Τροφοδοτώντας τις αρχικές μας σκέψεις με την αφετηριακή του χρήση ιστορικά, το λευκό μπαστούνι αποτέλεσε την πρακτική απάντηση αποκατάστασης των σφοδρών τραυμάτων, που άφησε στο πέρασμα του ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, με πρώτους χρήστες ενός καλαμιού παρεμφερούς μεγέθους τους τυφλωθέντες από «ατυχήματα» Βετεράνους του Αμερικάνικου στρατού και εμπνευστή αυτής της προσαρμογής τον Οφθαλμίατρο Richard Hoover.
Ο χαρακτήρας επομένως του εν λόγω καθημερινού εργαλείου υπήρξε διττός: αποκαταστατικός και επανενταξιακός.
Με την πάροδο των ετών το λευκό μπαστούνι αποτυπώθηκε συνειδησιακά στους Κοινωνούς ως στοιχείο σύμφυτο με την τυφλότητα αλλά και ως καθρέφτης της αυτόνομης και ανεξάρτητης διαβίωσης των ανθρώπων, που βιώνουν την ζώσα κατάσταση της απώλειας όρασης.
Ξεφυλλίζοντας κανείς το «Στίγμα» του Goffman, που πρώτος μελέτησε ενδελεχώς και σταχυοθέτησε τις ορολογικές αποχρώσεις αλλά και τις διεργασίες διαχείρισης αυτής της κατάστασης του ατόμου, που είναι αποκλεισμένο από την πλήρη κοινωνική αποδοχή, συναντά γλαφυρές περιγραφές στιγματισμένων ανθρώπων με απώλεια όρασης, χρηστών λευκού μπαστουνιού ως καταγραφές των προσπαθειών, που καταβάλουν ατομικά για τον έλεγχο των αρνητικών πληροφοριών της Κοινωνικής ταυτότητας τους.
Η ατομοκεντρική θεώρηση του Goffman για τον Στιγματισμό κάθε Ομάδας αποκλίνουσας από το κανονικό αλλά και από κάθε τι που υπολαμβάνεται ή επιβάλλεται ως κανονικό υπήρξε το εφαλτήριο για την εξέλιξη και εμπέδωση σύγχρονων μορφών στιγματισμού, όπως αυτών που ανατροφοδοτούν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και υπογράμμισης της αναγκαιότητας επαναπροσέγγισης του ως Καθολικής εμπειρίας, που αφορά το σύνολο της Κοινωνίας, η οποία στιγματίζοντας επιβεβαιώνει μια φανερή της δυσλειτουργία.
Η μετάβαση από το ατομικό στο κοινωνικό πρότυπο μεταχείρισης διαφόρων ομάδων περιθωριοποίησης δεν υπήρξε παράλληλη. Ειδικά σε ό,τι αφορά την Αναπηρία τα βήματα απόσχισης από την ολοκληρωτική ιατρική θεώρηση της άργησαν να πραγματοποιηθούν Διεθνώς… σε αρμονία με αυτήν την καθυστέρηση εισαγωγής νομοθετικά ενός Κοινωνιολογικού – Μικτού Προτύπου Κατανόησης επισημαίνεται πως επί τη βάση μιας εσωτερικής ανίχνευσης των επί μέρους υποομάδων ενδιαφέροντος, μορφών αναπηρίας παρατηρείται μια διαρκής και ως ένα βαθμό ανεξήγητη εμμονή στο Ιατρικό – Θεραπευτικό Μοντέλο Μεταχείρισης τους.
Στην Διεθνή Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, που υπεγράφη στην Νέα Υόρκη στις 13 Δεκεμβρίου του 2006 και τέθηκε σε ισχύ στις 4 Μαϊου του 2008, χωρίς ωστόσο εως σήμερα να έχει κυρωθεί από την χώρα μας, γεγονός που θα την καταστήσει αναπόσπαστο τμήμα της εσωτερικής της νομοθεσίας, σύμφωνα με όσα ορίζονται ρητά από το άρθρο 28 παρ.1 Συντ. απαντάται στο άρθρο 1 ο εξής ορισμός για τα άτομα με αναπηρία ως υποκείμενων των θεμελιωδών δικαιωμάτων, που κατοχυρώνονται με την εν λόγω Συνθήκη:
Ως Άτομα με Αναπηρία νοούνται τα άτομα με μακροχρόνιες σωματικές, νοητικές, πνευματικές ή αισθητηριακές βλάβες, οι οποίες σε αλληλεπίδραση με διάφορα εμπόδια δύνανται να παρεμποδίσουν την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή τους στην κοινωνία σε ίση βάση με τους άλλους.
Η απλή ανάγνωση και μόνο του ανωτέρω ορισμού αρκεί για να επιβεβαιώσει πως πλέον οφείλουμε να αντιληφθούμε την Αναπηρία πολυδιάστατα και σωρευτικά ως βλάβη αλλά και ως αλληλεπίδραση των ανθρώπων, που χαρακτηρίζονται ή φέρουν αυτήν την βλάβη με εμπόδια, που θέτει το περιβάλλον εν γένει, αθετώντας με αυτόν τον τρόπο την ισότιμη διαβίωση τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι.
Η ίδια η Παγκόσμια έννομη τάξη λοιπόν στο σύνολο της παρακινεί τους πολιτικά ιθύνοντες αλλά και κάθε πολίτη χωριστά να στρέψει το βλέμμα από το έλλειμμα και την μειονεξία στην ποιότητα διαβίωσης, στο ποσοστό και το μέτρο της Κοινωνικής Συμμετοχής, στην Ισοτιμία Πρόσβασης και εν τέλει στην διεκδίκηση επί ίσοις όροις…
Αφετηρία του όποιου συλλογισμού και κάθε συλλογισμού για την Προσέγγιση σε όλα τα επίπεδα του Πλαισίου Παρέμβασης για τους Ανθρώπους με Αναπηρία θα πρέπει να αποτελεί το «ΔΙΚΑΙΩΜΑ»… ένα δικαίωμα όπως δομείται και αφορά κάθε άνθρωπο χωρίς διακρίσεις και όχι εν είδη ειδικού προνομίου, περιστασιακής διευθέτησης…
Ας επανέλθουμε όμως στις αρχικές μας πορείες διατύπωσης αδρών πινελιών προβληματισμού γύρω από την οπτική θεώρησης της απώλειας όρασης:
Το τελευταίο χρονικό διάστημα και στο πλαίσιο διάχυσης και καλλιέργειας καλών πρακτικών «ευαισθητοποίησης» του κοινού γύρω από την συνθήκη της τύφλωσης πραγματοποιούνται διάφορες δράσης βιωματικού προσανατολισμού, με το σύνολο των Διεθνών Κειμένων βάσεως για την Αναπηρία να προτρέπουν τα Κράτη Μέλη και τους εμπλεκόμενους φορείς να κινηθούν προς αυτήν την κατεύθυνση.
Αναφορικά με την διαβίωση μάλιστα των πολιτών με προβλήματα όρασης προτείνεται η ολιγόλεπτη υποβολή ενός ατόμου χωρίς απώλεια όρασης με την συναίνεση του στην συνθήκη της ολικής απώλειας αυτής με το δέσιμο των ματιών και την χρήση λευκού μπαστουνιού.
Ανεξάρτητα από το αν και κατά πόσο κανείς συμφωνεί με την εδώ παρουσιαζόμενη μεθοδολογία μπορούν να τεθούν ακροθιγώς τα ακόλουθα ερωτήματα, ως έναυσμα για την επαλήθευση ή μη του Σύγχρονου Προτύπου Κατανόησης της Αναπηρίας:
• Η ολιγόλεπτη θέση ενός ανθρώπου χωρίς αναπηρία σε κατάσταση τύφλωσης δεν τον καθιστά αυτομάτως και «κοινωνό» των χαρακτηριστικών της ενώ παράλληλα του μεταγγίζει μονόπλευρη γνώση, εφόσον η τυφλότητα όπως και κάθε αισθητηριακή απώλεια αποτελούν μια πραγματικότητα, που βιώνει καθημερινά το άτομο και στην οποία έχει προσαρμοστεί.
• Πόσο συνάδει αλήθεια με τις αρχές της Δικαιωματικής Προσέγγισης της Αναπηρίας η βιωματική εστίαση στην ιατρική συνιστώσα αυτής ήτοι της βλάβης;
• Πόσο εύκολο είναι η αρχική φόρτιση του συναινούντος στο βιωματικό εγχείρημα προσώπου να οδηγήσει σε αμυντική αποφόρτιση μέσω της εξωτερίκευσης αισθημάτων οίκτου και λύπης για τους συνανθρώπους μας με προβλήματα όρασης και πόσο αυτή η συναισθηματική μεταστροφή δύναται να άγει σε οπισθοδρομήσεις από πλευράς συναντίληψης και αμοιβαίας αποδοχής κοινωνικά;
Διαγράφοντας κυκλικές διαδρομές συλλογιστικά επιστρέφουμε στο ίδιο σημείο εκκίνησης:
Εν αρχή κάθε λόγου, κάθε παρέμβασης κάθε προσπάθειας κατανόησης της Αναπηρίας τίθεται πάντα και θα πρέπει να τίθεται το ΔΙΚΑΙΩΜΑ….
Το Δικαίωμα κάθε Πολίτη με Αναπηρία να έχει Δικαιώματα όπως αξίζει σε κάθε Άνθρωπο χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς…
Πελαγία Ι. Παπανικολάου
Δικηγόρος / Ακτιβίστρια με Αναπηρία
Υποψήφια Διδάκτωρ Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Πηγή : http://disabilitymyths.wordpress.com,%20/2010/10/15/59/ 15/10/2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου