Ακαταστασία!!!

Η ακαταστασία των μικρών παιδιών είναι αντιστρόφως ανάλογη με το σωματικό τους μέγεθος και την ηλικία τους. Δυστυχώς για τους γονείς, τα μικρά παιδιά επίσης σχεδόν πάντα αγνοούν το χάλι που αφήνουν πίσω τους. Πρέπει να καταλάβετε ότι το παιδί σας δεν είναι ακατάστατο επειδή το θέλει, αλλά επειδή δεν αντιλαμβάνεται ότι πρέπει να διατηρεί το περιβάλλον του σε μια τάξη. Διδάξτε του λοιπόν (όσο μικρότερο αρχίσει να το μαθαίνει τόσο το καλύτερο) ότι τα πράγματα δεν τακτοποιούνται από μόνα τους με μαγικό τρόπο, αλλά εκείνος που προξενεί την ακαταστασία πρέπει και να την εξαλείψει (με τη συνδρομή βοηθών). Μεταδώστε στο παιδί σας την αλήθεια αυτή, αλλά μην περιμένετε να ακολουθήσει τον κανόνα σε σημείο τελειότητας. Μην απαιτείτε από το παιδί να είναι τακτικό, αλλά ενθερρύνετέ το, επαινώντας και την πιο μικρή απόπειρά του να φανεί τακτικό. 

Πώς να εμποδίσετε το πρόβλημα να εμφανιστεί 

Καθαρίζετε στην πορεία 

Μάθετε στο παιδί σας να μαζεύει και να τακτοποιεί τα παιχνίδια του αμέσως μόλις τελειώνει μαζί τους, για να περιορίσετε την αταξία καθώς τρέχει από το ένα παιχνίδι στο άλλο. Βοηθήστε το να συνηθίσει να μαζεύει τα παιχνίδια του από πολύ μικρό, έτσι ώστε να γίνει όσο το δυνατόν πιο τακτικό παιδί και αργότερα όσο το δυνατόν πιο οργανωμένος ενήλικας. 

Δείξτε του πώς να τακτοποιεί τα πράγματά του 

Έχετε έτοιμα κουτιά και δοχεία στα κατάλληλα μεγέθη, για να αποθηκεύει το παιδί σας τα διάφορα παιχνίδια του. Δείξτε του πώς να βάζει τα πράγματα μέσα στα κουτιά και πού να τα τοποθετεί μόλις γεμίζουν. Μ’ αυτόν τον τρόπο θα ξέρει ακριβώς τι εννοείτε όταν του ζητάτε να τακτοποιήσει ή να μαζέψει κάτι. 

Να είστε όσο πιο συγκεκριμένοι γίνεται. 

Αντί να ζητάτε από το παιδί να συμμαζέψει το δωμάτιό του, πείτε του ακριβώς τι θέλετε να κάνει. Πείτε για παράδειγμα: «Έλα να βάλουμε τους πασσάλους στον κουβά και τους κύβους στο κουτί». Διευκολύνετε το παιδί σας όσο περισσότερο μπορείτε στο να ακολουθήσει τις οδηγίες σας. 

Δίνετέ του τα κατάλληλα υλικά 

Μην περιμένετε από το παιδί σας να γνωρίζει τι πρέπει να χρησιμοποιήσει για να καθαρίσει μόνο του τη ζημιά που έκανε. Δώστε του για παράδειγμα το κατάλληλο πανί για να καθαρίσει το τραπέζι. Μην ξεχνάτε, αφού του διαθέσετε τα σύνεργα της δουλειάς, να επαινέσετε κάθε προσπάθεια που κάνει για να διορθώσει την κατάσταση. 

Περιορίστε τις ζημιογόνες δραστηριότητες σε ασφαλές μέρος 

Αποφύγετε πιθανές καταστροφές, αφήνοντας το παιδί σας να παίζει με καταστροφικά υλικά (δαχτυλομπογιές, πηλό, μαρκαδόρους) μόνο σε μέρη κατάλληλα για τέτοιου είδους παιχνίδια. Μην περιμένετε εκείνο να ξέρει πως δεν πρέπει να καταστρέψει το χαλί του καθιστικού, όταν το αφήνετε να παίξει εκεί με τις μπογιές του. 

Πώς να λύσετε το πρόβλημα 

Τι πρέπει να κάνετε 

Χρησιμοποιήστε τον «κανόνα της γιαγιάς». 

Αν το παιδί σας αρνείται να καθαρίσει τη ζημιά που έκανε ή να τακτοποιήσει τα πράγματά του, εξαρτήστε τη διασκέδασή του από το να κάνει αυτό που του ζητάτε. Πείτε του για παράδειγμα: «Ναι, ξέρω ότι δεν θέλεις να μαζέψεις τα τουβλάκια σου. Αν όμως τα μαζέψεις, μπορείς να βγεις έξω να παίξεις». Μην ξεχνάτε ότι το παιδί που έχει περάσει το ένα έτος μπορεί να σας βοηθάει λιγάκι στην τακτοποίηση. Είναι απαραίτητο να του δώσετε την ευκαιρία να κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί ανάλογα με το επίπεδο των ικανοτήτων του. 

Συνεργαστείτε 

Μερικές φορές, το καθάρισμα ή η τακτοποίηση είναι δουλειά που ξεπερνά τις δυνάμεις του παιδιού σας. Δουλέψτε μαζί του για να ενθαρρύνετε το μοίρασμα και τη συνεργασία, δύο μαθήματα που σίγουρα θέλετε να μάθει το παιδί σας ήδη από την προσχολική ηλικία. Όταν βλέπει ότι η μαμά και ο μπαμπάς καθαρίζουν, η δραστηριότητα θα του φανεί πολύ πιο ευχάριστη. 

Παίξτε τον αγώνα ενάντια στο ρολόι 

Όταν το παιδί σας προσπαθεί να νικήσει το χρονόμετρο, το μάζεμα των παιχνιδιών παύει να είναι κοπιαστική εργασία και γίνεται διασκεδαστικό παιχνίδι. Μπείτε κι εσείς στη διασκέδαση, λέγοντάς του: «Αν μαζέψεις όλα τα παιχνίδια πριν χτυπήσει το ρολόι, μπορείς να βγάλεις ένα άλλο παιχνίδι». Όποτε καταφέρνει το παιδί σας να νικήσει το ρολόι, επαινείτε το κατόρθωμά του και τηρείτε πάντοτε την υπόσχεσή σας. 

Επαινείτε τις προσπάθειες που κάνει να καθαρίζει και να τακτοποιεί. 

Για να ενθαρρύνετε το παιδί δας να αποκαθιστά τις ζημιές που κάνει, χρησιμοποιήστε ένα πανίσχυρο κίνητρο: τον έπαινο. Σχολιάστε για παράδειγμα το πόσο καλή δουλειά κάνει στην τακτοποίησητων κραγιονιών του. Πείτε του: «Πολύ χαίρομαι που έβαλες αυτό το κόκκινο κραγιόνι στο καλάθι. Σ’ ευχαριστώ που βοηθάς να καθαρίσουμε το δωμάτιό σου» 

Τι δεν πρέπει να κάνετε 

Μην περιμένετε την τελειότητα 

Το παιδί σας δεν έχει ακόμη αρκετό χρόνο στη διάθεσή του για να εξασκηθεί στο καθάρισμα και την τακτοποίηση, γι’ αυτό λοιπόν μην περιμένετε να είναι τέλειο. Το γεγονός ότι προσπαθεί σημαίνει πως μαθαίνει. Θα βελτιωθεί με τον καιρό. 

Μην τιμωρείτε την ακαταστασία 

Το παιδί σας δεν μπορέι ακόμη να αντιληφθεί την αξία της τακτικότητας, ούτε έχει τη φυσική ωριμότητα να παραμένει τακτικό. Η τιμωρία λοιπον για το γεγονός ότι είαι ακατάστατο δεν θα του διδάξει τις δεξιότητες καθαρισμού και τακτοποίησης που πρέπει να μάθει. 

Μην περιμένετε από ένα παιδί προσχολικής ηλικίας να φορέσει τα κατάλληλα ρούχα πριν κάνει τα πάντα άνω-κάτω 

Το παιδί σας δεν καταλαβαίνει την αξία του καλού ρούχου, γι’ αυτό ντύστε το με παλιά ρούχα (αν θέλετε μάλιστα, μπορείτε να του τα φορέσετε ανάποδα, το μέσω έξω) πριν του επιτρέψετε να παίξει με υλικά που λερώνουν. 

Από το βιβλίο των Jerry Wyckoff και Barbara C. Unell «Πειθαρχία χωρίς ξύλο και φωνές: Οδηγός επιβίωσης με παιδιά προσχολικής ηλικίας», εκδόσεις maxi guide 2004, σελ. 81-83