Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε: Η Αρχή και Η Δέσμευση
Α1. Οι άνθρωποι που είναι ικανοί να διακινηθούν σε όλους τους χώρους και να κάνουν χρήση κάθε μορφής μεταφορικού μέσου, τείνουν να θεωρούν την ικανότητά τους σαν δεδομένη. Μόνο όταν κάτι συμβεί, στους ίδιους ή σε διπλανούς τους και αρχίζουν να εμποδίζονται, αρχίζουν να παρατηρούν και να αντιλαμβάνονται γιατί είναι επιτακτική ανάγκη τα πάντα μέσα σε μια Πόλη να σχεδιάζονται για ΟΛΟΥΣ.
Αναγκαίο και απαραίτητο βήμα είναι η αναγνώριση του προβλήματος πολλών συμπολιτών μας και η αποδοχή ότι η αδυναμία πρόσβασης και κατ' επέκταση ο αποκλεισμός τους δεν είναι αναπότρεπτο και τυχαίο συμβάν, αλλά είναι ένα γεγονός, ένα συμβάν για το οποίο μπορεί να υπάρξει πρόβλεψη, πρόληψη και ριζική αντιμετώπιση.
Αρκεί να σχεδιάζουμε τα ΠΑΝΤΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ, έτσι ώστε να μην υπάρχουν μέσα σε μια Πόλη οι αποκλεισμένοι, οι εντός και εκτός των τειχών έτσι ώστε να έχουν πρόσβαση παντού τα «Ατομα με Ειδικές Ανάγκες».
Είναι σαφές ότι σε πολλές περιπτώσεις οι τεχνητοί φραγμοί είναι η υλική απεικόνιση των κοινωνικών φραγμών. Ας σκεφτούμε ένα άτομο, για το οποίο ένα απλό βήμα είναι ανυπέρβλητο εμπόδιο, τι μπορεί να σημαίνει η ανικανότητά του να κυκλοφορήσει αυτοδύναμα μέσα στον χώρο κατοικίας, να βγει έξω, να διακινηθεί μέσα στην τοπική περιοχή, να μετακινηθεί.
Α2. Υπάρχει μια ροή λειτουργιών στη ζωή, μια αλυσίδα κινήσεων στο περιβάλλον στην οποία αν κάποιος από τους κρίκους της αλυσίδας κινήσεων δεν λειτουργεί -εξαιτίας των ποικίλων εμποδισμών- καταστρέφεται όλο το οικοδόμημα της αυτόνομης διαβίωσης.
Πιο συνοπτικά: φαντασθείτε ένα πλέγμα που στο κέντρο του βρίσκεται η έννοια κατοικία και γύρω-γύρω σαν δορυφόροι οι έννοιες παιδεία, εργασία, ελεύθερος χρόνος, αναψυχή, αγορά.
Ολες αυτές οι έννοιες συνδέονται μεταξύ τους με αμφίδρομες σχέσεις, που εκφράζουν την διακίνηση ή κυκλοφορία και τη μεταφορά. Αν για κάθε άτομο οι έννοιες αυτές είναι αναγκαιότητα, για τα εμποδιζόμενα άτομα είναι η ελπίδα τους, η κυριότερη συνιστώσα για την ένταξή τους στην κοινωνία, το σημείο τριβής και επαφής των ανθρώπων, είτε αυτό λέγεται κτίριο ή πεζοδρόμιο ή λεωφορείο.
Α3. Ο σωστός φιλικός -αν θέλετε- σχεδιασμός της διακίνησης και μεταφοράς οδηγεί στην αυτόνομη διαβίωση των εμποδιζόμενων ατόμων, στην αξιοπρεπή διαβίωση. Γεννήθηκε λοιπόν, σε παγκόσμια κλίμακα, η ανάγκη ενός σχεδιασμού που θα σέβεται τις ιδιαιτερότητες των πολιτών, ανεβάζοντας την ποιότητα της ζωής όλων στο ίδιο επίπεδο αυτονομίας και ασφάλειας και έτσι προέκυψε «ο σχεδιασμός με φροντίδα για όλους χωρίς αποκλεισμούς».
Πρέπει εδώ να τονιστεί ότι σχεδιάζοντας με φροντίδα και για τα άτομα με ειδικές ανάγκες και γενικότερα για τα εμποδιζόμενα άτομα, σχεδιάζουμε με ευαισθησία και με ευθύνη «Ανθρώπινες Πόλεις» χωρίς διαχωριστικές γραμμές και χωρίς «αποκλεισμένους», σχεδιάζουμε «Ανθρώπινες Πόλεις» όπου οι Πάντες (δηλ. και τα άτομα με Ειδικές Ανάγκες) έχουν ισότιμη πρόσβαση στα πάντα, σε όλες τις υποδομές και τις λειτουργίες μιας Πόλης.
Α4. Είναι ενδεικτικά τα ποσοστά που αφορούν τα εμποδιζόμενα άτομα. Δηλαδή τα άτομα με ειδικές ανάγκες (9,3%), τους ηλικιωμένους 60-74 ετών (14%), τους υπερήλικες άνω των 75 ετών (6%), τα νήπια 0-4 ετών και τους συνοδούς τους (11%), και τις έγγυες (1,5%).
Στα ποσοστά αυτά δεν συμπεριλαμβάνεται ο ενεργός πληθυσμός που οδηγεί κάθε είδους αμαξίδιο μεταφοράς, αποσκευές ή κάθε είδους φορτίο (πχ. μετακόμιση), αλλά ούτε και τα άτομα με ασυνήθεις διαστάσεις (κάτω του 1,50μ και άνω των 2,10μ), τα άτομα με προσωρινή αναπηρία, οι ασθενείς σε ανάρρωση και τα εξηρτημένα από διάφορες ουσίες άτομα, για τα οποία δεν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία.
Στα παραπάνω ποσοστά δεν εμφανίζεται ο ενεργός πληθυσμός που οδηγεί κάθε είδους αμαξίδιο μεταφοράς, αποσκευές ή κάθε είδους φορτίο (π.χ. μετακομίσεις), τα άτομα με ασυνήθεις διαστάσεις, τα άτομα με προσωρινή αναπηρία, οι ασθενείς σε ανάρρωση, τα εξαρτημένα άτομα από διάφορες ουσίες κλπ., για τα οποία δεν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία.
Πρέπει δε να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με διεθνείς διαπιστώσεις βάσει των στατιστικών στοιχείων των ατυχημάτων, ένα άτομο στα τέσσερα παθαίνει μια φορά στη ζωή του ατύχημα.
Α5. Το ΥΠΕΧΩΔΕ με όραμα τον σχεδιασμό για όλους τους πολίτες χωρίς αποκλεισμούς και στα πλαίσια μιας προωθημένης κοινωνικής πολιτικής σχεδιάζει με φροντίδα και για τα άτομα με ειδικές ανάγκες αλλά και γενικότερα για όλα τα «εμποδιζόμενα άτομα» από τους φραγμούς που υπάρχουν σε όλους τους τομείς της καθημερινής ζωής, από τις ανάπηρες πόλεις, από τα αφιλόξενα μεταφορικά μέσα, που αποκλείουν από το δομημένο περιβάλλον -μερικά ή ολικά- πάνω από το 50% του πληθυσμού της Χώρας.
Στα πλαίσια της ένταξης της χώρας μας στην ομάδα των προηγμένων κοινωνιών που φιλοδοξούν να στήσουν ένα συνεχές δίκτυο διακίνησης των πολιτών τους και με τις ίδιες προδιαγραφές κατασκευής, σήμανσης, άνεσης και ασφάλειας, λειτούργησε από το 1985 στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Εργων, το «Γραφείο Μελετών για Ατομα με Ειδικές Ανάγκες», με αντικείμενο:
Την αναθεώρηση των γενικών αρχών σχεδιασμού, έτσι ώστε να γίνει πραγματικότητα η αρχή «Σχεδιάζοντας Για Ολους».
Τη μελέτη και θεσμοθέτηση συγκεκριμένων μέτρων για την Ισότιμη Πρόσβαση των Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες.
Το συντονισμό όλων των τεχνικών φορέων που ασχολούνται με την κατοικία, τα Δημόσια κτίρια, τις Δημόσιες Υποδομές, τα ειδικά κτίρια, τους ελεύθερους χώρους, τις μεταφορές.
Σύμφωνα με το παραπάνω διάγραμμα η ικανοποίηση των απαιτήσεων για αυτόνομη και ασφαλή διακίνηση των διαφόρων ομάδων θεωρείται απολύτως απαραίτητη για το 27% του πληθυσμού, πολύ ουσιαστική για το 22%, ενώ βελτιώνει ουσιαστικά την ποιότητα ζωής του υπόλοιπου 51% του πληθυσμού.
Ως απολύτως απαραίτητη θεωρείται η ικανοποίηση των απαιτήσεων για αυτόνομη και ασφαλή διακίνηση των νηπίων, του ημίσεως του πληθυσμού από 60 - 74 ετών, των ηλικιωμένων άνω των 75 ετών και των αναπήρων (ΠΛΗΡΩΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΕΝΟΙ 27%).
Ως πολύ ουσιαστική θεωρείται για τα μικρά παιδιά, το υπόλοιπο ήμισυ του πληθυσμού από 60 - 74 ετών, τις έγγυες (ΜΕΡΙΚΩΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΕΝΟΙ 22%).
Στα παραπάνω ποσοστά δεν εμφανίζεται ο ενεργός πληθυσμός που οδηγεί κάθε είδους αμαξίδιο μεταφοράς, αποσκευές ή κάθε είδους φορτίο (π.χ. μετακομίσεις), τα άτομα με ασυνήθεις διαστάσεις, τα άτομα με προσωρινή αναπηρία, οι ασθενείς σε ανάρρωση, τα εξαρτημένα άτομα από διάφορες ουσίες κλπ., για τα οποία δεν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία.
Α6. Στόχος της Πολιτικής του ΥΠΕΧΩΔΕ τόσο στο Σχεδιασμό όσο και στην νομοθεσία ήταν και είναι να προσαρμοστούν όλες οι υποδομές της Χώρας στις ιδιαιτερότητες όλων των πολιτών, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η αυτόνομη, άνετη και ασφαλής διαβίωση και διακίνησή τους.
Προχωρώντας σε βάθος την έρευνα και τον σχεδιασμό αυτού του σοβαρού προβλήματος μελετούμε και αντιμετωπίζουμε το θέμα σε τρία επίπεδα το κοινωνικό, το οικονομικό και το τεχνικό.
Στο κοινωνικό επίπεδο.
Η αρχή «Σχεδιάζοντας τα Πάντα για Ολους», αποτελεί τη λυδία λίθο για τις Ανθρώπινες Πόλεις γιατί ο σχεδιασμός του δομημένου περιβάλλοντος πρέπει να απευθύνεται σε όλους τους χρήστες.
Γι΄αυτό βάλαμε στόχο να αποκαταστήσουμε κοινωνικά το 50% του πληθυσμού της χώρας, σε μια προσπάθεια να τους βγάλουμε από τα σπίτια τους, να τους προσφέρουμε καλύτερη ποιότητα ζωής, πιστεύοντας ότι η αυτονομία και η αυτοτέλεια οδηγούν στην κοινωνικοποίηση, στην ισότιμη ένταξη, στην αξιοπρεπή διαβίωση, στον πολιτισμό.
Στο οικονομικό επίπεδο.
Οι οικονομικές επιπτώσεις της αυτόνομης διαβίωσης και διακίνησης των εμποδιζόμενων ατόμων και των ατόμων με ειδικές ανάγκες είναι πολλαπλές και αναμφίβολα θετικές. Υπολογίζεται ότι με την εξασφάλιση της αυτόνομης και ασφαλούς διακίνησης και διαβίωσης των ατόμων με ειδικές ανάγκες και γενικότερα των εμποδιζόμενων ατόμων, συμβάλουμε στην αποπεριθωριοποίησή τους, ώστε να τους δοθεί η ευκαιρία να χρησιμοποιούν και αναπτύσσουν τα ταλέντα τους συμμετέχοντας ισότιμα σε όλες τις δραστηριότητες της ζωής.
Αν υλοποιηθεί και ολοκληρωθεί η αλυσσίδα της αυτόνομης διακίνησης και μεταφοράς όλων ανεξαιρέτως των πολιτών (προσβάσιμα κτίρια- προσβάσιμοι ελεύθεροι χώροι- προσβάσιμα μεταφορικά μέσα), - σύμφωνα με μελέτες - προκύπτουν διατομεακά οφέλη με μεταφορά δαπανών από τους τομείς υγείας και πρόνοιας στον τομέα υποδομών και μεταφορών.
Αναλυτικά υπολογίζεται ότι η «αυτοδυναμία» στη διαβίωση, διακίνηση και μεταφορά των εμποδιζόμενων ατόμων και των ατόμων με ειδικές ανάγκες σημαίνει:
- Καλύτερη υγεία, με αποτέλεσμα λιγότερη εξάρτησή τους από την ιατρική περίθαλψη.
- Ψυχική υγεία, με αποτέλεσμα τη μείωση της εξάρτησής τους από άλλο άτομο, το οποίο αποδεσμευόμενο γίνεται παραγωγικό.
- Αυξημένες προοπτικές απασχόλησής τους, με αποτέλεσμα τη μείωση των αναπηρικών συντάξεων.
- Δυνατότητα στο άτομο με ειδικές ανάγκες ή τον ηλικιωμένο να ζεί στο σπίτι του αντί να καταφεύγει σε ειδικά ιδρύματα ή και νοσοκομεία υψηλού ημερήσιου κόστους.
- Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στους τομείς υποδομών και μεταφορών και βιομηχανίας.
Στο τεχνικό επίπεδο
Εχει έρθει η στιγμή να αλλάξουν ριζικά οι αρχές και οι προτεραιότητες του Σχεδιασμού των Πόλεων γιατί για πάρα πολλά χρόνια σχεδιάζαμε για άτομα υπεράνθρωπα και υπερανθεκτικά.
Σήμερα στρέψαμε την οπτική γωνία και αποφασίσαμε να χρησιμοποιήσουμε σαν μέσο-πρότυπο το άτομο με ειδική ανάγκη (τον κινητικά ανάπηρο, τον ηλικιωμένο, το παιδί), να σχεδιάσουμε για την δυσμενέστερη περίπτωση και τα αποτελέσματα θα είναι καλύτερα -κατά μείζονα λόγο- για όλους τους χρήστες.
Α7. Η επιτυχία της νέας αυτής φιλοσοφίας σχεδιασμού του δομημένου περιβάλλοντος βασίζεται σε 4 άξονες:
- Στην διαμόρφωση και αξιοποίηση του υπάρχοντος νομικού πλαισίου
- Στην δημιουργία του κατάλληλου νέου νομοθετικού πλαισίου με αναμόρφωση και συμπλήρωση του υφισταμένου.
- Στην ευαισθητοποίηση των εμπλεκόμενων φορέων αλλά και του κοινού-χρήστη,
- Στην ανάπτυξη εκείνων των κλάδων της βιομηχανίας που θα στηρίξουν τους αντίστοιχους τομείς των υποδομών.
Πηγή: Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου