Τυφλός μαθητής σε γενικό σχολείο: 5 πράγματα που εύχομαι να ήξεραν οι εκπαιδευτικοί μου

Ως τυφλός μαθητής (με βάση τον νομικό ορισμό) που παρακολούθησε γενικό σχολείο για το μεγαλύτερο μέρος της εκπαίδευσής του, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας μερικές από τις σκέψεις μου σχετικά με το πώς ένα εκπαιδευτικό σύστημα μπορεί να είναι πιο φιλικό και προσβάσιμο στους μαθητές με χαμηλή όραση σε όλα τα επίπεδα.

1) Δημιουργήστε ισχυρές αντιθέσεις.

Δεν μπορώ να θυμηθώ πόσες φορές οι καθηγητές μου χρησιμοποιούσαν ανοιχτόχρωμους μαρκαδόρους όταν έγραφαν στον πίνακα. Τις περισσότερες φορές, μετά από παράκλησή μου, άλλαζαν για λίγο μαρκαδόρο (επιλέγοντας έναν σκουρόχρωμο και πατώντας με αυτόν όσα είχαν ήδη γράψει), για να επιστρέψουν την επόμενη μέρα πάλι στην παλιά συνήθεια του ανοιχτόχρωμου μαρκαδόρου που δεν μπορούσα να ξεχωρίσω. Την ίδια δυσκολία είχα και με αντικείμενα που έπρεπε να χρησιμοποιηθούν την ώρα της γυμναστικής.

Χρησιμοποιείτε πάντα χρώματα με την υψηλότερη αντίθεση όποτε είναι δυνατόν.

2) Πείτε στον τυφλό μαθητή το όνομά σας όταν τον πλησιάσετε.

Είναι πολύ σημαντικό οι εκπαιδευτικοί να λένε ποιοι είναι όταν πλησιάζουν έναν τυφλό μαθητή εκτός της τάξης, στον χώρο του σχολείου, ιδίως αν είναι νέοι ή δεν έχουν στενή σχέση με το παιδί. Υπήρξαν πολλές φορές (όχι μόνο στο σχολείο) όπου ένα άτομο με χαιρέτησε χωρίς να πει ποιος είναι και αφού τελειώσαμε την συνομιλία μας έμεινα να αναρωτιέμαι με ποιον μιλούσα. Για τους δασκάλους που αλληλεπιδρούν καθημερινά με το παιδί, μετά από λίγες μέρες, δεν θα είναι αναγκαίο να δηλώνουν ποιοι είναι όταν το πλησιάζουν. Ο μαθητής θα τους αναγνωρίζει είτε οπτικά, είτε από την φωνή τους, είτε με κάποιον τρόπο. Οι δάσκαλοι πρέπει να ενθαρρύνουν και τους βλέποντες μαθητές του σχολείου να κάνουν το ίδιο, καθώς αυτό βοηθά στην προώθηση της ένταξης και της σύνδεσης με την ευρύτερη σχολική κοινότητα.

3). Αναθέστε εργασίες σε ψηφιακή ή άλλες προσβάσιμες μορφές

Ορισμένοι τυφλοί μαθητές προτιμούν τη γραφή Braille, ενώ άλλοι μαθητές με χαμηλή όραση προτιμούν τις εργασίες τους σε μεγέθυνση. Η ψηφιακή μορφή είναι σε γενικές γραμμές ο πιο προσιτός τρόπος παροχής εργασιών και πληροφοριών σε τυφλούς ή χαμηλής όρασης μαθητές.

Υπάρχουν τα προγράμματα όπου γίνεται μεγέθυνση της γραμματοσειράς, προγράμματα που μετατρέπουν τον γραπτό λόγο σε ομιλία κοκ. Ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για βιβλία, εργασίες ή άλλα έγγραφα, η ψηφιακή μορφή είναι συνήθως πιο εύχρηστη και αποτελεσματική από το μεταγραφή τους σε κώδικα Braille.

4). Ενθαρρύνετε την περιέργεια, αλλά εντοπίστε (και αντιμετωπίστε) τις ακατάλληλες ερωτήσεις

Μια κοινή λανθασμένη αντίληψη είναι ότι είναι αγενές να ρωτάμε τυφλούς ή μαθητές με χαμηλή όραση ερωτήσεις σχετικά με την όρασή τους (ή την έλλειψή της). Αν και αυτό δεν είναι αλήθεια, καθώς αυτές οι ερωτήσεις τίθενται συχνά με καλή πίστη και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μαθησιακές εμπειρίες από μόνες τους, είναι σημαντικό να χαράξουμε μια γραμμή μεταξύ κατάλληλων και ακατάλληλων ερωτήσεων και αστείων.

Ερωτήσεις όπως "πόσα δάχτυλα κρατάω ψηλά;" ή τα ανέκδοτα για τυφλούς θεωρούνται αγενή και ακατάλληλα. Δεν προσθέτουν τίποτα στην κατανόηση και την αποδοχή. Ωστόσο, και αυτές οι ερωτήσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως διδακτικές ευκαιρίες, ιδίως όταν οι βλέποντες μαθητές τις κάνουν από περιέργεια, χωρίς να καταλαβαίνουν τον αρνητικό χαρακτήρα τους.

Τα μεγαλύτερα παιδιά με τύφλωση ή χαμηλή όραση (και αυτοπεποίθηση) μπορεί να μην αισθάνονται άσχημα από τέτοιου είδους ερωτήσεις και να απαντούν με χιούμορ. Ωστόσο, θα πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί.

5) Τοποθετήστε τον μαθητή στη σωστή θέση

Οι μαθητές με χαμηλή όραση είναι προτιμότερο να είναι όσο το δυνατόν πιο κοντά στο μπροστινό μέρος της αίθουσας, καθώς εκεί συμβαίνει το μεγαλύτερο μέρος της διδασκαλίας. Οι καθηγητές που χρησιμοποιούν περισσότερους από έναν πίνακες ή διδάσκουν στο πλάι της αίθουσας, θα πρέπει να ελέγχουν ότι ο τυφλός μαθητής είναι σε θέση να τους παρακολουθήσει και να προσαρμόζουν ανάλογα την διδασκαλία τους.

Υπάρχουν επίσης πρόσθετες ανάγκες που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Για παράδειγμα, εάν ένας μαθητής χρησιμοποιεί κάποιο ηλεκτρονικό βοήθημα κατά τη διάρκεια του μαθήματος, τοποθετήστε τον σε μια περιοχή κοντά σε πρίζα, αλλά και κοντά στο σημείο όπου κάθονται άλλοι μαθητές, ώστε να μπορεί να συμμετέχει πλήρως στις δραστηριότητες της τάξης. Εάν χρησιμοποιεί μηχανή Braille στην τάξη, τοποθετήστε τον ανάμεσα σε παιδιά που δεν ενοχλούνται και δεν αποσπάται η προσοχή τους από τον ήχο τον πλήκτρων.

Μην ξεχνάτε: Κάθε μαθητής, με ή χωρίς αναπηρία, είναι μοναδικός. Προσπαθήστε να καταλάβετε τις ιδιαίτερες ανάγκες και προτιμήσεις του έτσι ώστε να μπορέσετε να τον βοηθήσετε να συμμετέχει πραγματικά στην εκπαιδευτική διαδικασία και στην σχολική ζωή.

Απόδοση του άρθρου Mainstream school as a legally blind student: 5 things I wish my teachers knew

Ιωάννα Αγγέλου

Ειδική Παιδαγωγός (Παν. Θεσσαλίας)

Νηπιαγωγός (Α.Π.Θ.)

MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση