Πώς ένας πίνακας ζωγραφικής ή μια φωτογραφία που αποτυπώνει την Αρχιτεκτονική του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου μπορεί να γίνει εργαλείο στην Αρχιτεκτονική;
Πόσες φορές ως μαθητές δεν αδιαφορήσαμε και δεν σκυλοβαρεθήκαμε γιατί δεν κατανοήσαμε τα Μαθηματικά, τα ημιτόνια και τις χημικές ενώσεις και ζωγραφίζαμε σχήματα σε λευκό χαρτί αδιαφορώντας για τη γνώση; Πόσες φορές δεν σκεφτήκαμε αν υπάρχουν άλλοι διδακτικοί τρόποι, πιο ελκυστικοί, για να κατανοούμε τη σχέση των μαθημάτων με την ίδια τη ζωή μας και το περιβάλλον;
Τι σχέση μπορεί να έχει η διάσωση της χελώνας καρέτα καρέτα με μια κάθετη ευθεία ή με το εμβαδόν ενός κυκλικού δίσκου; Πώς μπορεί η διασπορά της ρύπανσης να εκφραστεί με μια χορευτική κίνηση; Πώς μπορεί να κατανοηθεί ο Νόμος του Νεύτωνα μέσω του χορού; Πώς ένας πίνακας ζωγραφικής ή μια φωτογραφία που αποτυπώνει την Αρχιτεκτονική του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου μπορεί να γίνει εργαλείο στην Αρχιτεκτονική; Πώς μπορούν οι μουσικές συγχορδίες να βοηθήσουν στην κατανόηση της γεωμετρίας των σχημάτων; Τα ερωτήματα δεν είναι ρητορικά, καθώς οι απαντήσεις δόθηκαν από πέντε ομάδες εκπαιδευτικών και καλλιτεχνών από αντίστοιχες χώρες της Ευρώπης (Ιταλία, Ισπανία, Πολωνία, Κύπρος και Ελλάδα) που συναντήθηκαν την περασμένη εβδομάδα στη Σαραγόσα της Ισπανίας, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Erasmus, υλοποιώντας τη δράση/project Sunraise.
Το ενδιαφέρον σ’ αυτό, πέραν της σύμπραξης και ανταλλαγής εκπαιδευτικών απόψεων και εργαλείων, είναι η καινοτομία στην εισαγωγή της τέχνης και ειδικά της συμπεριληπτικής τέχνης στην εκπαιδευτική διαδικασία, ενοτήτων που αφορούν την επιστήμη, την τεχνολογία, τη Μηχανική, τις τέχνες και τα Μαθηματικά. Ο όρος STEM στην εκπαίδευση γίνεται STEAM (Science, Technology, Engineering and Mathematics είναι το ακρωνύμιο, στο οποίο προστίθεται το Α από το Art, τέχνη) και χρησιμοποιείται κυρίως από άτομα σχετικά με την εκπαιδευτική πολιτική για τα πεδία που αναφέρονται στις Φυσικές Επιστήμες, την τεχνολογία, την επιστήμη της Μηχανικής και τα Μαθηματικά. Το STEM είναι μια προσέγγιση στην εκπαίδευση που σχεδιάζεται ώστε στη διδασκαλία των Μαθηματικών και των Φυσικών Επιστημών, που είναι ζωτικής σημασίας για μια βασική κατανόηση του σύμπαντος, να εισαχθούν οι τεχνολογίες και η επιστήμη των μηχανικών, που αποτελούν για τον άνθρωπο τα μέσα αλληλεπίδρασης με το σύμπαν.
Παρά το γεγονός ότι η μάθηση STEM προσεγγίζει Μαθηματικά, επιστήμη και τεχνολογικό περιεχόμενο για την επίλυση προβλημάτων στον πραγματικό κόσμο μέσω μαθησιακών δραστηριοτήτων, ο 21ος αιώνας καταδεικνύει την ανάγκη να ανοίξει αυτή η μέθοδος σε μια πιο διεπιστημονική άποψη προκειμένου να διευκολυνθούν δυναμικά και χωρίς αποκλεισμούς μαθησιακά περιβάλλοντα.
Στόχος των σεμιναρίων που έγιναν στη Σαραγόσα είναι η υποστήριξη των εκπαιδευτικών στην προώθηση της ένταξης, της πολυμορφίας και της δημιουργικότητας στην εκπαίδευση, ώστε η μάθηση να είναι πιο ελκυστική και πιο κατανοητή από το σύνολο των μαθητών. Δάσκαλοι και εκπαιδευτικοί Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης αποκτούν εργαλεία για τη διδασκαλία θεμάτων STEM σε συνδυασμό με καλλιτεχνικές τεχνικές, για παράδειγμα Γεωμετρία και Μουσική, Φυσική και χορός, οικολογία και θέατρο. Πολλές ενότητες μαθημάτων περιλαμβάνουν την κλιματική αλλαγή, τις απειλές για την υγεία ή την ανισότητα στην εκπαίδευση για μαθητές με μειονεκτήματα, που αυξάνουν τον κίνδυνο αποδέσμευσης και εγκατάλειψης. Είναι απαραίτητο οι νέοι να συνδυάζουν τη γνώση με τις διεπιστημονικές ικανότητες για την επίλυση προβλημάτων, να συμμετέχουν ενεργά και υπεύθυνα στην κοινωνία, να σκέφτονται κριτικά και δημιουργικά. Το πρόγραμμα στοχεύει στην προώθηση της ένταξης και της διαφορετικότητας σε όλους τους τομείς της εκπαίδευσης.
Σ’ αυτό το πλαίσιο, ο πολιτιστικός και δημιουργικός τομέας μπορεί να προσφέρει μοναδική συμβολή στην ανάπτυξη τρόπων γεφύρωσης της δημιουργικότητας και των τεχνών με εκπαιδευτικές προσεγγίσεις. Αυτή η προσέγγιση θα είναι ακόμη πιο αποτελεσματική για τους μαθητές με αναπηρίες, καθώς η χρήση της δημιουργικότητας και των οπτικών γλωσσών θα βελτιώσει τη διαδικασία εκμάθησής τους ακόμη και σε δύσκολα μαθήματα, όπως η επιστήμη.
Ποιες προτάσεις παρουσιάστηκαν στη Σαραγόσα
Οι εκπαιδευτικοί σ’ αυτή την πενθήμερη συνάντηση συζήτησαν διδακτικές ενότητες όπως:
* Γεωμετρία/Μουσική
* Φυσική/Χορός
* Τεχνολογία/Μουσική και Θέατρο
* Τεχνολογία/Φωτογραφία και Σχέδιο
* Μαθηματικά/Φωτογραφία
* Χημεία/Χορός
* Θέατρο Οικολογίας/Συμπεριληπτικό Θεάτρο
Οι φορείς που συμμετείχαν ήταν οι Cooperative Nazareno Scuole La Carovana, Esciencia, Zespot Szkot Drogowo-Geodezyjnych i Licealnych im. Augusta Witkowskiego, Center for Social Innovation-CSI, Miedzynarodowe Centrum Zarzadzania Informacja, Θέαμα Συμπεριληπτικό Θέατρο-Theama Inclusive Theatre.
Ολο το υλικό της πενθήμερης συζήτησης θα ανέβει σε μια διαδικτυακή πλατφόρμα προκειμένου όσοι εκπαιδευτικοί επιθυμούν να το αξιοποιήσουν σε πιλοτικά μαθήματα. Τι παρουσίασαν οι ομάδες στη συνάντηση αυτή:
* Από την Ισπανία οι εκπαιδευτικοί συσχέτισαν τις χημικές αντιδράσεις, εξώθερμες και ενδόθερμες, με τον χορό και την κίνηση.
* Από την Ιταλία οι εκπαιδευτικοί αναφέρθηκαν στο μάθημα της Φυσικής και συγκεκριμένα τους τρεις Νόμους του Νεύτωνα, με στατικές και χορευτικές κινήσεις. Σε μια άλλη ενότητα συνέδεσαν το μάθημα της Μουσικής (ρυθμός, αξίες, συγχορδίες) με τη Γεωμετρία μέσα από μια πρωτότυπη κατασκευή.
* Από την Πολωνία, χώρα πρότυπο σε ό,τι αφορά τη χρήση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση, οι εκπαιδευτικοί, που προέρχονται από τις τεχνικές σχολές, επέλεξαν να παρουσιάσουν τη φωτογραφία και τις εικαστικές τέχνες για την Αρχιτεκτονική και τις αναπαλαιώσεις κτηρίων.
* Από την Κύπρο παρουσιάστηκε η αξιοποίηση της ρομποτικής και της Τεχνητής Νοημοσύνης στην αγροτική παραγωγή και στη μέτρηση των αγροτικών προϊόντων.
* Από την Ελλάδα παρουσιάστηκαν ενότητες Γεωμετρίας, όπως η μέτρηση του εμβαδού κυκλικού δίσκου με τη μόλυνση των υδάτινων πόρων, με την αξιοποίηση συμπεριληπτικού θεάτρου και χορού.
Μπορούν αυτά να εφαρμοστούν και την Ελλάδα; Ναι! Υπό την προϋπόθεση ότι πρέπει να μειωθεί η διδακτέα ύλη, να αποδεσμευτεί χρόνος για αυτή τη διαθεματική, διεπιστημονική και βιωματική προσέγγιση της επιστήμης, να επιμορφωθούν οι εκπαιδευτικοί εντός του ωραρίου τους, να διατεθούν κονδύλια για τον τεχνολογικό εξοπλισμό των σχολικών μονάδων και το υπουργείο Παιδείας να εμπιστευτεί τους εμπνευσμένους δασκάλους.
Φτάνοντας και εξερευνώντας τη Σαραγόσα
Της Κατερίνας Θανοπούλου*
Ημουν στη συνάντηση στη Σαραγόσα, στο πλαίσιο του προγράμματος που συμμετέχω ως εκπαιδεύτρια με τη συμπεριληπτική -ανάπηρων και μη ηθοποιών- θεατρική ομάδα ΘΕΑΜΑ, μαζί με συνάδελφους καθηγητές και τον ιδρυτή, ηθοποιό και σκηνοθέτη της ομάδας Βασίλη Οικονόμου.
Η ενδιαφέρουσα προηγούμενη πορεία όλης της ομαδικής συνεργασίας, για να σχεδιαστούν πέντε διδακτικές ενότητες των Μαθηματικών με τις συναδέλφους Δέσποινα Μητσιάδη και Φωτεινή Κατσιβέλη σε συνάρτηση με θέματα οικολογίας και να εναρμονιστούν με τη συμπερίληψη και την αξιοποίηση του θεάτρου από τον Βασίλη Οικονόμου, ήταν μοναδική. Η προσπάθεια όλων μας ήταν να βρούμε τους καλύτερους δυνατούς τρόπους για να κάνουμε το μάθημα ελκυστικό, προσβάσιμο και με δυνατότητες εγρήγορσης και ανάπτυξης της κριτικής σκέψης, της ενσυναίσθησης και της συναντίληψης των μαθητών/τριών μας. Από το εμβαδό του κυκλικού δίσκου περάσαμε στο πώς η κηλίδα της μόλυνσης αυξάνεται κυκλικά και μπορεί να μετρηθεί, δημιουργώντας ασκήσεις συμπεριληπτικού θεάτρου για να δείξουμε βιωματικά στους μαθητές μας τη διασπορά, να τους ευαισθητοποιήσουμε σε θέματα ρύπανσης και, πέρα από τις γνώσεις, να επιδιώξουμε να αλλάξουμε τη στάση τους. Δείξαμε τη διδασκαλία της ενότητας της μοναδικής καθέτου από σημείο εκτός ευθείας και τη συνδυάσαμε με θεατρικές κινήσεις, χορό και ήχους για την κίνηση της χελώνας καρέτα-καρέτα όταν γεννιέται και προσπαθεί να μπει στο νερό, ενώ πολλές φορές αποπροσανατολίζεται από τους δυνατούς ήχους των μαγαζιών δίπλα στη θάλασσα, αναδεικνύοντας την ανάγκη προστασίας των σπάνιων ειδών της πανίδας μας και της διεκδίκησης για σεβασμό στο περιβάλλον μας. Ανυπομονούμε να τα εφαρμόσουμε πιλοτικά σε σχολικές μονάδες, ξέροντας ότι οι δυστοκίες και οι δυσκολίες που βαραίνουν το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι μεγάλες. Νιώθοντας ότι κάθε μέρα και εμείς και οι συνάδελφοί μας στα δημόσια σχολεία, ενώ επιθυμούμε τέτοιες μορφές μάθησης/ διδασκαλίες, δεν στηριζόμαστε ψυχικά, οικονομικά, γνωστικά και υλικοτεχνικά από το κράτος και το αρμόδιο υπουργείο, τρέχοντας να καλύψουμε μια υπέρογκη ύλη και να διαχειριστούμε πολυμελή τμήματα και με μαθητές ειδικών μαθησιακών δυσκολιών.
Η χαρά της συμμετοχής συνεχίστηκε με την άφιξη στη Σαραγόσα, στην πολυπληθέστερη πόλη της αυτόνομης περιφέρειας της Αραγονίας, με τα χαρακτηριστικά κτήρια της τέχνης Μουδεχάρ, αρχιτεκτονικής διακόσμησης επηρεασμένης από τη μουσουλμανική παράδοση με στοιχεία από τη χριστιανική κουλτούρα και το γοτθικό στιλ. Η επιβλητική Βασιλική της Πιλάρ και ο Καθεδρικός Ναός Λα Σέο έχουν ανακηρυχτεί από την UNESCO Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Ας πούμε, λοιπόν, ότι πήγαμε σε μία πόλη περίπου 670.000 κατοίκων, με Ιστορία που ξεκινάει από τα ρωμαϊκά χρόνια, με εξαιρετική αρχιτεκτονική και ρυμοτομία, που ενώ γνώρισε ταχύτατη βιομηχανική ανάπτυξη διατήρησε το φυσικό κάλλος, το ιστορικό κέντρο και τα αντίστοιχα κτήρια. Μόνο αυτό μας εντυπωσίασε; Αναγκαστικά συγκρίναμε με τη δική μας καθημερινότητα και επιγραμματικά παρατηρήσαμε:
- Τα μέτρα που έχουν παρθεί για την αρχιτεκτονική εναρμόνιση με την Ιστορία και τη φύση και την αντίστοιχη δόμηση,
- την αναπαλαίωση και την αξιοποίηση ιστορικών κτηρίων για πανεπιστημιακές σχολές, βιβλιοθήκες και μουσεία,
- τους οδικούς άξονες, τους ποδηλατοδρόμους και τις γραμμές δύο τραμ εντός της πόλης σε απόλυτη αρμονία με το περιβάλλον, υπερσύγχρονα και αυτοματοποιημένα, φιλικά προς όλους τους πολίτες,
- τα τεράστια φροντισμένα πάρκα και τους χώρους πολιτισμού.
Το πλέον ενδιαφέρον είναι η απόλυτη προσβασιμότητα σε όλο το κέντρο της Σαραγόσα, σε όλους τους δρόμους και σε όλα τα κτήρια. Δεν υπάρχουν απλώς φανάρια και για τα ποδήλατα, υπάρχουν ηχητικά μηνύματα για τους τυφλούς, ράμπες και ειδικές ράγες παντού για πολίτες με κινητικά προβλήματα και προβλήματα τυφλότητας, και, φυσικά, πεζοδρόμια ικανά να τα διασχίσουν καθένας και καθεμιά. Και ναι, είδαμε ανάπηρους να κυκλοφορούν παντού και να μην είναι αποκλεισμένοι! Καπιταλισμός είναι, μην γελιόμαστε, αλλά προσφέρει τουλάχιστον τα στοιχειώδη, απλά και καθημερινά, αναγκαία, όμως, για την ασφαλή και ήρεμη διαβίωση όλων. Μια πόλη φιλική και ανθρώπινη! Το αυτονόητο θα μου πείτε και όμως, μήπως πρέπει και εμείς να το διεκδικήσουμε;
* Η Κατερίνα Θανοπούλου είναι μαθηματικός Ειδικής Αγωγής
Πηγή: Αυγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου