Το μόνο που για λίγο φάνηκε ότι μπορεί να επισκίαζε την παράσταση – υπερπαραγωγή 200 μικρών μαθητών από διάφορα σχολεία της Αττικής, στη Λυρική Σκηνή, το Σάββατο 4 Ιουνίου, ήταν η φωτιά που ξέσπασε το μεσημέρι στη Γλυφάδα με τους καπνούς της να φαίνονται γκρίζοι και πυκνοί στον ουρανό, στον ορίζοντα του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Ευτυχώς όμως όλα πήγαν καλά και οι μικροί μαθητές παρουσίασαν λίγο μετά τις οκτώ το βράδυ, το διαδραστικό μουσικό παραμύθι το «ΦΥΛΑΧΤΟΟΟΟΟΟΟΟΟΟΟΟ» που από το φθινόπωρο προετοίμαζαν, στο πλαίσιο των Εκπαιδευτικών και Κοινωνικών Δράσεων της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε σε συνεργασία με δεκατρία δημοτικά σχολεία, συμπεριλαμβανομένου και του Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Πεντέλης.
Τα παιδιά δύο χρόνια μετά το lockdown έζησαν μια ανεπανάληπτη εμπειρία. Ανέβηκαν στη σκηνή της Αίθουσας Σταύρος Νιάρχος, που αποτελεί έναν από τους πιο όμορφους χώρους του λυρικού θεάτρου διεθνώς, μαζί με 14 δασκάλους μουσικής και πέντε καταξιωμένους μουσικούς και παρουσίασαν μια παράσταση που είχε τη «σφραγίδα» της Δήμητρας Τρυπάνη η οποία συνέθεσε το πρωτότυπο έργο, ήταν υπεύθυνη συντονισμού της παραγωγής και διηύθυνε το σύνολο.
Το «ΦΥΛΑΧΤΟΟΟΟΟΟΟΟΟΟΟΟ» –εμπνευσμένο από γνωστά ελληνικά παραδοσιακά παραμύθια– διαδραματίζεται στους Παξούς και αφηγείται την ιστορία ενός ψαρά που πλουτίζει χάρη σε ένα μαγικό ψαράκι που πιάνεται στο αγκίστρι του όμως η Μοίρα υφαίνει γι’ αυτόν άλλα σχέδια… Όλα αυτά δοσμένα μέσα από μια απόλυτα πειθαρχημένη και συντονισμένη ομάδα και ένα μείγμα σασπένς, χιούμορ, τραγουδιών, μελωδιών, ρυθμού, κίνησης και απίστευτης ενέργειας.
Πριν από την παράσταση προηγήθηκε ένα συναρπαστικό εργαστήριο με τη συμμετοχή του κοινού ενώ στις 20:00 τα κόκκινα βελούδινα καθίσματα της αίθουσας είχαν γεμίσει.
Τα φώτα χαμήλωσαν και στην αίθουσα ακούστηκε τρεις φορές η ερώτηση «Ξεκινάμε;». Η απάντηση ήταν «Ξεκινάμε!» και το ταξίδι στον χρόνο είχε ήδη αρχίσει.
Κάποτε ένας ψαράς, φτωχός πλην τίμιος ο φουκαράς, ζούσε με τη γυναίκα του στο Λεβρεχιό, ένα ακρογιάλι μια σταλιά σα διαμαντάκι, στου Λογγού τα δίπλα μέρη…
«Στην πρώτη πρόβα ακούστηκε ένα επιφώνημα θαυμασμού από διακόσιους μικρούς ανθρώπους»
«Και οι συνεργάτες μου και εγώ αισθανόμαστε πολύ χαρούμενοι με το αποτέλεσμα, μιας και δεν υπήρχε μόνο η ποσοτική δυσκολία του συντονισμού ενός τόσο μεγάλου αριθμού παιδιών, αλλά και η ίδια η ποιοτική δυσκολία της «χορικής» ερμηνείας ενός δύσκολου μουσικού έργου. Βέβαια, πέραν της χαράς του αποτελέσματος, η πραγματικά μεγάλη χαρά μας ήταν η θετική και «θεραπευτική» τολμώ να πω επίδραση της συνολικής διαδικασίας των τελικών προβών και της παράστασης, τόσο στους επί σκηνής συμμετέχοντες –μικρούς και μεγάλους– όσο και στους συμμετέχοντες από την πλατεία και τα θεωρεία της αίθουσας Σταύρος Νιάρχος» λέει η Δήμητρα Τρυπάνη που απάντησε μαζί με δασκάλους που συμμετείχαν στην παράσταση σε ερωτήσεις του ertnews.gr και της Αγγέλας Παπαθανασίου.
Πώς ακριβώς προέκυψε το «ΦΥΛΑΧΤΟΟΟΟΟΟΟΟΟΟΟΟ»;
Το Φυλαχτόοοοοοοοοοοο –με δώδεκα «ο»– προέκυψε ως μια ανάγκη και επιθυμία μου να φτιαχτεί ένα διαδραστικό «καινούριο-παλιό» παραμύθι που να επιτρέπει σε κοινό και ερμηνευτές να συλλειτουργήσουν οργανωμένα για την αφήγησή του, έτσι ώστε το σύνηθες «ημικύκλιο» των ερμηνευτών πάνω στη σκηνή να γίνει πλήρης «κύκλος» με τη συμμετοχή του κοινού κάτω από αυτήν.
Ένα μουσικό παραμύθι με σασπένς, πολλά στοιχεία από την ελληνική παράδοση, διάφορα μουσικά είδη, σωματική μουσική… Ποια ήταν η «δοσολογία» των στοιχείων που χρησιμοποιήσατε και με ποιο σκεπτικό;
Δεν υπάρχει συγκεκριμένη «δοσολογία» στο Φυλαχτό ως προς τα στοιχεία που το απαρτίζουν – τουλάχιστον όχι σε συνειδητό επίπεδο. Αυτό που σίγουρα υπάρχει, όμως, είναι μια αυστηρή φόρμα μέσα στην οποία αναπνέουν όλα τα διαφορετικά αυτά στοιχεία. Ανήκω στους ανθρώπους που πιστεύουν ακράδαντα ότι η φόρμα στην τέχνη δεν περιορίζει, αλλά απελευθερώνει. Και εκ του αποτελέσματος πιστεύω ότι αυτό συνέβη και στους συμμετέχοντες του Φυλαχτού. Δηλαδή, μέσα στα όρια της αυστηρής φόρμας του κειμένου και της μουσικής, οι 220 περίπου μικροί και μεγάλοι ερμηνευτές μπόρεσαν να αναπτύξουν μια δυναμική και μια εξαιρετικά θετική ορμή που είχε έντονο αποτύπωμα στο συνολικό καλλιτεχνικό αποτέλεσμα.
Τόσο από τον τίτλο όσο και από το κείμενο αλλά και από τον τρόπο που εσείς πλησιάσατε το κοινό κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου -κάποιος καταλαβαίνει ότι και το χιούμορ είχε καθοριστικό ρόλο στο όλο εγχείρημα. Μια μαέστρος – performer που έκανε διάλογο με το κοινό, έλεγε αστεία και ζητούσε με πρωτότυπο τρόπο τη συμμετοχή μικρών και μεγάλων ανατρέποντας την εικόνα του «σοβαρού» διευθυντή ορχήστρας που όλοι έχουμε συνδέσει με χώρους όπως η Λυρική.
Καταρχάς, θέλω να σας πω ότι δεν είμαι μαέστρος κατ’ επάγγελμα. Διατυπώνοντας απλά την ιδιότητά μου, θα έλεγα ότι γράφω, παίζω και διδάσκω μουσική, και εδώ και δεκαπέντε σχεδόν χρόνια ασχολούμαι με τη σύνθεση μουσικών παραστάσεων που τις ονομάζω «παραστάσεις ήχου» μιας και ο ήχος είναι το κυρίαρχο μέσο αφήγησης ενώ η εικόνα προκύπτει κατά κύριο λόγο από τη διαδικασία παραγωγής του. Ως εκ τούτου, λοιπόν, η επικοινωνία με το κοινό στην παράσταση δεν έγινε με την ιδιότητα της μαέστρου, αλλά μάλλον με την ιδιότητα της μουσικού που θέλει να μεταδώσει απλά, πειστικά και γρήγορα κάποιες οδηγίες σε μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων έτσι ώστε αυτοί ακολουθώντας τες να συνδεθούν και μεταξύ τους και μαζί της και με τους επί σκηνής ερμηνευτές. Το χιούμορ στη διαδικασία αυτή προέκυψε αυθόρμητα με τον ίδιο τρόπο που προέκυπτε αυθόρμητα μέσα στα εβδομαδιαία εργαστήρια με τους υπέροχους συμμετέχοντες δασκάλους, τα οποία είχαν προηγηθεί της παράστασης.
Ποιος ήταν ο τρόπος που έγινε η προετοιμασία της παράστασης; Ποιες οι δυσκολίες που είχε; Είναι εύκολο να συντονιστούν 200 παιδιά επί 50 λεπτά στη σκηνή;
Η προετοιμασία ξεκίνησε τον Οκτώβριο στα Σαββατιάτικα δίωρα εργαστήρια που κάναμε –η ομάδα των τεσσάρων συντονιστών και εγώ– με τους εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν στο πρόγραμμα. Στο πρώτο μισό των εργαστηρίων αυτών, τους συστήναμε σε ηχητικά «εργαλεία», τεχνικές και μεθόδους σχετιζόμενα με το σύγχρονο μουσικό θέατρο, με τα οποία θα μπορούσαν να ανανεώσουν την εκπαιδευτική τους παλέτα, εντός και εκτός τάξης. Στη συνέχεια οι εκπαιδευτικοί μετέφεραν τα εργαλεία αυτά στις τάξεις τους, χρησιμοποιώντας τα για την εκμάθηση του μουσικού παραμυθιού «Το Φυλαχτόοοοοοοοοοοο», το οποίο αποτέλεσε επί εννέα συναπτούς μήνες το αντικείμενο του δεύτερου μισού των εργαστηρίων μας.
Η βασική πρόκληση της παράστασης –δεν θα την έλεγα δυσκολία– ήταν φυσικά να μπορέσουν τα διακόσια παιδιά από τα δεκατρία δημοτικά σχολεία διαφορετικών περιοχών της Αττικής, τα οποία δεν γνωρίζονταν μεταξύ τους, να γίνουν πραγματική ομάδα μέσα σε τρεις τετράωρες πρόβες. Με χαρά είδαμε ότι αυτή η κοινή αίσθηση της ομάδας επιτεύχθηκε σχεδόν αμέσως, φυσικά με την πολύτιμη βοήθεια των τεσσάρων συντονιστών του προγράμματος και των εκπαιδευτικών μας, αλλά και χάρη στην καλή διάθεση και τον ενθουσιασμό όλων των παιδιών. Συνεπακόλουθα, ο συντονισμός διακοσίων παιδιών επί σκηνής έγινε με πολλή δουλειά μεν, αλλά εξαιρετικά ομαλά και χωρίς προβλήματα επί σκηνής.
Τι πιστεύετε ότι αποκόμισαν οι μικροί μαθητές μέσα από την όλη διαδικασία;
Οι μαθητές και μαθήτριες πιστεύω ότι καταρχάς βίωσαν μεγάλη χαρά, συγκίνηση και περηφάνεια που κατάφεραν να φέρουν εις πέρας τόσο καλά ένα δύσκολο έργο. Η διαδικασία ήταν κατ’ ουσίαν και αμιγώς ομαδική, και αυτό δημιούργησε ένα αναπόφευκτο δέσιμο των παιδιών, έναν «Χορό» διακοσίων είκοσι μικρών και μεγάλων ανθρώπων, άρα ελπίζω ότι μέσα από αυτό το δέσιμο αναπτύχθηκαν μεταβιβάσιμες δεξιότητες όπως η συνεργατικότητα, η υπομονή, η αλληλοβοήθεια, η νοητική συγκέντρωση, η ενσυναίσθηση. Φυσικά, από τη στιγμή που διακόσια παιδιά ερμήνευσαν «απ’ έξω» ένα δύσκολο έργο διάρκειας 45 περίπου λεπτών –τα ρυθμικά κείμενα, τα τραγούδια, τα σωματικά κρουστά– προφανώς αναπτύχθηκαν ιδιαίτερα και δεξιότητες απομνημόνευσης, ρυθμικής ακρίβειας, και βεβαίως αποκτήθηκαν και γνώσεις πάνω στο μουσικό θέατρο, τη σύγχρονη μουσική και τον τρόπο που λειτουργεί μια σκηνή διεθνών προδιαγραφών όπως η αίθουσα Σταύρος Νιάρχος –τι κάνει ο σχεδιαστής φωτισμού, ο ηχολήπτης, η stage manager, κλπ. Αξίζει να αναφέρω ότι στην πρώτη πρόβα της πρώτης σκηνής του έργου, ακούστηκε ένα επιφώνημα θαυμασμού από διακόσιους μικρούς ανθρώπους, στην πρώτη αλλαγή φωτισμού που έγινε επί σκηνής. Εκεί καταλαβαίνει κανείς με τον πιο απλό τρόπο τι εμπειρία ανεπανάληπτη ήταν αυτή για τα παιδιά που πήραν μέρος.
Tι ρόλο έπαιξε στην παράσταση η μέθοδος ακουστικής «επανεκκίνησης» «From Ear to Body» και πώς εφαρμόστηκε;
Η μέθοδος ακουστικής «επανεκκίνησης» «From Ear to Body» έπαιξε τον πιο καθοριστικό ρόλο, μιας και όλο το ασκησιολόγιο των εργαστηρίων, τα εργαλεία και οι τεχνικές που μοιραστήκαμε με τους εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν στον πρόγραμμα είναι μέσα από τη μέθοδο αυτή. Ξεκίνησα να την σκέφτομαι και να τη διαμορφώνω το 2006 στο Λονδίνο, όταν δίδασκα στον μεταπτυχιακό κύκλο του Royal Central School of Speech and Drama, αλλά ο πλήρης κύκλος ασκήσεων ολοκληρώθηκε το 2021 μέσα στα εργαστήρια του εκπαιδευτικού προγράμματος της ΕΛΣ. Οι εκπαιδευτικοί που πήραν μέρος στο πρόγραμμα είχαν την ευκαιρία να δουλέψουν πάνω στις ασκήσεις της μεθόδου σε εβδομαδιαία βαση και εν συνεχεία να βιώσουν και τη δημιουργική εφαρμογή τους μέσα στην παράσταση του Φυλαχτού.
«Ακόμα κι αν καταστραφούν όλα τα τεχνολογικά μέσα, ο άνθρωπος θα συνεχίσει να παράγει μουσική με τη φωνή του και το σώμα του»
Κύριο μέσο στις δουλειές σας τα αυστηρά δομημένα πολυρυθμικά σχήματα και η ετεροφωνία. Γιατί αυτή η επιλογή; Κρύβουν μέσα τους μια ιδιαίτερη δυναμική;
Όσο πιστεύω στην απελευθερωτική δύναμη της φόρμας, τόσο πιστεύω και στη θεραπευτική δύναμη του ρυθμού, ιδιαιτέρως δε του ασύμμετρου ρυθμού και της πολυρυθμίας. Πιστεύω ότι το είδος μας έχει από καταβολής του ενσωματωμένη στο DNA του ηχητική και ρυθμική πληροφορία – το κλάμα, η ανάσα και ο χτύπος της καρδιάς του νεογέννητου είναι τα πρώτα απλά παραδείγματα της πληροφορίας αυτής. Αυτό που λέω εδώ και τρεις δεκαετίες που ασχολούμαι με μεγάλες ομάδες που παράγουν ήχο, είναι ότι ακόμα και αν πέσει το διαδίκτυο, δεν υπάρχει ηλεκτρισμός και καταστραφούν όλα τα τεχνολογικά μέσα, ο άνθρωπος θα συνεχίσει να παράγει μουσική με τη φωνή του και το σώμα του. Η μέθοδος “From Ear to Body” έχει χτιστεί πάνω σε αυτά τα δύο μουσικά όργανα.
Εξαιρετικά σημαντική η συμμετοχή μαθητών του Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Πεντέλης στην παράσταση. Μιλήστε μας σχετικά με αυτή.
Η συμμετοχή των μαθητών και μαθητριών του Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Πεντέλης και των τεσσάρων άξιων εκπαιδευτικών τους ήταν ένα δώρο για μας φέτος. Είδαμε ότι με καλή διάθεση, με οργάνωση, με πολλή δουλειά, συνεργασία, προετοιμασία, και με πολλή αγάπη, τα παιδιά του ειδικού σχολείου πήραν μέρος στις πρόβες και την παράσταση δουλεύοντας απολύτως επί ίσοις όροις με τα παιδιά των γενικών σχολείων. Η εμπειρία της συμμετοχής του Ειδικού Σχολείου Πεντέλης στο Φυλαχτό ήταν τόσο θετική και ενθαρρυντική σε σχέση με τους τρόπους συμπερίληψης παιδιών με ειδικές ανάγκες σε τόσο μεγάλης κλίμακας προγράμματα, που ένας από τους άμεσους στόχους του προγράμματος είναι η διεύρυνση και αύξηση της συμμετοχής των ειδικών σχολείων στο πρόγραμμα.
Υπάρχει κάτι που ενδεχομένως θα κρατήσετε σαν φυλαχτό από τη συγκεκριμένη παραγωγή;
Ναι. Θα κρατήσω τα λόγια πολλών γονιών που είδαν τα παιδιά τους να μεταμορφώνονται και, κατά κάποιο τρόπο, να «θεραπεύονται» μέσα από αυτή την διαδικασία. Αυτά τα λόγια είναι το δικό μου φυλαχτό, και με αυτή την πολύτιμη παρακαταθήκη θα συνεχίσουμε να δουλεύουμε ακόμα πιο σκληρά για την επόμενη χρονιά του προγράμματος.
«Αξίζει η κούραση αν μπορέσεις έστω και λίγο να ακουμπήσεις τις ψυχές των παιδιών»
Για το πώς προέκυψε η συμμετοχή του 3ου Δημοτικού Σχολείου Αγίας Παρασκευής στην παράσταση της Λυρικής μίλησε στο ertnews.gr, o μουσικός του σχολείου Σπύρος Μακαρούνας. Όπως λέει: «μετά από ένα κάλεσμα των εκπαιδευτικών δράσεων της ΕΛΣ έκανα αίτηση για τη συμμετοχή του σχολείου μου στο πρόγραμμα, με κάποιους δισταγμούς ομολογώ αρχικά γιατί το πρόγραμμα ήταν απαιτητικό με Σαββατιάτικα εργαστήρια, καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς και υψηλά στάνταρντς, και ευτυχώς είχαμε την τύχη να γίνει δεκτή».
Ήταν μια πρόκληση για εσάς να κάνετε τους μαθητές να σας ακολουθήσουν σε αυτό το ταξίδι που είχε διάρκεια σχεδόν ένα χρόνο με εβδομαδιαίες πρόβες και αποκορύφωμα την παράσταση της 4ης Ιουνίου στη Λυρική Σκηνή;
Οπωσδήποτε ήταν πρόκληση για μένα να καταφέρω να με ακολουθήσουν τα παιδιά σε αυτό το δύσκολο ταξίδι, αλλά έχοντας καταλάβει πόσο ωραίο και ενδιαφέρον είναι, είχα τη σιγουριά ότι τα παιδιά θα το αγκαλιάσουν και όντως έτσι έγινε. Επρόκειτο για ένα πολύ ωραίο έργο της Δήμητρας Τρυπάνη και τα παιδιά έχουν ένα αγνό και αλάνθαστο κριτήριο για να το αντιλαμβάνονται αυτό. Αυτή ακριβώς η πρόκληση και η καλλιτεχνική αξία του εγχειρήματος αποτέλεσε και το ισχυρό κίνητρο για μένα.
Μιλάμε για μια παράσταση στην οποία τα παιδιά δεν είχαν απλά ένα πέρασμα, αλλά ήταν οι πρωταγωνιστές. Το είχαν συνειδητοποιήσει;
Τα παιδιά μπήκαν μέσα σε αυτό το ταξίδι γνωρίζοντας ότι θα καταλήξει σε παράσταση ενός καλλιτεχνικού οργανισμού με το κύρος της ΕΛΣ, αλλά βέβαια δεν φαντάζονταν το τελικό αποτέλεσμα και τις δυσκολίες του. Αυτό ήταν θετικό γιατί δεν αποθαρρύνθηκαν αλλά προσέγγισαν το υλικό σταδιακά με βιωματικό τρόπο. Στις τρεις τελικές πρόβες στην αίθουσα της ΕΛΣ αντιλήφθηκαν το μέγεθος της προσπάθειας που είχαν κάνει και το αποτέλεσμα της, και τότε η χαρά τους ήταν απερίγραπτη.
Τι θεωρείτε ότι αποκόμισαν οι μικροί μαθητές από την όλη διαδικασία;
Από όλη αυτή τη διαδικασία οι μαθητές αποκόμισαν αρκετά σημαντικά πράγματα σε κοινή βάση αλλά διαπίστωσα ότι και εξατομικευμένα, τον κάθε μαθητή τον επηρέασε με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο και του πρόσφερε οφέλη. Κέρδισαν σε αυτοπεποίθηση κι άρχισαν να πιστεύουν στις δυνάμεις τους. Κατάλαβαν ότι δουλεύοντας και λειτουργώντας ομαδικά μπορούν να καταφέρουν πράγματα που πριν ούτε καν είχαν φανταστεί. Διαπίστωσαν την σημασία της συγκέντρωσης σε αυτό που κάνουν. Αυξήθηκε η ενσυναίσθησή τους. Γνώρισαν και δημιούργησαν πολύ ζεστές σχέσεις με τα παιδιά του ειδικού σχολείου Πεντέλης. Ανέπτυξαν τις μουσικές τους δεξιότητες. Κατάλαβαν πως στήνεται μια παράσταση και τι σημαίνει να είσαι μέρος της.
Πώς ακριβώς δουλεύατε στις πρόβες;
Οι πρόβες μας γίνονταν στην αίθουσα εκδηλώσεων εκμεταλλευόμενοι τον μεγάλο χώρο και το ηχητικό σύστημα. Επίσης η απομάκρυνση από την τάξη βοηθούσε τα παιδιά στο να μπουν στο κλίμα της πρόβας. Η προσέγγιση του μουσικού υλικού γινόταν σταδιακά με βιωματικό τρόπο κάνοντας ενδιάμεσα και ασκήσεις προσαρμοσμένες από τα εργαστήρια.
Οι εκπαιδευτικοί του προγράμματος αποτελέσαμε τους διαμεσολαβητές, μεταξύ των δράσεων του εργαστηρίου και των παιδιών της τάξης, για μια ολόκληρη χρονιά, με σκοπό το σταδιακό χτίσιμο της παράστασης.
Είχαμε κατά διαστήματα και την βοήθεια των συντονιστών που έρχονταν στις πρόβες του σχολείου μας. Έτσι σιγά-σιγά στήθηκε το υλικό της παράστασης, παρά τη δυσκολία του. Βέβαια αρκετές φορές παραβιάσαμε το εβδομαδιαίο μονόωρο του μαθήματος της μουσικής και προς το τέλος πλέον συστηματικά. Για σημαντικές προσπάθειες η ώρα του μονόωρου μαθήματος είναι πολύ λίγη.
Θα έπρεπε η μουσική και γενικά οι τέχνες να είναι ενταγμένα σε μεγαλύτερο βαθμό στα ελληνικά σχολεία;
Αν κρίνω από τα οφέλη που είδα στα παιδιά από τη διαδικασία αυτή, η οποία ξεπερνούσε την απλή επαφή με το αντικείμενο, στο λίγο χρόνο του ωρολογίου προγράμματος, αλλά και από την γενικότερη εμπειρία μου, είμαι πεπεισμένος ότι η μεγαλύτερη επαφή με τις τέχνες μέσα στο σχολείο, θα είχε πραγματικά εποικοδομητική λειτουργία στο χτίσιμο της προσωπικότητάς τους και κυρίως σε παιδιά που είναι δύσκολο να προσεγγιστούν με άλλους τρόπους.
Τι κρατάτε από τη διαδρομή αυτή σαν δικό σας φυλαχτό;
Σαν δικό μου φυλαχτό κρατάω την κάθε στιγμή που έζησα στα εργαστήρια, στο σχολείο και στην παράσταση και κυρίως την πεποίθηση ότι όλα είναι δυνατά να γίνουν αν τα προσεγγίζεις με αγάπη και πραγματικό ενδιαφέρον και ότι αξίζει η κούραση αν μπορέσεις έστω και λίγο να ακουμπήσεις τις ψυχές των παιδιών και να τους αφήσεις μια μικρή προίκα για το μέλλον.
«Δεν θα ξεχάσουμε τις προσωπικές νίκες του κάθε μαθητή μας όταν κατάφερνε να πει ένα τραγούδι»
Για τη συμμετοχή του Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Πεντέλης μίλησαν στο ertnews.gr οι Όλγα Γιαννακοπούλου, Βάσω Ζώρζου , Νασία Κώνστα και Γεωργία Μπακοπούλου.
Πώς προέκυψε η ιδέα της συμμετοχής του Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Πεντέλης στο συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα;
Η ιδέα προέκυψε από τη μουσικό του σχολείου μας, την κ. Νασία Κώνστα η οποία σκέφτηκε πως θα ήταν μια υπέροχη ευκαιρία και εμπειρία για τους μαθητές και τις μαθήτριές μας να λάβουν μέρος σε ένα πρόγραμμα σαν αυτό. Κάτι τέτοιο ήταν εξάλλου σύμφωνο και με τη γενικότερη προσπάθεια μας να εντάσσουμε τα παιδιά σε διάφορα προγράμματα κοινωνικοποίησης και συμπερίληψης. Ασφαλώς ήταν μια ιδέα που για να γίνει πράξη έπρεπε να υποστηριχθεί από μια ομάδα ανθρώπων την οποία αποτέλεσαν η κ. Όλγα Γιαννακοπούλου, δασκάλα του τμήματος, η κ. Βάσω Ζώρζου, βοηθός δασκάλου, η κ. Γεωργία Μπακοπούλου, ψυχολόγος και η διευθύντρια του σχολείου μας κ. Αλεξάνδρα Μπάτσου.
Είδαμε με συγκίνηση τα παιδιά του σχολείου σας επί 50 λεπτά στη σκηνή να ερμηνεύουν τα τραγούδια του μουσικού παραμυθιού και ίσως κάποιος να δυσκολευόταν να το πιστέψει ότι αυτό θα μπορούσε να συμβεί κι όμως έγινε πραγματικότητα. Πώς βίωσαν τα παιδιά την όλη διαδικασία; Ήταν κάτι που τους άρεσε, πού τα έκανε να χαρούν; Υπήρξαν δύσκολες στιγμές;
Το αποτέλεσμα που είδατε πράγματι ήταν εντυπωσιακό καθώς ο χρόνος επί σκηνής με ένα τέτοιο πλήθος μαθητών αλλά και κοινού αναμφισβήτητα ήταν μια εμπειρία πρωτόγνωρη για τους μαθητές μας. Γι΄αυτούς τους λόγους δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στη συστηματική προετοιμασία τόσο από την πλευρά τη δική μας από τους συντελεστές της ΕΛΣ όσο και από εμάς προς τους μαθητές μας. Χρησιμοποιήσαμε τη μουσική, που ήταν το κυρίαρχο εργαλείο μας, αλλά και εξωμουσικά εργαλεία προκειμένου να φτάσουμε στο αποτέλεσμα που είδατε. Σε όλη τη διαδικασία προσπαθήσαμε να εργαστούμε με συνέπεια και υπευθυνότητα μιας και το εγχείρημα ήταν τεράστιο.
Τα παιδιά από την άλλη πλευρά βίωσαν τη διαδικασία με υπέρμετρο ενθουσιασμό και με πολύ ζήλο από την πρώτη στιγμή. Αυτό που τους άρεσε πολύ ήταν το ίδιο το παραμύθι, τα τραγούδια, η ενεργός συμμετοχή τους αλλά και η επαφή τους με τους μαθητές των άλλων δώδεκα σχολείων. Οι απαιτήσεις ήταν σαφώς υψηλές αλλά είχε δοθεί από την κ. Τρυπάνη μια ελευθερία ως προς τη συμμετοχή του κάθε παιδιού- πάντα με γνώμονα τις δικές του ικανότητες και δεξιότητες- με αποτέλεσμα όλο αυτό να λειτουργήσει για εμάς αρκετά απελευθερωτικά και να διδαχθούν σημεία του έργου με εναλλακτικό τρόπο. Χρησιμοποιήθηκε επίσης με τη βοήθεια του κ. Χατζηγιαννάκη Δημήτρη (υποψήφιου διδάκτορα στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο) πρωτότυπος μηχανισμός βασισμένος σε «ανοιχτού τύπου» τεχνολογίες προκειμένου η μία μαθήτριά μας με δυσκολίες κίνησης να μπορέσει να αποδώσει τα σημεία του έργου που απαιτούνταν body-percussion.
Αν μπορούμε να αναφερθούμε σε κάποιες δύσκολες στιγμές η πρώτη και πιο σημαντική ήταν η μη συμμετοχή ενός από τα τέσσερα παιδιά μας στην τελική παράσταση για λόγους υγείας. Αυτό ήταν κάτι πως μας στενοχώρησε και οπωσδήποτε επηρέασε. ‘Άλλες δυσκολίες όπως η διαχείριση των συναισθημάτων άγχους, ορισμένες προσαρμογές στις σκηνές του έργου καθώς και πρακτικά θέματα μετακίνησης λόγω της περιορισμένης κινητικότητας των μαθητών μας, αντιμετωπίστηκαν συλλογικά από εμάς, τους γονείς αλλά και από το ανθρώπινο δυναμικό της ΕΛΣ.
Ποια τα δικά σας συναισθήματα που βοηθήσατε τους μαθητές σας σε όλη αυτή τη διαδρομή; Θυμάστε κάποια ιδιαίτερα περιστατικά κατά τις πρόβες ή κατά την παράσταση;
Είμαστε πολύ χαρούμενοι που συμμετείχαμε σε αυτό το 10μηνο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Εθνικής Λυρικής διότι με την επιμόρφωση που λάβαμε καταφέραμε να μάθουμε και να εφαρμόσουμε πολλά και διαφορετικά εκπαιδευτικά και μουσικά εργαλεία που θα τα αξιοποιούμε και στο μέλλον μέσα στη σχολική μας ζωή.
Δεν θα ξεχάσουμε τις προσωπικές νίκες του κάθε μαθητή μας, όταν κατάφερνε να πει ένα τραγούδι, ή όταν πετύχαινε να ακολουθήσει τον ρυθμό μέσω της κίνησης. Επίσης κάθε φορά που τους περιγράφαμε και μια νέα σκηνή από το έργο ανυπομονούσαν να το δοκιμάσουν. Και φυσικά παρακολουθώντας τη συνεχή πρόοδο και βελτίωσή τους νιώθαμε πολύ μεγάλη συγκίνηση.
Κατά τη διάρκεια των 3 προβών με τους 200 μαθητές των άλλων σχολείων ήταν πολύ συγκινητική η επιβράβευση και τα εγκωμιαστικά σχόλια που λάμβαναν οι μαθητές μας για τη συμμετοχή και την προσπάθεια τους τόσο από τα παιδιά και τους εκπαιδευτικούς όσο και από την συντονιστική ομάδα της παράστασης και την μαέστρο την κυρία Δήμητρα Τρυπάνη.
Την ημέρα της παράστασης παρότι το άγχος όλων μας ήταν μεγάλο, αισθανόμασταν πολύ ευτυχισμένοι που το υπέροχο αυτό ταξίδι ολοκληρωνόταν με τη ενεργό συμμετοχή μας στη σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Το δυνατό χειροκρότημα του κοινού, και τα φωτεινά χαμόγελα στα πρόσωπα των μαθητών μας ήταν η μεγαλύτερη επιβράβευση για όλους μας.
Πρέπει να δίνεται περισσότερο η δυνατότητα για τη συμμετοχή των παιδιών σε τέτοιου είδους προσπάθειες και γιατί;
Είναι αυτονόητο πως τέτοιου είδους δράσεις ενέχουν πολλαπλά οφέλη για τα παιδιά καθώς μέσω αυτών αναπτύσσουν δεξιότητες τόσο πάνω στην τέχνη που καλούνται να χρησιμοποιήσουν όσο και κοινωνικές δεξιότητες. Στην όλη διαδικασία ο κοινός στόχος για πραγμάτωση τέτοιων δράσεων δημιουργεί σχέσεις αλληλεγγύης και αλληλοσεβασμού, αξίες άκρως σημαντικές.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο να τονίσουμε φυσικά και τις απόψεις των γονιών των μαθητών μας, οι οποίοι βίωσαν ιδιαίτερη συγκίνηση και χαρά με τη συμμετοχή των παιδιών τους στο πρόγραμμα και ευελπιστούν όλο αυτό να είναι η αρχή και να υπάρξουν στο μέλλον και άλλες τέτοιες δράσεις.
Πρέπει η τέχνη να είναι πιο κοντά στα σχολεία;
Μέσα σε μια γενικότερη τάση του εκπαιδευτικού συστήματος η Τέχνη να μπαίνει σε δεύτερη μοίρα, εμείς ως παιδαγωγοί που βλέπουμε έμπρακτα τα οφέλη που αποκομίζουν τα παιδιά μας από την επαφή τους με τις τέχνες θεωρούμε πως η αισθητική αγωγή των παιδιών αποτελεί αδήριτη εκπαιδευτική αναγκαιότητα όχι μόνο για τα Ειδικά αλλά και για τα Γενικά σχολεία. Ειδικότερα, η μουσική -μιας και ήταν ο πυρήνας αυτής της δράσης- θεωρούμε πως εξυψώνει αισθήματα ζωτικής σημασίας και λειτουργεί τόσο ως θεραπευτικό όσο και ως εκπαιδευτικό μέσο. Αυτού του είδους η καλλιέργεια των γνωστικών, κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων που προάγεται μέσω των Τεχνών μόνο ωφέλιμη μπορεί να είναι και ελπιδοφόρα για τις νέες γενιές. Ευελπιστούμε στο άμεσο μέλλον όλα τα σχολεία να στελεχωθούν με μόνιμους εκπαιδευτικούς αισθητικής αγωγής, δηλαδή μουσικούς, εικαστικούς και θεατρολόγους.
*Οι φωτογραφίες από την παράσταση παραχωρήθηκαν από την Εθνική Λυρική Σκηνή για τις ανάγκες του συγκεκριμένου άρθρου
Συντελεστές
Μουσική διεύθυνση: Δήμητρα Τρυπάνη
Διδασκαλία σωματικών και φωνητικών κρουστών: Αντώνης Βασιλειάδης
Σεμινάρια σκηνικής ερμηνείας: Νίκος Ζιάζιαρης
Φωνητική και χορωδιακή διδασκαλία: Σοφία Κετεντζιάν
Τεχνικές διεύθυνσης συνόλων, μουσική προετοιμασία: Αλίκη Σιούστη
Σκηνικά αντικείμενα: Μαθητές Σχολείων, Χριστίνα Σπανού
Σχεδιασμός φωτισμού: Κώστας Μπεθάνης
Σκηνοθεσία βίντεο: Γρηγόρης Πανόπουλος
Οπερατέρ: Ραφαήλ Σαμαράς, Αντώνης Ποντίκης, Γιώργος Νικόπουλος
Οργάνωση παραγωγής: Καλλιρρόη Παπαδοπούλου
Με τη συμμετοχή μουσικού συνόλου – Παναγιώτης Τζιώτης (βιολί), Σοφία Αλιφιεράκη (φλάουτο), Ήβη Παπαθανασίου (τσέλο), Γωγώ Ξαγαρά (άρπα), Αντώνης Βασιλειάδης (κρουστά)
Συμμετείχαν τα Σχολεία:
Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Πεντέλης, 1ο Αθηνών, 4ο Αθηνών, 9ο Αθηνών, 21ο Αθηνών “Λέλα Καραγιάννη”, 38ο Πειραιά, 3ο Αγίας Παρασκευής, 19ο Αιγάλεω, 13ο Ιλίου, 13ο Κορυδαλλού, 15ο Περιστερίου, 10ο Χαϊδαρίου, 3ο Δημοτικό Σχολείο Ασπροπύργου
Πηγή: ertnews
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου