαταλήψεις και σε πολλές διαφορετικές ομάδες. Η ιδέα της γενικευμένης προκατάληψης για καιρό ήταν αποδεκτή από την επιστημονική κοινότητα, Σύγχρονες έρευνες βασίζονταν στις ιδέες του Όλπορτ με επίκεντρο τον προσδιορισμό των στάσεων και των βαθιά ριζωμένων πεποιθήσεων των ανθρώπων που είναι ρατσιστές, σεξιστές, ομοφοβικοί ή στη συγκεκριμένη περίπτωση μισανάπηροι.
Τα άτομα με αυταρχικές συμπεριφορές και αυτά που υψηλή κοινωνική κυριαρχία εμφανίζουν τις περισσότερες προκαταλήψεις απέναντι σε διάφορες περιθωριοποιημένες ομάδες. Οι εξουσιαστές υποτάσσονται γρήγορα σε αυθεντίες και μπορούν να γίνουν επιθετικοί όταν αμφισβητούνται αυτά τα πρόσωπα εξουσίας ή τα ιδανικά τους. Τα άτομα με υψηλό προσανατολισμό κοινωνικής κυριαρχίας τείνουν να θεωρούν την κοινωνία ως ομάδες «νικητών» και «ηττημένων» και πιστεύουν ότι η ανισότητα είναι η φυσική τάξη του κόσμου. Η νέα έρευνα κατέληξε ότι αυτές οι γενικές συνιστώσες της προκατάληψης επεκτάθηκαν και σε στάσεις εξιδανικευμένης κανονικότητας.
Ωστόσο, οι συγκεκριμένες πεποιθήσεις για την αναπηρία μπορούν επίσης να επηρεάσουν το μισαναπηρισμό. Η μελέτη εξέτασε επίσης τον αντίκτυπο των μοντέλων αναπηρίας - σύνολα πεποιθήσεων σχετικά με την αιτία, τη φύση και την ευθύνη της αναπηρίας. Το ιατρικό μοντέλο της αναπηρίας βλέπει την αναπηρία ως ένα αποκλειστικά ιατρικό πρόβλημα που πρέπει να διορθωθεί από επαγγελματίες υγειονομικής περίθαλψης. Αυτός ο προσανατολισμός μπορεί να αγνοήσει το άτομο, τις ανάγκες του και τα δομικά εμπόδια πρόσβασης στη ζωή του. Αντίθετα, ένα κοινωνικό μοντέλο προσανατολισμού προς την αναπηρία βλέπει την αναπηρία ως κοινωνικό ζήτημα και εστιάζει στην άρση των φραγμών και στην ενδυνάμωση των ατόμων με αναπηρία. Στην πρόσφατη έρευνα, διαπιστώθηκε ότι η μεγαλύτερη υποστήριξη του ιατρικού μοντέλου συνδέθηκε περισσότερο με στάσεις εξιδανίκευσης της κανονικότητας. Αυτή η σχέση μεταξύ του προσανατολισμού του ιατρικού μοντέλου και της εξιδανίκευσης της κανονικότητας ήταν μέτρια ισχυρή ακόμη και όταν ελέγχονταν όλοι οι άλλοι προγνωστικοί παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των ισχυρών προγνωστικών παραγόντων αυταρχικών συμπεριφορών, προσανατολισμού κοινωνικής κυριαρχίας και ποιότητας επαφής με άτομα με αναπηρία. Ομοίως, όταν οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης δεν είχαν προσανατολισμό κοινωνικού μοντέλου προς την αναπηρία, κράτησαν πιο μισαναπηρικές στάσεις σε σύγκριση με εκείνους που ενέκριναν έναν προσανατολισμό κοινωνικού μοντέλου – και πάλι, ελέγχοντας όλους τους άλλους προγνωστικούς παράγοντες.
Κατά τη διερεύνηση των τρόπων να γίνουν πιο θετικές οι αλληλεπιδράσεις που έχουν τα άτομα με αναπηρία με τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης και ψυχικής υγείας, η έρευνα έκανε διάκριση μεταξύ ορισμένων τρόπων παρέμβασης καθώς και μεθόδων που πιθανότατα δεν θα βελτίωναν τη στάση μεταξύ των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης, με δεδομένα τα δημογραφικά στοιχεία των ανθρώπων, τις εμπειρίες τους με αναπηρίες και άτομα με αναπηρία στη ζωή τους. Οι αυταρχικές πεποιθήσεις και οι πεποιθήσεις κοινωνικής κυριαρχίας είναι βαθιά συστήματα πεποιθήσεων που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι σκέφτονται και αλληλεπιδρούν στους κοινωνικούς τους κόσμους. Έτσι, αυτές οι συνιστώσες που προβλέπουν τον μισαναπηρισμό θα ήταν δύσκολη επιλογή για να ενσταλάξουν μια αλλαγή στις στάσεις.
Ωστόσο, η προώθηση ενός κοινωνικού μοντέλου προς την αναπηρία φαίνεται σαν μια πολλά υποσχόμενη στρατηγική παρέμβασης. Εκπαιδεύοντας τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης να κατανοούν την αναπηρία ως κοινωνικό ζήτημα, μπορούν να ανταποκριθούν καλύτερα στις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία. Αυτή η αλλαγή προοπτικής θα μπορούσε επίσης να ενθαρρύνει τη συνεργασία με ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς για την καλύτερη κατανόηση των αναγκών των ατόμων στο περιβάλλον τους. Φυσικά, αυτού του είδους οι δομικές αλλαγές είναι πολυδιάστατες και απαιτούν χρόνο.
Πιο άμεσα, σύντομες παρεμβάσεις με παρόχους υγειονομικής περίθαλψης για την προώθηση συμπεριφορών που συνάδουν με το κοινωνικό μοντέλο μπορεί να αλλάξουν νοοτροπία και να έχουν πρακτικές εφαρμογές. Για παράδειγμα, η συμπερίληψη εναλλακτικού κειμένου για τυφλούς ασθενείς για ιατρικούς πίνακες, εικόνες ή ενημερωτικά φυλλάδια μπορεί να κάνει αυτό το υλικό προσβάσιμο. Μια σύντομη εκπαίδευση σχετικά με τη συμπερίληψη υπότιτλων σε κλήσεις Zoom ή παρουσιάσεις PowerPoint είναι τρόποι που δίνουν πρόσβαση σε κωφά και βαρήκοα άτομα.. Η μελλοντική έρευνα επικεντρώνεται σε αυτούς τους τύπους άμεσων παρεμβάσεων με την ελπίδα να αυξηθεί η φιλοσοφία του κοινωνικού μοντέλου μεταξύ των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης και να δημιουργηθεί ένας βρόχος ανατροφοδότησης που προωθεί το κοινωνικο μοντέλο, εξαλείφοντας τις απόψεις περί εξιδανικευμένης κανονικότητας μεταξύ των επαγγελματιών υγείας.
Αναφορές
Bogart, K. R., & Dunn, D. S. (2019). Ableism Special Issue Introduction. Journal of Social Issues, 75(3), 650-664. https://doi.org/10.1111/josi.12354
Heydarian, N. M., Frankowski, S. D., Lee, M., Oh, K. M., An, K., Shin, C., Hughes, A. S., Kartik, R., & Bogart, K. R. (2025). Validating the revised Attitudes Toward People With Disabilities Scale with health care professionals. Rehabilitation Psychology. Advance online publication. https://doi.org/10.1037/rep0000594
Απόδοση του άρθρου Why Are Some Healthcare Professionals Ableist?
Ευλαμπία Αγγέλου
Ανεξάρτητη Ερευνήτρια
Διερμηνέας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας
------------
Περιγραφή εικόνας: Διαφάνεια.
Τίτλος: Γιατί ορισμένοι επαγγελματίες στο χώρο της υγείας εξιδανικεύουν την κανονικότητα;
Κείμενο μενού λίστας με κουκκίδες:
- Νέα μελέτη εξέτασε τους παράγοντες που σχετίζονται με την εξιδανίκευση της κανονικότητας μεταξύ των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης.
- Η ποιότητα και όχι η ποσότητα της επαφής με άτομα με αναπηρία σχετίζεται με χαμηλότερη εκδήλωση εξιδανίκευσης της κανονικότητας από τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης.
- Η υιοθέτηση ενός κοινωνικού μοντέλου αναπηρίας, αντί ενός αποκλειστικά ιατρικού μοντέλου, συνδέεται με χαμηλότερα ποσοστά εξιδανικευμενης κανονικότητας
- Η προώθηση της φιλοσοφίας του κοινωνικού μοντέλου είναι μια πολλά υποσχόμενη στρατηγική για τη μείωση της εξιδανικευμενης κανονικότητας
Επάνω δεξιά το σήμα του Κέντρου Εξατομικευμένης Αγωγής - Αγγέλου. Ένα τετράγωνο με χρωματιστή περίμετρο και στο λευκό κέντρο με μπλε γράμματα η φράση “ΚΕΑ” και απ;o κάτω “ειδική αγωγή”
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου