Πώς να Αντιμετωπίζεις τον Ομοφοβικό Εκφοβισμό ή την Επίθεση

Οδηγός για Μαθητές και Μαθήτριες

Οδηγός για Εκπαιδευτικούς

Οδηγός για Γονείς

Οδηγός για Μαθητές και Μαθήτριες

1. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνεις είναι να εξασφαλίσεις την ασφάλειά σου.

• Πες στο πρόσωπο που σε εκφοβίζει να σε αφήσει ήσυχο/η, αλλά μην το προσβάλεις και μην απειλήσεις να επιτεθείς, γιατί αυτό μπορεί να οδηγήσει την κατάσταση στα άκρα.
• Αν φαίνεται ότι τα πράγματα γίνονται επικίνδυνα (αν υπάρχει η απειλή σωματικής βίας) άφησε την κατάσταση να εκτονωθεί και πήγαινε σε κάποιο άλλο, ασφαλές μέρος.
• Συχνά μπορεί να αποφασίζουμε ότι το να μην αντισταθούμε είναι ο καλύτερος τρόπος να μειώσουμε στο ελάχιστο τη σωματική βλάβη ή περεταίρω κίνδυνο.

® Όπως και να αντιδράσεις, να θυμάσαι ότι δεν φταις εσύ.

2. Όταν είσαι ασφαλής: Μίλησε!

• Μίλησε σε κάποιον/α που εμπιστεύεσαι, έναν καλό φίλο ή μια καλή φίλη για παράδειγμα.
• Μίλησε σε κάποιον/α ενήλικο. Ίσως μέσα στο σχολείο να υπάρχει κάποιος/α ενήλικος που να εμπιστεύεσαι.
• Ίσως χρειαστεί να βρεις κάποιον/α εκτός σχολείου για να μιλήσεις –κάποιον/α από τους γονείς σου, κηδεμόνα ή οικογενειακό/ή φίλο/η.

® Μίλησε οπωσδήποτε σε έναν/μια ενήλικο, σε όποιον/α φαίνεται η πιο ασφαλής επιλογή!

3. Να θυμάσαι πάντα: δεν φταις εσύ!

• Αν σου επιτέθηκαν “επειδή” είσαι γκέι ή λεσβία –ή κάποιος/α νομίζει ότι είσαι– η προκατάληψη και το μίσος τους προκάλεσαν την επίθεση, όχι η δική σου σεξουαλικότητα.
• Αν σου επιτέθηκαν και αποφάσισες να μην αντιδράσεις, αυτό δεν σημαίνει ότι έχεις συναινέσει στην επίθεση.
• Η επιλογή σου αυτή μπορεί να ήταν το πιο έξυπνο –ή το μόνο– πράγμα που μπορούσες να κάνεις τη δεδομένη στιγμή. Δεν συνεπάγεται ότι «πήγαινες γυρεύοντας» και δεν σε κάνει σε κανένα βαθμό υπεύθυνο/η για την επίθεση που δέχτηκες.

® Εν τέλει, η ασφάλειά σου είναι αυτό που έχει σημασία.

® Καμιά φορά η μόνη εναλλακτική λύση μπορεί να είναι η μεταφορά σε ένα πιο ασφαλές εκπαιδευτικό περιβάλλον. Άλλωστε, σου αξίζει μια καλή και ασφαλής εκπαίδευση!

Οδηγός για Εκπαιδευτικούς

1. Πρώτα, σταμάτησε την συμπεριφορά:

• Σταμάτα το αυτό!
• Κοντά τα χέρια σου!
• Έχεις ξεπεράσει τα όρια!
• Σταμάτα αυτή τη στιγμή!
• Πέρασε έξω!

2. Μετά ενημέρωσε/μόρφωσε:

• Αυτό είναι στερεότυπο. Τα στερεότυπα είναι ένα είδος ψέματος και πληγώνουν τους ανθρώπους.
• Μπορεί να μην ήθελες να πληγώσεις κανέναν, αλλά αυτή ήταν μία πολύ υποτιμητική χειρονομία… Υπονόησες ότι είναι ομοφυλόφιλος-η με έναν τρόπο που δείχνει έλλειψη σεβασμού.
• Αυτό είναι κακία και αποτελεί σεξουαλική παρενόχληση. Μπορείς να αποβληθείς για κάτι τέτοιο.

3. Χρησιμοποίησε την κρίση σου ως επαγγελματία.

Είναι σκόπιμο να το σκεφτείς και να ασκηθείς σε τρόπους αντιμετώπισης μιας τέτοιας περίστασης από πριν, έτσι ώστε εκείνη την ώρα ο φόβος σου να μη σε εμποδίσει να προστατεύσεις τα παιδιά.

® Θα «εκμεταλλευτείς» τον εκφοβισμό ως ευκαιρία επιμόρφωσης όλων των παιδιών ή θα μιλήσεις ιδιαιτέρως με το παιδί-θύτη για να του διδάξεις κάποιες αρχές προσωπικά;

Από τη μία πλευρά, το παιδί που αποτέλεσε στόχο, όπως και οι μάρτυρες της ομοφοβικής συμπεριφοράς χρειάζεται να ακούσουν αυτό που έχεις να πεις. Από την άλλη, το να επιτρέψεις στο παιδί που χρησιμοποίησε προσβλητικό λόγο να μη νιώσει ταπεινωμένο ίσως οδηγήσει σε μια ειλικρινή μεταμέλεια και αλλαγή συμπεριφοράς. Και το να λύσεις το θέμα μπροστά στο παιδί που ήταν το θύμα της προσβολής ίσως απλά να το φέρει σε πιο δύσκολη θέση.

® Τι κάνεις στην περίπτωση που το παιδί-θύτης ανταποδώσει επειδή ήρθε σε δύσκολη θέση εξαιτίας σου λέγοντας «Εσάς τι σαν νοιάζει; Είστεομοφυλόφιλος-η;»

Έχεις πολλές επιλογές:

• Μπορείς να ρωτήσεις, «Γιατί; Πιστεύεις ότι μόνο οι ομοφυλόφιλοι έχουν το θάρρος να αντιδρούν στις προσβολές/στους εκφοβισμούς;»
• Μπορείς να πεις, «Πάντα θα αντιδρούσα ενάντια στην αδικία, όποιος και να ήταν ο προσανατολισμός μου.»
• Μπορείς να απαντήσεις με ειλικρίνεια. Για παράδειγμα: «Όχι, αλλά τι σημασία έχει ο προσανατολισμός μου;» ή «Ναι, είμαι. Αλλά το θέμα μας αυτή τη στιγμή είναι ότι επιτίθεσαι στον Γιάννη/ στην Ελένη. Αυτό δεν επιτρέπεται στην τάξη μου, ούτε σε καμία άλλη τάξη σ’ αυτό το σχολείο!

® Τι κάνεις αν δεν είσαι σίγουρος/η ότι έχεις την υποστήριξη των ανωτέρων σου;

Πρέπει οπωσδήποτε να μιλήσεις με τον προϊστάμενο σου ή την προϊσταμένη σου για το ζήτημα. Αν αυτός/ή συμφωνεί ότι κάτι περαιτέρω πρέπει να γίνει, εξήγησέ του/της πώς θα ήθελες να αντιμετωπίσεις το πρόβλημα. Προσπάθησε να καταλήξετε από κοινού σε μια στρατηγική.

Οδηγός για Γονείς

1. Πιθανά συναισθήματα μετά την αποκάλυψη της σεξουαλικής ταυτότητας

• Μπορεί να είναι δύσκολο να δεχτείς ότι το παιδί σου, που πίστευες ότι ήξερες τόσο καλά, είναι ομοφυλόφιλος/η ή αμφιφυλόφιλος/η. Πολλοί γονείς, όταν το παιδί τους τούς μιλήσει για τη σεξουαλικότητά του, ανησυχούν ότι θα πέσει θύμα εκφοβισμού λόγω του σεξουαλικού προσανατολισμού του και ότι δεν θα έχει την ενήλικη ζωή που περίμεναν.
• Είναι σημαντικό να θυμάσαι ότι το παιδί σου δεν άλλαξε. Το μόνο που άλλαξε είναι ότι τώρα το ξέρεις λίγο καλύτερα. Νέοι άνθρωποι μας λένε ότι έχουν αγωνία για το πώς θα αντιδράσουν οι γονείς τους όταν τους μιλήσουν ειλικρινά, και αυτό μπορεί να επηρεάσει το πώς αισθάνονται για το γεγονός ότι είναι ομοφυλόφιλοι/ες ή αμφιφυλόφιλοι/ες.

2. Θέσε το ζήτημα

• Βρες ένα ήσυχο μέρος όπου δεν θα σας διακόψουν για να μιλήσετε.
• Πες στο παιδί σου ότι ανησυχείς για αυτό και για ποιο λόγο, ότι θέλεις να το βοηθήσεις και ότι το να το βοηθήσεις να είναι ασφαλές και ευτυχισμένο είναι το πιο σημαντικό πράγμα για σένα.
• Ρώτησέ το αν έχει υποστεί εκφοβισμό και ζήτησέ του να σε ενημερώσει αν αυτό συμβεί.
• Εάν σου πει ότι έχει υποστεί εκφοβισμό, θυμήσου ότι δεν είναι εύκολο να παραδέχεται κανείς κάτι τέτοιο, οπότε πες στο παιδί σου μπράβο για το θάρρος του. Εξηγησέ του ότι πολλοί άνθρωποι υφίστανται εκφοβισμό, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο εκφοβισμός δεν είναι κάτι κακό.
• Πες του ότι δικαιούται βοήθεια για να σταματήσει ο εκφοβισμός και ότι θα το βοηθήσεις εσύ ενώ ταυτόχρονα θα το υποστηρίξεις στην αναζήτηση επιπλέον βοήθειας.
• Υποσχέσου ότι δεν θα κάνεις τίποτα πίσω από την πλάτη του ή χωρίς να έχεις τη σύμφωνη γνώμη του. Είναι σημαντικό να κάνεις αυτή την υπόσχεση και να την τηρήσεις.

3. Άκουσε χωρίς επικριτικότητα και με ευαισθησία το παιδί να σου εξηγεί τις ανάγκες και τους φόβους του

• Θα κάνεις τα πράγματα πολύ χειρότερα για το παιδί αν εκφράσεις θυμό ή απογοήτευση.
• Ομοίως, αν πάρεις τα πράγματα στα χέρια σου και αντιμετωπίσεις το θύτη μόνος σου, θα κάνεις το παιδί σου να φαίνεται πιο αβοήθητο, επειδή θα του έχεις αφαιρέσει τη δυνατότητα να παίρνει αποφάσεις για τον εαυτό του.

4. Πες στο παιδί ότι δεν πρέπει ποτέ να φέρει τον εαυτό του σε κίνδυνο αντιδρώντας στον εκφοβισμό σε περίπτωση που οι θύτες υπερτερούν αριθμητικά.

Αν είναι φοβισμένο, πρέπει να τρέξει και να προσπαθήσει να τραβήξει την προσοχή άλλων. Βεβαίωσέ το ότι ντροπή είναι όταν μια ομάδα ανθρώπων επιτίθεται σε έναν άνθρωπο και όχι όταν ο τελευταίος αποφασίζει να ξεφύγει από την επίθεση.

5. Να είσαι προετοιμασμένος/η να βοηθήσεις το παιδί σου να φτιάξει ένα πλάνο για να μειώσει στο ελάχιστο τον κίνδυνο να γίνει θύμα σωματικής βίας. Για παράδειγμα σχεδιάζοντας ασφαλείς διαδρομές από το σχολείο στο σπίτι, κλπ.

Πηγή: Ομοφοβία στην Εκπαίδευση