Τετάρτη 13 Ιουλίου 2022

Βιβλιοπαρουσίαση: Daniel Tammet Γεννήθηκα μια γαλάζια μέρα

Ο Ντάνιελ Τάμμετ (γεν 1979) είναι Άγγλος δοκιμιογράφος, μαθηματικός, μυθιστοριογράφος, ποιητής και μεταφραστής και έχει σύνδρομο Asperger (για την ακρίβεια, το «συνδρομο του σοφού»). Έγινε ευρύτερα γνωστός, όταν εμφανίστηκε στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης έχοντας αποστηθίσει τα 22.514 δεκαδικά ψηφία της σταθεράς π, τα οποία και απήγγειλε μπροστά σε επτά καθηγητές μαθηματικών. Το μυστικό του; Βλέπει τους αριθμούς σαν σχήματα, χρώματα, υφές και κινήσεις, χάρη σε μια σπάνια νευρολογική μίξη των αισθήσεων που αποκαλείται από τους επιστήμονες συναισθησία.

Στο βιβλίο "Γεννήθηκα μια γαλάζια μέρα" ο Τάμμετ γράφει πώς από ένα παιδί μπερδεμένο και απομονωμένο, εξελίχθηκε σε έναν ανεξάρτητο νέο που έχει δομήσει το δικό του κοινωνικό περίγυρο, ενώ ταυτόχρονα ανακαλύπτει νέους τρόπους να αξιοποιήσει τα ταλέντα του.

Περιγράφει πώς βλέπει τους αριθμούς σαν σχήματα, χρώματα και υφές. Τον τρόπο που πραγματοποιεί φοβερούς υπολογισμούς στο κεφάλι του. Πόσο εύκολα μαθαίνει να μιλάει άπταιστα ξένες γλώσσες μέσα σε μια βδομάδα. Δεν παραλείπει όμως την περιγραφή της παρορμητικής ανάγκης για τάξη και ρουτίνα. Το ότι τρώει καθημερινά ακριβώς την ίδια ποσότητα δημητριακών για πρωινό και δεν μπορεί να βγει από το σπίτι του αν δεν έχει μετρήσει πόσα ρούχα φοράει. Και πως όταν αγχώνεται ή αισθάνεται δυστυχισμένος, κλείνει τα μάτια του και μετράει.

Παραθέτουμε κάποια αποσπάσματα του βιβλίου, που είναι χαρακτηριστικά των βιωμάτων και κυρίως του τρόπου σκέψης του Τάμμετ:

«Γιατί να μάθεις έναν αριθμό σαν το π με τόσο πολλά δεκαδικά ψηφία; Η απάντηση που τους έδωσα και που δίνω ακόμα είναι ότι το π είναι για μένα ένα εξαιρετικά όμορφο και απόλυτα μοναδικό πράγμα. Όπως και με τη Μόνα Λίζα ή ένα κόμμάτι του Μότσαρτ, το ίδιο το π είναι από μόνο του ένας λόγος να το αγαπήσεις» (Σελ. 201)

«Με μπέρδευε συχνά όταν στην τάξη μας έδιναν εργασίες με αριθμητικές πράξεις όποι οι αριθμοί ήταν όλοι τυπωμένοι στο ίδιο μέγεθος και όλοι με μαύρο. Για μένα οι σελίδες εκείνες ήταν γεμάτες τυπογραφικά λάθη. Δεν μπορούσα με τίποτα να εξηγήσω, για παράδειγμα, πώς γινόταν το οχτώ να μην είναι μεγαλύτερο από το έξι ή γιατι το εννιά ήταν μπλε και όχι μαύρο. Υπέθετα ότι ίσως το σχολείο είχε τυπώσει τόσα εννιά σε προηγούμενες εργασίες που τους είχε τελειώσει το σωστό μελάνι. Όταν έγραφα τις απαντήσει ο δάσκαλος με μάλωνε λέγοντας ότι ο γραφικός μου χαρακτήρας ήταν άστατος (καθως έγραφα τους αριθμούς με διαφορετικό μέγεθος) και τσαπατσούλικος. Μου έλεγαν να γράφω τον κάθε αριθμό στο ίδιο μέγεθος με τον άλλο. Εμένα δεν μου άρεσε να πρέπει να γράψω τους αριθμούς λάθος. Τα άλλα παιδιά δεν τα ένοιαζε. Μόνο αργότερα, στην εφηβεία μου, κατάλαβα ότι ο τρόπος που βίωνα τους αριθμούς ήταν πολύ διαφορετικός από των άλλων παιδιών.» (Σελ. 81)

«Το ίδιο δύσκολο μου φαίνεται να ξέρω πότε πρέπει να αντιδράσω σε προτάσεις που δεν διατυπώνονται ξεκάθαρα σαν ερωτήσεις. Συνήθως αποδέχομαι ό,τι μου απευθύνεται σαν πληροφορία, που σημαίνει ότι δυσκολεύομαι να χρησιμοποιήσω τη γλώσσα για λόγους κοινωνικούς, όπως κάνουν οι περισσότεροι άνθρωποι. Αν κάποιος σου πει: «η μέρα μου δεν είναι και πολύ καλή», έχω μάθει ότι αυτός που σου μιλά περιμένει να πεις κάτι σαν: «ωχ, σοβαρά;» και μετά να ρωτήσεις τι είναι αυτό που κάνει τη μέρα να μην είναι καλή. Έβρισκα τον μπελά μου στην τάξη αν ένας δάσκαλος θεωρούσε ότι δεν είχα απαντήσει, όταν στην πραγματικότητα δεν είχα καταλάβει ότι περίμεναν από μένα να δώσω μια απάντηση. Για παράδειγμα έλεγε: «έξι φορές το εννιά» κοιτώντας με, και φυσικά ήξερα πως η απάντηση ήταν τριάντα έξι, αλλά δεν καταλάβαινα πως έπρεπε να την πω φωναχτά στην τάξη. Μόνο όταν ο δάσκαλος επαναλάμβανε την ερώτηση ξεκάθαρα: «πόσο κανει επτά φορές το εννιά;» έδινα την απάντηση. Δεν μπορώ να έχω αυτόματα την αίσθηση του πότε κάποιος περιμένει από μένα να απαντήσω σε μια πρόταση, και η ικανότητά μου να κάνω πράγματα όπως να εμπλέκομαι σε έναν κοινωνικο διάλογο έχει αναδυθεί σαν αποτέλεσμα μακράς εξάσκησης.» (Σελ. 92)

«Με ρωτούν πολλές φορές αν με ενοχλεί να γίνομαι πειραματόζωο για τους επιστήμονες. Δεν έχω κανένα πρόβλημα με αυτό επειδή ξέρω ότι τους βοηθώ να καταλάβουν καλύτερα τον ανθρώπινο εγκέφαλο, κάτι από το οποίο θα επωφεληθούν όλοι. Είναι επίσης ευχάριστο για μένα να μαθαίνω περισσότερα για τον εαυτό μου και για τον τρόπο που λειτουργεί το μυαλό μου» (Σελ. 209)

«Θυμάμαι, μικρό παιδί σε μια από τις συχνές επισκέψεις μου στην τοπική βιβλιοθήκη, να σπαταλώ ώρες και ώρες κοιτώντας το ένα βιβλίο μετά το άλλο, ψάχνοντας να βρω ένα που να είχε το όνομά μου πάνω. Εφόσον υπήρχαν τόσο πολλά βιβλία στη βιβλιοθήκη, με τόσο διαφορετικά ονόματα πάνω τους, υπέθετα ότι ένα από αυτά θα είχε κάπου το δικό μου. Δεν καταλάβαινα τότε ότι το όνομα κάποιου εμφανίζεται πάνω σε ένα βιβλίο επειδή το έχει γράψει. Τώρα, στα είκοσι έξι μου, το καταλαβαίνω καλύτερα. Για να μπορέσω μια μέρα να βρω το βιβλίο μου θα έπρεπε πρώτα να το γράψω.

Το να γράφω για τη ζωή μου μού έχει δώσει την ευκαιρία να αποκτήσω μια άποψη για το πόσο έχω προχωρήσει και να εντοπίσω την κιβωτό του ταξιδιού μου μέχρι σήμερα. Αν κάποιος έλεγε στους γονείς μου πριν από δέκα χρόνια ότι θα ζούσα εντελώς ανεξάρτητος, με μια προσωπική ζωή και καριέρα, δεν νομίζω να το πίστευαν και μάλλον ούτε κι εγώ θα το πίστευα. Αυτό το βιβλίο θα σας πει πώς έφτασα εκεί.» (Σελ. 24)

«Ήταν ένα πολύ περίεργο πράγμα: οι ίδιες ικανότητες που ως παιδί και έφηβο με είχαν κρατήσει μακριά από τους συνομηλίκους μου και με είχαν αποξενώσει από εκείνους με είχαν ως ενήλικα βοηθήσει ουσιαστικά να συνδεθώ με άλλους ανθρώπους και να αποκτήσω νέους φίλους» (Σελ. 228)

Γεννήθηκα μια γαλάζια μέρα: Μέσα στο ασυνήθιστο μυαλό ενός αυτιστικού «σοφού».
Daniel Tammet
Μετάφραση: Γιάννης Γραμματόπουλος
Επιμέλεια: Νασία Λινάρδου – Μπλανσέ
Εκκρεμές 2013

Ευλαμπία Αγγέλου
Ανεξάρτητη Ερευνήτρια
Διερμηνέας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου