Η θεατρική ομάδα Deaf West παρουσιάζει στον “Οιδίποδα” για πρώτη φορά επί σκηνής την απτική Αμερικάνικη Νοηματικη Γλώσσα.
Η γλώσσα εξελίσσεται συνεχώς. Βρίσκεται επίσης στο επίκεντρο μιας νέας παραγωγής του «Οιδίποδα», καθώς είναι η πρώτη φορά που η Βίλα Γκέτι φιλοξενεί μια δίγλωσση παραγωγή στο υπαίθριο θέατρο. Όχι μόνο είναι η πρώτη φορά που το Deaf West Theatre φιλοξενείται στον χώρο, αλλά πρόκειται για την πρώτη φορά στα 30 χρόνια ιστορίας της βραβευμένης με Τόνυ θεατρικής ομάδας που έχουν έναν τυφλοκωφό ηθοποιό στο καστ.
Η Άσλεϊ Χέιζ υποδύεται τον Τειρεσία, τον τυφλό μάντη. Στο θέατρο, τη βλέπουν συχνά με τη διερμηνέα της, Έριν Σάντερς Σίγκμον, στο πλευρό της. Η περιφερειακή όραση μειώνεται, όπως δήλωσε η Χέιζ και η Σάντερς Σίγκμον χρησιμοποιεί σωματικά συνθήματα για να τη βοηθήσει να καταλάβει τι συμβαίνει γύρω της.
«Μου λέει ότι κάποιος χαμογελά», είπε η Χέιζ καθώς η Σάντερς-Σίγκμον χτύπησε τον μηρό της.
Η απτική Αμερικάνικη Νοηματικη Γλώσσα (Protactile ASL) είναι σχετικά νέα γλώσσα, καθώς αναπτύχθηκε τα τελευταία 20 χρόνια από την κοινότητα των τυφλοκωφών και επικεντρώνεται στην αφή και όχι στην οπτική επικοινωνία. Η Χέιζ αναφέρει ότι συχνά τα τυφλοκωφά, άλλα και άλλα άτομα με αναπηρία συχνά αντιμετωπίζονται σαν μωρά ή παρουσιάζονται ως αβοήθητα άτομα. Και αυτό είναι ένα στερεότυπο που θέλει να καταρρίψει.
«Δεν θέλω να με υποτιμούν και αυτό συμβαίνει συχνά στον τρόπο απεικόνισης», είπε. «Δεν αποδίδεται ποτέ η ανεξαρτησία των τυφλοκωφών χαρακτήρων. Οι τυφλοκωφοί χαρακτήρες δεν μπορούν ποτέ να δείξουν την αυτονομία τους. Αυτή η παραγωγή ανατρέπει τα πάντα και γι’ αυτό είμαι ενθουσιασμένη”
Το ίδιο ισχεύει και για τον συμπρωταγωνιστή της, Ράσελ Χάρβαρντ, που υποδύεται τον Οιδίποδα. Την τελευταία φορά συμμετείχε στη θεατρική ομάδα Deaf West στην παραγωγή της όπερας "Φιντέλιο νωρίτερα φέτος. Αναφέρεει ότι ενώ οι ακούοντες ηθοποιοί μπορούν να απομνημονεύουν και να εκτελέσουν τις γραμμές τους, εκείνος πρέπει να πάει ένα βήμα παραπέρα.
«Πρέπει να μεταφράσω και να καταλάβω ποια είναι η αγγλική έννοια, ποια είναι η απόδοση στη νοηματική», είπε. «Αν χαθεί ένα νόημα, μπορεί να προκληθεί σύγχυση σε ολόκληρη την παρασταση».
Η παράσταση ουσιαστικά παρουσιάζεται σε πολλές γλώσσες ταυτόχρονα. Αμερικάνικη Νοηματικη Γλώσσα, προφορικά αγγλικά και απτική Αμερικάνικη Νοηματικη Γλώσσα. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής της θεατρικής ομάδας Deaf Wests, ΝτιΤζέι Κουρς, αναφέρει ότι σχεδόν υπάρχει ένα πραγματικό μυστήριο στην ιστορία, με τους χαρακτήρες να πρέπει να επεξεργαστούν τα γλωσσικά επίπεδα για να βρουν στοιχεία. Είναι μια μικρή ματιά, συνεχίζει, στον τρόπο με τον οποίο βιώνουν οι κωφοί τη ζωή
«Συχνά συλλέγουμε συγκείμενα στοιχεία από το περιβάλλον μας και προσπαθούμε να συνδυάσουμε κομμάτια», είπε ο Κουρς. «Επομένως, νομίζω ότι αυτό το στοιχείο θα έχει απήχηση στα κωφά μέλη του κοινού μας».
Ο Κουρς συζήτησε για πρώτη φορά τον Οιδίποδα με τη σκηνοθέτιδα Τζένυ Κουνς το 2020, ακριβώς τη στιγμή που άρχιζε η πανδημία. Και, παρά το γεγονός ότι το έργο γράφτηκε πριν από δύο χιλιετίες, αποδείχθηκε εξαιρετικά επίκαιρο.
«Η ιστορία διαδραματίζεται στο τέλος μιας φρικτής πανούκλας και σε μια περίοδο πολιτικής αναταραχής», είπε ο Κουρς
«Έχει να κάνει με ένα είδος ιστορίας που ξεπερνά τα τετριμμένα, σε μια στιγμή που κι εμείς ζούμε καταστάσεις που συχνά μας ξεπερνούν», είπε ο Κουνς. «Συχνά οι σημαντικοί προβληματισμοί της ζωής μας είναι ίδιοί με τα μεγάλα ερωτήματα που υπάρχουν στο έργο».
Μετά από περισσότερα από 2.000 χρόνια, το κοινό πιθανότατα γνωρίζει πώς τελειώνει η ιστορία, αλλά η θεατρική ομάδα υποστηρίζει ότι κανείς δεν έχει δει ποτέ τον «Οιδίποδα» να παρουσιάζεται με αυτόν τον τρόπο. Τόσο ο Χάρβαρντ όσο και η Χέιζ ελπίζουν ότι η παράσταση θα προσελκύει ένα διαφοροποιημένο κοινό – κωφών αλλά και ακουόντων.
«Ελάτε να δείτε την παράσταση και δεν θα χάσετε», είπε ο Χάρβαρντ. «Όλοι θα συγκλονιστείτε».
«Ανεξάρτητα από το εάν ακούς, γνωρίζεις ή όχι νοηματική γλώσσα, σε φρικάρουν οι κωφοί ή είσαι κωφός και δεν γνωρίζει απτική νοηματική και αναρωτιέσαι πώς θα καταλάβω αυτήν την παράσταση κλπ», σημειώνει η Χέιζ, «δεν έχει σημασία, μπορείς να έρθεις να δεις την παράσταση. Είναι πολύ προσβάσιμη για όλους."
Αν και έχει δουλέψει στο παρελθόν σε τηλεοπτικές και κινηματογραφικές παραγωγές, το να παίζει τον μάντη είναι η πρώτη επαγγελματική δουλειά της Χέιζ στη σκηνή. Και είναι κάτι που η ίδια προβλέπει ότι θα κάνει περισσότερο στο μέλλον.
«Λαμβάνω άμεση ανατροφοδότηση από το κοινό και είναι φανταστικό», είπε. «Δεν νομίζω ότι δεν θα μπορούσα να το κάνω ξανά».
Οι παραστάσεις θα διαρκέσουν μέχρι την 1η Οκτωβρίου.
Απόδοση του άρθρου In 'Oedipus,' Deaf West Theatre features Protactile ASL for first time
Ευλαμπία Αγγέλου
Διερμηνέας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας
Ανεξάρτητη Ερευνήτρια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου