Ενα νέο εκπαιδευτικό μοντέλο αναδύεται μέσα από τις σειρές δωρεάν διαδικτυακών μαθημάτων που προσφέρουν πανεπιστήμια κύρους, όπως το ΜΙΤ, το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ. Θα φέρει, άραγε, ριζικές αλλαγές στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την παιδεία;
Αν κάποιος κληθεί να αναφέρει μια μεγάλη καινοτομία που έγινε τα τελευταία 200 χρόνια σε κάποιον τομέα, όπως λ.χ. στις μεταφορές, οι απαντήσεις θα είναι πολλές. Πόσες θα είναι όμως οι αντίστοιχες απαντήσεις όσον αφορά τις καινοτομίες στην εκπαίδευση; Μάλλον καμία. Αυτό είναι το ερώτημα-τέχνασμα που χρησιμοποιεί ο Ανάντ Αγκαρβάλ, ο επιστήμονας των υπολογιστών που ορίστηκε επικεφαλής του edX, μιας κοινής προσπάθειας των ΜΙΤ και Χάρβαρντ (στην οποία καθημερινά συμπράττουν νέα ακαδημαϊκά ιδρύματα από διάφορες χώρες), προϋπολογισμού 60 εκατ. δολαρίων, με σκοπό τη δωρεάν μετάδοση κολεγιακών κύκλων μαθημάτων μέσω Διαδικτύου.
Ο Αγκαρβάλ θεωρεί ότι η εκπαίδευση πρόκειται να αλλάξει ριζικά μορφή εξαιτίας της δύναμης του Διαδικτύου και των σχετικών τεχνολογιών επεξεργασίας δεδομένων. Πλέον είναι δυνατή η μετάδοση βιντεομαθημάτων με εξεζητημένα διαδραστικά στοιχεία, με μια τεχνολογία ισχυρή, αρκετά φθηνή και με διεθνή εμβέλεια. Το edX ελπίζει να «διδάξει» ένα δισεκατομμύριο φοιτητές όλων των ηλικιών.
Σε νέα κλίμακα
Στις ΗΠΑ, περισσότεροι από 700.000 φοιτητές μετέχουν σε πλήρη προγράμματα «εξ αποστάσεως μάθησης». Η καινοτομία που εισάγει το edX έγκειται στην κλίμακα των τεχνολογικών καινοτομιών που επιστρατεύονται σε αυτές τις «μαζικές ανοιχτές διαδικτυακές σειρές μαθημάτων» (Massive Open Online Course-MOOC), όπως ονομάστηκαν, τις οποίες και άλλοι εκπαιδευτικοί οργανισμοί έχουν υιοθετήσει (Coursera και Udacity). Αυτή η νέα αντίληψη έχει επίδραση σε αγορές τόσο μεγάλες, ώστε είναι δύσκολο να αποτιμηθεί η αξία της. Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο όμως ταυτόχρονα μοιάζει ανεπαρκής και στατική για ορισμένους, οι οποίοι συχνά τη μνημονεύουν (μαζί με την υγεία) ώς τον επόμενο κλάδο που είναι ώριμος για μεγάλη «ρήξη».
Η πεποίθηση αυτή προωθείται από τον Κλέιτον Κρίστενσεν, καθηγητή και σημαίνον στέλεχος της Οικονομικής Σχολής του Χάρβαρντ, που επινόησε τον όρο «τεχνολογία ρήξης». Σε δύο βιβλία του για την εκπαίδευση παρουσίασε ένα σχέδιο για τη διαδικτυακή μάθηση: θα συνεχίσει να διαδίδεται και να βελτιώνεται, ώσπου να ανατρέψει τελικά πολλές αντιλήψεις περί του πώς διδάσκουμε - μαζί με αυτές και μερικούς κατοχυρωμένους θεσμούς και εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Χωρίς εναλλακτική
Σύμφωνα με την οπτική του Κρίστενσεν, οι τεχνολογίες ρήξης πετυχαίνουν πρώτα σε αγορές «όπου η εναλλακτική λύση είναι το τίποτα». Αυτό εξηγεί για ποιο λόγο η διαδικτυακή μάθηση είναι ήδη πετυχημένη στην αγορά της εκπαίδευσης ενηλίκων. Επίσης, αιτιολογεί την ξαφνική άνοδο οργανισμών όπως η Ακαδημία Χαν (Khan Academy), της οποίας τα δωρεάν διαδικτυακά βίντεο με παραδόσεις μαθηματικών πέτυχαν χρηματοδότηση από τον Μπιλ Γκέιτς. Τα βίντεο, με παρουσιαστή τον Σάλμαν Χαν, κέρδισαν πρώτα τους γονείς που δεν μπορούσαν να πληρώσουν φροντιστήρια για τα παιδιά τους.
Πολλοί ασκούν κριτική στα «απλοϊκά» βίντεο του Χαν όσον αφορά την αποτελεσματικότητά τους. Ο ίδιος απαντά πως «τεχνολογικά, είμαστε ακόμη στο πρώτο λεπτό του αγώνα. Σύντομα όμως τα δωρεάν προγράμματά μας θα γίνουν εξίσου καλά ή και καλύτερα από εκείνα που χρεώνονται». Κι αυτό διότι είναι πλέον σε θέση να διαθέτει κάθε χρόνο 10 εκατ. δολάρια για τη βελτίωση των βίντεό του - ήδη υπάρχουν ενσωματωμένες ασκήσεις και αναλυτικά δεδομένα, που επιτρέπουν στους δασκάλους να επιβλέπουν 50 ή 100 μαθητές ταυτόχρονα.
Περιορισμοί
Η ψηφιακή διδασκαλία έχει όρια. Δεν μπορείς να μυρίσεις διαδικτυακά μια καμένη αντίσταση ή να κάνεις πείραμα σε ένα εργαστήριο βιολογίας. Ωστόσο τα οικονομικά στοιχεία της διάδοσης της διδασκαλίας μέσω Διαδικτύου είναι τόσο ευνοϊκά, ώστε δείχνουν να απειλούν όποιον χτίζει μια πανεπιστημιούπολη ή προσλαμβάνει καθηγητές. Στο edX, λέει ο Αγκαρβάλ, η ίδια τριμελής ομάδα του καθηγητή με τους δύο βοηθούς του που δίδασκε 400 φοιτητές στο ΜΙΤ τώρα διαχειρίζεται 10.000 διαδικτυακούς φοιτητές και μπορεί να δεχθεί άμεσα τους εκατονταπλάσιους.
Σε ποιο σημείο βρίσκεται, λοιπόν, η διαδικτυακή εκπαίδευση σήμερα; Σύμφωνα με έρευνα του Κολεγίου Μπάμπσον, ο αριθμός των «κολεγιόπαιδων» στις ΗΠΑ που παρακολούθησαν τουλάχιστον ένα διαδικτυακό μάθημα αυξήθηκε από τα 1,6 εκατομμύρια το 2002 στα 6,1 εκατομμύρια (ή περίπου το ένα τρίτο του συνόλου των σπουδαστών) το 2010. Αλλα στοιχεία δείχνουν ότι ο ρυθμός μεγέθυνσης των διαδικτυακών «τάξεων» ίσως αρχίσει να επιβραδύνεται - η μελέτη τους όμως δεν είχε προβλέψει τη φετινή είσοδο κορυφαίων πανεπιστημίων στη διαδικτυακή εκπαίδευση. Το Coursera, μια σύμπραξη του Πανεπιστημίου Στάνφορντ με παραπάνω από 20 άλλες σχολές, ισχυρίζεται ότι ενεγράφησαν 1,5 εκατ. φοιτητές.
Διαρροή φοιτητών
Παρόλο που μόνο ένα μικρό κλάσμα των εγγεγραμμένων θα ολοκληρώσει τους κύκλους μαθημάτων, η άνοδος των MOOC σημαίνει ότι μπορούμε πλέον να σκεφτόμαστε τον τρόπο με τον οποίο η δωρεάν, υψηλής ποιότητας εκπαίδευση θα μπορούσε να αλλάξει τον κόσμο. Τα βίντεο του Χαν είναι δημοφιλή στην Ινδία και οι υπεύθυνοι των MOOC διαπίστωσαν ότι το 60% των εγγραφών σε αυτούς είναι αυτοδίδακτοι από χώρες διψασμένες για μάθηση, όπως η Βραζιλία και η Κίνα.
Η τεχνολογία θα ορίσει ποιο θα είναι το επόμενο βήμα της διαδικτυακής εκπαίδευσης. Οσοι ασχολούνται με αυτήν είναι πεπεισμένοι ότι ο τελικός στόχος δεν είναι να φτιάχνουν βιντεάκια, αλλά να τελειοποιήσουν την εκπαίδευση μέσω της επιστημονικής χρήσης των υπολογιστικών δεδομένων. Φανταστείτε, λένε, ένα λογισμικό που θα χαρτογραφεί τις γνώσεις ενός ανθρώπου και θα του προσφέρει ένα πρόγραμμα μαθημάτων σχεδιασμένο αποκλειστικά για αυτόν. Θα δημιουργήσουν, άραγε, κάτι πραγματικά διαφορετικό; Αν τα καταφέρουν, θα έχουμε την απάντηση στο αρχικό ερώτημα: η διαδικτυακή εκπαίδευση θα είναι η σημαντικότερη καινοτομία τα τελευταία 200 χρόνια στην παιδεία...
Υπεύθυνος: ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΟΥΤΣΗΣΤΟΥ ΑΝΤΟΝΙΟ REGALADO
Πηγή: Ελευθεροτυπία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου