Η μητέρα της χρειαζόταν ήδη φροντίδα πλήρους απασχόλησης, λόγω γνωστικής αναπηρίας, όταν, το 2015, ο πατέρας της είχε ένα τροχαίο, που τον άφησε ανάπηρο και τη Σάνιου Μουσόκε σε μια θέση που έχει νομικό ορισμό στο Ηνωμένο Βασίλειο αλλά κάθε άλλο παρά ξεκάθαρη περιγραφή για εκείνη: νεαρή φροντίστρια.
Από την επικοινωνία με τους γιατρούς και την επιλογή ιατρικού εξοπλισμού, μέχρι τα καθημερινά ψώνια και το σχολικό διάβασμα των αδελφών της, ο νέος της ρόλος περιλάμβανε σχεδόν τα πάντα. Θυμάται ότι πάλευε να μάθει να διπλώνει το αναπηρικό αμαξίδιο του πατέρα της.
«Έπρεπε ξαφνικά να φροντίζω άτομο με σωματική αναπηρία καθώς και άτομο με ψυχική αναπηρία», λέει η Σάνιου Μουσόκε, η οποία παράτησε το κολέγιο για λίγο. «Η καθημερινότητά μου ήταν “έχει ο πατέρας μου τον εξοπλισμό που χρειάζεται;”, “τα μπάνια είναι εντάξει;” και “ποια είναι αυτά τα νέα φάρμακα;” και “η μητέρα μου έχει πάρει τα δικά της φάρμακα;”»
Οι υποχρεώσεις και οι ευθύνες αθροίζονται για τους νέους φροντιστές. Πολλοί βρίσκουν τον εαυτό τους να μένει πίσω στο σχολείο ή να εγκαταλείπει το κολέγιο. Έχουν πιο συχνά προβλήματα ψυχικής υγείας. Και συχνά αισθάνονται ότι δεν μπορούν να ζητήσουν βοήθεια, ίσως λόγω πολιτισμικών προσδοκιών ή κοινωνικού στιγματισμού.
Έτσι τώρα, η Σάνιου Μουσόκε χρησιμοποιεί τη μοναδική εμπειρία της για να βοηθήσει τους νέους φροντιστές.
Μέσω μιας φιλανθρωπικής οργάνωσης κοινωνικής επιχείρησης που ίδρυσε με το όνομα Yucan, στοχεύει να προσφέρει στους νέους φροντιστές ψυχική και συναισθηματική υποστήριξη, να βοηθήσει στην εκπαίδευση του σχολικού προσωπικού σχετικά με τον τρόπο αναγνώρισης των φροντιστών ανάμεσά τους και ακόμη και να εκπαιδεύσει φροντιστές για το εργατικό δυναμικό αργότερα. Η οργάνωση Yucan στοχεύει, επίσης, να προσεγγίσει άτομα από υποεκπροσωπούμενες κοινότητες, όπως εθνοτικές μειονότητες και όσους φροντίζουν συγγενείς με εθισμό στο αλκοόλ ή στα ναρκωτικά.
Τέτοιες μη κερδοσκοπικές και φιλανθρωπικές οργανώσεις είναι ζωτικής σημασίας, ιδιαίτερα καθώς ο αριθμός των νέων που χρειάζονται υποστήριξη έχει αυξηθεί και η χρηματοδότηση γίνεται πιο περιορισμένη, λέει ο Άντι ΜακΓκόουαν, διευθυντής πολιτικής και πρακτικής στο Carers Trust, μια φιλανθρωπική οργάνωση που υποστηρίζει μη αμειβόμενους φροντιστές. "Η οργάνωση Yucan έχει κάνει πολλή δουλειά στην προσπάθεια να προσεγγίσει εκείνες τις ομάδες που αυτή τη στιγμή δεν συμπεριλαμβάνονται", λέει. «Αυτοί οι φροντιστές είναι πιο συχνά αόραροι από τις υπηρεσίες και υποεκπροσωπούνται».
Φροντιστές υπό πίεση
Όταν η Σάνιου Μουσόκε σκέφτεται τα εφηβικά της χρόνια, θυμάται τη μοναξιά, ιδιαίτερα όταν ανέλαβε τη φροντίδα της ψυχικά άρρωστης μητέρας της και, αργότερα, του ανάπηρου πατέρα της. Αναγκάστηκε, για λίγο, να αφήσει το σχολείο για να επικεντρωθεί στη βοήθεια της οικογένειάς της.
«Δεν έπρεπε μόνο να ασχοληθώ με όλα αυτά, αλλά, όπως όλοι οι έφηβοι, προσπαθούσα να καταλάβω τη ζωή και νόμιζα ότι όλος ο κόσμος είναι εναντίον μου», λέει η Σάνιου Μουσόκε. «Τα κορίτσια πηγαίνουν για ψώνια με τις μαμάδες τους και πηγαίνουν στον χορό, και ήταν σαν, «φίλε, μακάρι να είχα αυτό που είχε η Τζούλι».
Η εμπειρία της Σάνιου Μουσόκε δεν είναι μοναδική, σύμφωνα με βρετανικές φιλανθρωπικές οργανώσεις που βοηθούν τους νέους φροντιστές. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, περίπου ένα εκατομμύριο νέοι κάτω των 18 ετών αφιερώνουν περισσότερες από 50 ώρες την εβδομάδα φροντίζοντας μέλη της οικογένειας που παλεύουν με ασθένειες, αναπηρίες, εθισμούς ή άλλα δεινά, σύμφωνα με το Carers Trust. Μερικοί φροντιστές είναι εξαιρετικά νέοι: Περίπου 15.000 από αυτούς είναι παιδιά, με 3.000 μόλις 5 έως 9 ετών.
Η Σάνιου Μουσόκε επισημαίνει ότι οι νέοι φροντιστές από διαφορετικά εθνοτικά υπόβαθρα αντιμετωπίζουν ακόμη μεγαλύτερες προκλήσεις. Οι γονείς της μετανάστευσαν από την Ουγκάντα, και εκείνη γεννήθηκε στο ανατολικό Λονδίνο και μεγάλωσε αντιμετωπίζοντας πολυπλοκότητες και ευθύνες έξω από τον παραδοσιακό ορισμό του νεαρού φροντιστή.
«Μπορεί ακόμη και να αναλάβετε τις βραδιές των γονέων [στο σχολείο για μικρότερα αδέρφια] ή να μεταφράζετε για έναν γονέα που δεν μιλά αγγλικά», λέει η Σάνιου Μουσόκε. «Ή είναι η πολιτιστική προσδοκία να φροντίσεις τους ηλικιωμένους στις οικογένειες ή τους παππούδες σου».
Τέτοιες συνθήκες έχουν καταστροφικό αντίκτυπο στην ευημερία των νέων φροντιστών, σύμφωνα με μελέτη που υποβλήθηκε στην πρώτη κοινοβουλευτική ερώτηση-έρευνα για την κατάστασή τους. Οι φροντιστές χάνουν κατά μέσο όρο 30 ημέρες σχολείο το χρόνο, πηγαίνουν λιγότεροι στο κολέγιο και δυσκολεύονται περισσότερο να βρουν δουλειά αργότερα στη ζωή τους. Έχουν επίσης υψηλότερο επιπολασμό αυτοτραυματισμού και έχουν διπλάσιες πιθανότητες να αποπειραθούν να αυτοκτονήσουν σε σχέση με συνομηλίκους που δεν έχουν ευθύνη/ρόλο φροντιστών.
«Οι νέοι φροντιστές και οι νεαροί ενήλικες φροντιστές πρέπει να αναγνωρίζονται ως ομάδα προτεραιότητας στα προγράμματα οικονομικής στήριξης, όπως υποτροφίες», δήλωσε στο Monitor in με email η Μπάουεν Ζου, κοινωνική επιδημιολόγος στο University College του Λονδίνου και μία από τους ερευνητές.
Αλλά η υποστήριξη για αυτούς τους νέους είναι εξαιρετικά άνιση σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με την κοινοβουλευτική έρευνα. Ο Ντάνκαν Μπέικερ, μέλος του Κοινοβουλίου και πρόεδρος της ερευνητικής ομάδας, λέει ότι η κυβέρνηση πρέπει να κάνει πολύ περισσότερα για να εντοπίσει και να υποστηρίξει τους νέους φροντιστές και τελικά να μειώσει τον αριθμό τους.
Προς το παρόν, οι πόροι και η χρηματοδότηση για την υποστήριξη των φιλανθρωπικών οργανώσεων έχουν μειωθεί, καθώς εντοπίζονται περισσότεροι νέοι φροντιστές και αυτές οι φιλανθρωπικές οργανώσεις βρίσκονται υπό πίεση να κάνουν περισσότερα, λέει ο κ. ΜακΓκόουαν του Carers Trust.
«Τα παιδιά πρέπει να είναι παιδιά»
Η υποστήριξη που παρέχουν φιλανθρωπικές οργανώσεις όπως η Yucan σε νέους φροντιστές γίνεται τόσο έμμεσα όσο και άμεσα.
Μέρος των δραστηριοτήτων της Yucan είναι να φιλοξενεί «συνελεύσεις ευαισθητοποίησης» και εκπαιδευτικά εργαστήρια για να βοηθήσει τα σχολεία να εντοπίσουν νέους φροντιστές, καθώς οι εκπαιδευτικοί είναι συχνά το πρώτο και μοναδικό σημείο εξωτερικής επαφής για αυτά τα παιδιά. Η κοινοβουλευτική έρευνα διαπίστωσε ότι ορισμένοι νέοι φροντιστές αφήνονται να αντεπεξέλθουν μόνοι τους για μια δεκαετία και ο μέσος χρόνος αναμονής για να λάβουν υποστήριξη είναι τρία χρόνια.
«Οι δάσκαλοι συχνά αναγνωρίζουν τα αγόρια επειδή είναι πολύ φανερά – όπως όταν ο Τζόνυ χτυπάει έναν τοίχο και έχει έναν βοηθό», λέει η Σάνιου Μουσόκε. «Αλλά στα κορίτσια μπορεί πραγματικά να παραβλεφθεί η ψυχική τους υγεία».
Πιο άμεσα, οι κατασκηνώσεις νέων της Yucan βοηθούν τους φροντιστές να κάνουν ένα διάλειμμα από τις ευθύνες τους, ίσως δίνοντάς τους την ευκαιρία να μάθουν πώς να κάνουν skateboard ή να φτιάχνουν ανθοδέσμες. Ο ηθοποιός Μάικλ Σιν υποστήριξε μια από τις καμπάνιες τους και η Σάνιου Μουσόκε προσκάλεσε τον Σάντρο Φαρμχάουζ, έναν διάσημο παρασκευαστή κέικ από το "The Great British Bake Off", να διοργανώσει ένα εργαστήριο αρτοποιίας μαζί τους.
«Είσαι 13 και διευθύνεις ένα νοικοκυριό», λέει η Σάνιου Μουσόκε. «Με το άγχος όλων αυτών που περνούν, τα παιδιά πρέπει να παραμείνουν παιδιά και να διασκεδάζουν».
Η ίδια κατάλαβε ότι χρειάζεται να συμβουλεύει μειονεκτούσες και μειονοτικές οικογένειες σχετικά με μια συστημική δυσπιστία στις κοινωνικές υπηρεσίες, όπως ο φόβος ότι ένας γονέας θα ερευνηθεί εάν το παιδί τους πιαστεί να ψωνίζει για την οικογένεια. Υπάρχει ντροπή και στίγμα, επισημαίνει.
«Τους προστατεύουμε καθώς και τους υποστηρίζουμε για να καταλάβουν ότι δεν υπάρχει πρόβλημα να λάβουν τη βοήθεια».
Απόδοση του άρθρου When children become caregivers, who cares for them?
Ευλαμπία Αγγέλου
Διερμηνέας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας
Ανεξάρτητη Ερευνήτρια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου