Οι δίγλωσσοι αντιλαμβάνονται τον χρόνο διαφορετικά.

Οι άνθρωποι που μιλούν περισσότερες από μία γλώσσες είναι συναρπαστικοί. Μας δίνουν μια εικόνα για τη δύναμη της γλώσσας και πώς αυτή διαμορφώνει τον τρόπο που σκεφτόμαστε και βιώνουμε τον κόσμο. Σε μια πρόσφατη μελέτη, αποδείχθηκε επίσης ότι οι δίγλωσσοι άνθρωποι βιώνουν τον χρόνο διαφορετικά.

Οι γλωσσολόγοι Πάνος Αθανασόπουλος από το Πανεπιστήμιο Lancaster και Emanuel Bylund από το Stellenbosch University και το Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης απέδειξαν σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Experimental Psychology ότι οι άνθρωποι που μιλούν άπταιστα δύο γλώσσες αντιλαμβάνονται διαφορετικά τον χρόνο ανάλογα με το γλωσσικό πλαίσιο στο οποίο εκτιμούν τη διάρκεια συγκεκριμένων γεγονότων.

Γνωρίζουμε ότι η γλώσσα που μιλάμε επηρεάζει την τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο με ενδιαφέροντες τρόπους. Το πώς οι γλώσσες εκφράζουν το χρόνο είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Τα Αγγλικά και τα Σουηδικά, για παράδειγμα, σημειώνουν τη διάρκεια του χρόνου με όρους που περιγράφουν τη φυσική απόσταση (π.χ. “short” για το σύντομο διάλειμμα, “long” ο μακροχρόνιος γάμος κ.λπ.). Τα Ισπανικά και τα Ελληνικά, από την άλλη, προτιμούν να επισημαίνουν τη χρονική διάρκεια με όρους που έχουν να κάνουν με φυσικές ποσότητες (π.χ. μικρό διάλειμμα, μεγάλος γάμος κ.λπ.). 

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα δίγλωσσα άτομα χρησιμοποιούν ευέλικτα και τους δύο τρόπους έκφρασης της διάρκειας, ανάλογα με το γλωσσικό πλαίσιο. Αυτό αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο βιώνουν το πέρασμα του χρόνου. Οι ερευνητές παρατήρησαν επίσης ότι οι ομιλητές συχνά πηγαινοέρχονται μεταξύ των δύο γλωσσών είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα, κατι που αναφέρεται ως εναλλαγή κωδικών.

Στη μελέτη, οι ερευνητές ζήτησαν από δίγλωσσους Σουηδούς-Ισπανούς να υπολογίσουν πόσος χρόνος είχε περάσει παρακολουθώντας είτε μια γραμμή να μεγαλώνει σε μια οθόνη είτε ένα δοχείο να γεμίζει. Οι συμμετέχοντες έλαβαν είτε τη λέξη «duración» (η ισπανική λέξη για τη διάρκεια) ή «tid» (η σουηδική λέξη για τη διάρκεια). 

Σε αυτό το σημείο οι ερευνητές παρατήρησαν κάτι πολύ ενδιαφέρον. Όταν στους συμμετέχοντες δόθηκε η ισπανική λέξη ενώ έβλεπαν τα δοχεία να γεμίζουν, βάσισαν τις εκτιμήσεις τους σχετικά με το πόσο γεμάτα ήταν τα δοχεία. Αντιλήφθηκαν τον χρόνο ως φυσικό μέγεθος και δεν επηρεάστηκαν από τις γραμμές που μεγάλωναν στην οθόνη. Παρομοίως, όταν χρησιμοποιήθηκε η σουηδική γλώσσα, οι συμμετέχοντες άλλαξαν και έδωσαν τις εκτιμήσεις του χρόνου με όρους απόστασης, αλλά όχι με το κατά πόσο τα δοχεία είχαν γεμίσει.

Ο καθηγητής Αθανασόπουλος εξηγεί: «Μαθαίνοντας μια νέα γλώσσα, συντονίζεστε ξαφνικά με αντιληπτικές διαστάσεις που δεν γνωρίζατε ότι υπήρχαν. Το γεγονός ότι τα δίγλωσσα άτομα χρησιμοποιούν τους διαφορετικούς τρόπους εκτίμησης του χρόνου αβίαστα και ασυνείδητα ταιριάζει με ένα αυξανόμενο σύνολο στοιχείων που καταδεικνύουν την ευκολία με την οποία η γλώσσα μπορεί να εισχωρήσει στις πιο βασικές μας αισθήσεις, συμπεριλαμβανομένων των συναισθημάτων, της οπτικής αντίληψης και της αίσθησης του χρόνου». Και προσθέτει: «Το γεγονός αυτό δείχνει επίσης ότι τα δίγλωσσα άτομα σκέφτονται με πιο ευέλικτο τρόπο. Υπάρχουν στοιχεία που υποδηλώνουν ότι η μετάβαση από τη μια γλώσσα στην άλλη σε καθημερινή βάση ενισχύει την ικανότητα μάθησης και ταυτόχρονης πραγματοποίησης πολλαπλών εργασιών και έχει μακροπρόθεσμα οφέλη όσον αφορά τη διανοητική ευεξία των ατόμων.

Απόδοση του άρθρου Bilinguals perceive time differently​, study finds.

Ιωάννα Αγγέλου

Ειδική Παιδαγωγός (Παν. Θεσσαλίας)

Νηπιαγωγός (Α.Π.Θ.)

MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση