Τα αρχαία ελληνικά αποτελούν ένα από τα δυσκολότερα μαθήματα του Γυμνασίου για όλους σχεδόν τους μαθητές. Ωστόσο, για τα παιδιά με Δυσλεξία (και Μαθησιακές Δυσκολίες γενικότερα) θεωρούνται εφιάλτης.
Η διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών έχει πολλές ομοιότητες με τη διδασκαλία των νέων ελληνικών, αν και σαν ύλη υπάρχουν πολύ βασικές διαφορές. Πτώσεις και εγκλίσεις που δεν υπάρχουν στα νέα ελληνικά, πολύπλοκοι κανόνες τονισμού και ύπαρξη περισσοτέρων του ενός τόνων και πνευμάτων, διαφορετικοί τρόποι κλίσης ρημάτων στους χρόνους και πολλές εξαιρέσεις, λέξεις που χρησιμοποιούνται με διαφορετική σημασία από ότι χρησιμοποιούνται στην καθομιλουμένη είναι μερικά μόνο από τα στοιχεία που δυσκολεύουν τα παιδιά.
Τι μπορεί να κάνει ένας εκπαιδευτικός για να βοηθήσει τους μαθητές του με Μαθησιακές Δυσκολίες να μάθουν και κυρίως να αγαπήσουν τα αρχαία;
Ø Βεβαιωθείτε πριν διδάξετε ή ζητήσετε από τα παιδιά ένα γραμματικό ή συντακτικό φαινόμενο, ότι γνωρίζουν το αντίστοιχο φαινόμενο στα νέα ελληνικά (αν για παράδειγμα ο μαθητής δεν γνωρίζει τι είναι το κατηγορούμενο στα νέα ελληνικά, είναι αδύνατο να καταφέρει να το εντοπίσει στα αρχαία). Είναι προτιμότερο να αφιερώσετε λίγα λεπτά στη διδασκαλία φαινομένων/πραγμάτων που «όφειλε» να ξέρει το παιδί, παρά να διδάσκετε στον «αέρα».
Ø Αν θέλετε να διδάξετε συντακτικό, μην παίρνετε το αρχαίο κείμενο ολόκληρο και αρχίζετε την ανάλυση. Προτιμήστε μεμονωμένες προτάσεις από το κείμενο, ξεκάθαρες και σχετικά απλές. Γράψτε τις σε ένα άλλο χαρτί, όπου θα υπάρχει χώρος για τον μαθητή να κρατά σημειώσεις (πχ μια σειρά πάνω και κάτω κενή), έτσι ώστε να μπορεί να ξαναδιαβάζει όσα είπατε μέσα στην τάξη. Αν ο μαθητής είναι αδύναμος, φροντίστε μέσα από αυτή τη διαδικασία να διδαχθεί κάτι. Μπορείτε αρχικά να τον βοηθήσετε να μάθει να εντοπίζει το ρήμα, μετά το υποκείμενο, μετά το αντικείμενο, το κατηγορούμενο κοκ. Δεν έχει νόημα να προσπαθείτε να τα διδάξετε όλα μαζί την ίδια στιγμή. Δίνετε φυλλάδια με θεωρία και απλά παραδείγματα μόνο του όρου που διδάσκετε. Μόλις είστε σίγουροι ότι το παιδί έχει κατακτήσει έναν συντακτικό όρο, πηγαίνετε στον αμέσως επόμενο σε δυσκολία.
Ø Κάντε συχνές επαναλήψεις σε «δύσκολα» φαινόμενα. Φροντίστε να δίνετε κάτι μικρό για επανάληψη συχνά, παρά όλη την ύλη μαζεμένη λίγο πριν το διαγώνισμα. Πχ είναι προτιμότερο να «σπάσετε» την επανάληψη στους χρόνους σε 4 Σαββατοκύριακα παρά να τους δώσετε όλα μαζί.
Ø Μην επιμένετε να μάθει ο μαθητής τα πάντα και μάλιστα με τον τρόπο που εσείς επιθυμείτε. Ξεχωρίστε τα σημαντικά κομμάτια της ύλης και στη συνέχεια, μόλις τα κατακτήσει, προχωρήστε παρακάτω.
Ø Κάντε τα αρχαία παιχνίδι. Αντί για μια ξερή παρουσίαση της ύλης, φροντίστε να κάνετε διάφορες παιχνιώδεις δραστηριότητες. Πχ χωριστείτε σε δύο ομάδες και κάντε διαγωνισμό στον τονισμό των λέξεων, στην κλίση ουσιαστικών κοκ. Μπορείτε, αν το παιδί αντιμετωπίζει μεγάλες δυσκολίες, να «σηκώνονται» 2-2 παίκτες κάθε φορά, οι οποίοι θα συσκέπτονται μεταξύ τους και θα δίνουν την σωστή απάντηση.
Ø Παροτρύνετε τους μαθητές να κάνουν συνειρμούς, να μελωποιήσουν κάποιες κλίσεις (πχ κάντε την κλίση του ειμί στον ενεστώτα ραπ και τραγουδήστε το όλοι μαζί).
Ø Τα σχολικά βιβλία , δυστυχώς, είναι βιβλία που δυσκολεύουν πολύ σαν μορφή τους μαθητές με ΜΔ : είναι πυκνογραμμένα, με πολλούς κανόνες και εξαιρέσεις, ενώ πολλές φορές το ίδιο το παιδί καλείται να γράψει πώς κλίνεται το ουσιαστικό/ το ρήμα χωρίς να έχει κάποιο πρότυπο (δίνεται μόνο το θέμα του ρήματος ή του ουσιαστικού και οι μαθητές καλούνται να συμοπληρώσουν τις καταλήξεις, χωρίς να υπάρχει κάποιο άλλο σημείο όπου θα παρουσιάζεται ένα έτοιμο παράδειγμα). Οι μαθητές με ΜΔ σε αυτή την περίπτωση αδυνατούν εκ των υστέρων να διαβάσουν όσα έχουν γράψει ή τα μαθαίνουν λάθος αν τα είχαν συμπληρώσει λάθος αρχικά. Μια πολύ πρακτική λύση είναι η δημιουργία φυλλαδίων για κάθε φαινόμενο, όπου θα παρουσιάζονται τα βασικά του στοιχεία με απλό τρόπο, χωρίς πολλές λεπτομέρειες, με μεγάλη γραμματοσειρά, τονισμένα τα βασικά στοιχεία ή οι καταλήξεις, και πολλά λυμένα παραδείγματα
Ø Μην βάζετε μόνο ασκήσεις που περιέχονται στο σχολικό βιβλίο αν θέλετε να δείτε αν τα παιδιά κατάλαβαν και έμαθαν πραγματικά αυτά που τους διδάσκετε. Βάλτε τους απλές ασκήσεις, δικές σας, όχι με εξαιρέσεις και δύσκολα παραδείγματα (για να εμβαθύνουν στο φαινόμενο), αλλά ασκήσεις εφαρμογής των βασικών σημείων του μαθήματος. Αν το παιδί κληθεί να εφαρμόσει έναν κανόνα πολλές φορές είναι πολύ πιθανό να μάθει να τον χρησιμοποιεί και να τον θυμάται.
Ø Αν ο μαθητής σας έχει δυσκολίες στον τονισμό, ζητάτε του να τονίζει μόνο σε μεμονωμένες ασκήσεις τονισμού όπου θα υπάρχουν πολύ απλές λέξεις. Στην κλίση των ουσιαστικών ή ρημάτων δείξτε του 1-2 κολπάκια και αν δεν μπορεί να τα ακολουθήσει, μην επιμένετε.
Ø Μην ζητάτε να κάνει «αυτολεξεί» μετάφραση του κειμένου ή των προτάσεων που του δίνετε. Ζητήστε να ξέρει το νόημα, να μπορεί να το πει με λίγα λόγια και να απαντά στις ερωτήσεις του βιβλίου. Δεν έχει νόημα να κάθεται το παιδί ώρες ατελείωτες προσπαθώντας να μάθει παπαγαλία ένα κείμενο που την επόμενη μέρα θα έχει ξεχάσει σίγουρα.
Ø Ξεχωρίστε τις βασικές λέξεις του λεξιλογίου που θεωρείτε ότι πρέπει να γνωρίζει ο μαθητής και γράψτε τις σε καρτέλες (flash cards) προκειμένου να μπορέσει να της μάθει ευκολότερα. Γράψτε από την μια μεριά την αρχαία λέξη και από πίσω την μετάφρασή της στα νέα ελληνικά. Παίξτε στη συνέχεια με τα παιδία, σαν τηλεπαιχνίδι. Μάθετε μαζί τις κάρτες και ρωτάτε τα να σας λένε το σημαίνει κάθε λέξη στα νέα. Μην πετάτε τις κάρτες. Φυλάξτε τις σε ένα κουτί και κάντε τις συχνά επανάληψη. Το ίδιο μπορεί να κάνουν και τα παιδιά σε ζευγάρια, κατά τη διάρκεια του μαθήματος.
Ø Φροντίστε στα τεστ και στα διαγωνίσματα να έχετε θέματα κλιμακούμενης δυσκολίας, έτσι ώστε και οι μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες που έχουν μάθει τα πιο βασικά (και έχουν αφήσει λεπτομέριες, εξαιρέσεις και τα πολύ δύσκολα σημεία) να μπορούν να γράφουν έναν αξιοπρεπή βαθμό για να νιώθουν ότι πραγματικά η προσπάθειά τους ανταμείβεται.
Διαβάστε επίσης τι μπορείτε να κάνετε γενικά στις περιπτώσεις μαθητών με πολύ μεγάλες δυσκολίες που δεν είναι σε θέση να παρακολουθούν το μάθημα καθώς και τον τρόπο δημιουργίας τεστ και διαγωνισμάτων για μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες
Και τα δύο κείμενα έχουν ιδέες που μπορείτε να προσαρμόσετε στο μάθημα των αρχαίων!
Και μην ξεχνάτε ένα δυνατό όπλο: Διαβάστε Αστερίξ και Οβελίξ στα αρχαία και κάντε το δικό σας κόμιξ ...
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός - Νηπιαγωγός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου