Τις τελευταίες δεκαετίες οι Κοινωνικές Επιστήμες, ιδιαίτερα στο κλάδο της Ψυχολογίας και της Παιδαγωγικής έχουν σημειώσει μεγάλη πρόοδο με αποτέλεσμα πολλά παιδιά με ειδικές μαθησιακές ανάγκες να έχουν τη δυνατότητα για ένα καλύτερο μέλλον. Η πρώιμη παρέμβαση, υποστηρίζουν οι ειδικοί μετά από πολλές έρευνες συνδέεται άμεσα με τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού (βρεφική και νηπιακή ηλικία).
Mε τον όρο πρώιμη υποστηρικτική παρέμβαση εννοείται η παροχή ιατρικής, παιδαγωγικής, ψυχολογικής και κοινωνικής βοήθειας, με στόχο τη δημιουργία ευνοϊκών προϋποθέσεων εξέλιξης κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού. (Κυπριωτάκης, 2001). Ως πρώιμη παρέμβαση επίσης, ορίζονται όλες οι μορφές παιδοκεντρικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που αφορούν την καθοδήγηση των γονέων αμέσως μετά τον προσδιορισμό της αναπτυξιακής κατάστασης του παιδιού (M.Α. Κυπριωτάκη). Άρα, είναι μία καθοριστική διαδικασία για την μετέπειτα πορεία ενός παιδιού που παρουσιάζει κάποια καθυστέρηση ή δυσλειτουργία σε μία από τις βασικές δεξιότητες του ανθρώπου όπως είναι ο λόγος/η ομιλία, η κίνηση, η αντίληψη και η συμπεριφορά.
Στην ομάδα παιδιών που χρήσουν πρώιμης παρέμβασης είναι τα παιδιά που παρουσιάζουν «επικινδυνότητα» για σχολική αποτυχία και παιδιά με αναγνωρισμένες ανεπάρκειες.
Παιδιά σε επικινδυνότητα
(Από το βιβλίο των Lerner J., Lowenthal B., Egan R. "Prechool children with special needs", Boston: Allyn & Bacon)
Ο όρος "επικινδυνότητα" αναφέρεται σε παράγοντες περιβαλλοντικούς - κοινωνικούς, βιολογικούς ή κληρονομικούς (Zervigon - Hakes, 1995).
Περιβαλλοντικοί - κοινωνικοί παράγοντες επικινδυνότητας:
Στη σημερινή κοινωνία πολλά παιδιά βρίσκονται σε κατάσταση επικινδυνότητας, κινδυνεύουν να αποτύχουν δηλαδή, μελλοντικά στο σχολείο εξαιτίας οικονομικής και κοινωνικής ένδειας, αίτια που συνδέονται με τη φτώχεια και το χαμηλό κοινωνικο-μορφωτικό επίπεδο. Η νοητική και συναισθηματική ανάπτυξη μικρών παιδιών που ζουν σε τέτοια περιβάλλοντα απειλείται από παράγοντες όπως διάλυση οικογένειας, ανεπαρκή υγιεινή φροντίδα, κακοποίηση καθώς και χαμηλή ποιότητα στην εν γένει φροντίδα του παιδιού, συνθήκες που αυξάνουν την πιθανότητα αποτυχίας του παιδιού ακόμη και στα πιο βασικά επίπεδα μάθησης (Chira, 1994).
Βιολογικοί - εγγενείς παράγοντες επικινδυνότητας:
Στους παράγοντες αυτούς περιλαμβάνονται γενετικές διαταραχές, εγγενείς ανωμαλίες μεταβολισμού […] και βιοϊατρικά προβλήματα.
Παιδιά με ανεπάρκειες
Αυτή η ομάδα παιδιών με ειδικές ανάγκες περιλαμβάνει εκείνες τις περιπτώσεις που έχουν διαπιστωμένες ανεπάρκειες και δικαιούνται παροχής υπηρεσιών ειδικής αγωγής. Οι ανεπάρκειες αυτές μπορεί να αφορούν τη σωματική, συναισθηματική, νοητική και γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού και απαιτούν πρώιμη παρέμβαση και ειδικές στρατηγικές στήριξης.
Η αντιμετώπιση αυτών των δυσκολιών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την κοινωνική και εκπαιδευτική πολιτική και νομοθεσία κάθε χώρας.
Στην χώρα μας η πολιτεία με βάση τον νόμο 3699 άρθρο 1 δεσμεύεται να κατοχυρώνει και να αναβαθμίζει διαρκώς τον υποχρεωτικό χαρακτήρα της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης ως αναπόσπαστο μέρος της υποχρεωτικής και δωρεάν δημόσιας παιδείας και να μεριμνά για την παροχή δωρεάν δημόσιας ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης στους αναπήρους όλων των ηλικιών και για όλα τα στάδια και τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Δεσμεύεται επίσης να διασφαλίζει σε όλους τους πολίτες με αναπηρία και διαπιστωμένες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, ίσες ευκαιρίες για πλήρη συμμετοχή και συνεισφορά στην κοινωνία, ανεξάρτητη διαβίωση, οικονομική αυτάρκεια και αυτονομία, με πλήρη κατοχύρωση των δικαιωμάτων τους στη μόρφωση και στην κοινωνική και επαγγελματική ένταξη. Την πραγματικότητα όμως τη γνωρίζουν όλοι όσοι προσπαθούν καθημερινά να προσφέρουν ένα καλύτερο μέλλον και ελπίδα στα παιδιά τους.
Η πρώιμη παρέμβαση διακρίνεται σε τρεις φάσεις.
Αρχικά, ο εντοπισμός και ο καθορισμός του προβλήματος που σημειώνεται μετά από την παρατήρηση των βασικών ενδείξεων που φανερώνουν ότι το παιδί βρίσκεται σε επικινδυνότητα. Η δεύτερη φάση, ο καθορισμός και η διαφοροδιάγνωση του προβλήματος η οποία εντοπίζεται από τα αίτια και τα συμπτώματα που παρουσιάζονται και τέλος η ειδική αγωγή και εκπαίδευση που αποτελεί την τρίτη φάση, κατά την οποία σχεδιάζεται το πρόγραμμα εκπαίδευσης και εξάσκησης που θα βοηθήσει τόσο το οικογενειακό περιβάλλον να αποδεχτεί και να βοηθήσει ουσιαστικά, όσο και το παιδί. Σε αυτό το σημείο ειδικοί εκπαιδευτικοί, ψυχολόγοι, λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, νευρολόγοι, κοινωνιολόγοι κ.α. συνεργάζονται προκειμένου πρώτα η οικογένεια να αποδεχτεί το πρόβλημα και έπειτα να ξεκινήσουν μαζί ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα με στόχο το παιδί να έχει την κατάλληλη αγωγή που θα το βοηθήσει στη περαιτέρω ζωή του.
Σημασία της πρώιμης παρέμβασης
Τέλος, η πρώιμη παρέμβαση σύμφωνα με τις έρευνες επιφέρει αίσια αποτελέσματα γιατί ο ρυθμός μάθησης του ανθρώπου αλλά και η ταχύτητα της ανάπτυξής του βρίσκονται στο αποκορύφωμά τους στα προσχολικά του χρόνια. Έτσι, η πρώιμη παρέμβαση δύναται να αλλάξει τη ζωή μιας ολόκληρης οικογένειας, γιατί βασίζεται σε στοχευμένη θεραπεία και επιδρά θετικά στις γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες του παιδιού, καθώς μειώνει ταυτόχρονα και τα προβλήματα συμπεριφοράς. Επίσης, είναι σημαντικό να τονίσουμε πως οι γονείς μαζί με τους εκπαιδευτές δουλεύουν και συνεργάζονται μαζί για ένα κοινό σκοπό.
Επιμέλεια Μαρία Τσαγγάρη, φιλόλογος
Πηγή: Χρόνος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου