Σε μια διαφωτιστική live συζήτηση με τον Βαγγέλη Αυγουλά, ο Βασίλης Οικονόμου, ο Πάνος Ζουρνατζίδης, η Έλη Δρίβα και ο Σήφης Πολυζωίδης μάς μίλησαν για όσα εμπόδια αντιμετωπίζουν οι ανάπηροι ηθοποιοί στον επαγγελματικό χώρο.
Μας σύστησαν, επίσης, την ομάδα ΘΕΑΜΑ, μια συμπεριληπτική θεατρική ομάδα που ιδρύθηκε από τον Βασίλη Οικονόμου για ανάπηρους ηθοποιούς και διεκδικεί την ισότιμη συμμετοχή τους στον χώρο του θεάτρου.
Πώς είναι η πραγματικότητα που καλούνται να αντιμετωπίσουν τα ανάπηρα άτομα αναζητώντας εργασία ως ηθοποιοί;
Οι καλεσμένοι της εκπομπής περιγράφουν πώς, με την ισχύ μιας αναχρονιστικής διάταξης περί αρτιμέλειας, ένα άτομο με αναπηρία απαγορευόταν ως πολύ πρόσφατα να συμμετάσχει σε εισαγωγικές εξετάσεις για ανώτερες δραματικές σχολές. Όμως τα εμπόδια δεν σταματούν εκεί: τα ισχύοντα στερεότυπα γύρω από την αναπηρία συχνά εμποδίζουν τους επαγγελματίες του χώρου να δουν την προοπτική πέρα από την αρτιμέλεια ή την απουσία της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η προσβλητική δήλωση γνωστού θεατρανθρώπου, ο οποίος παρομοίασε έναν ανάπηρο άνθρωπο με ζώο πάνω στη σκηνή, που αποσπά τον θεατή.
Αποτέλεσμα αυτού του αρνητικά φορτισμένου κλίματος, να μη δίνονται οι απαραίτητες ευκαιρίες σε όλους όσοι επιθυμούν να ακολουθήσουν επαγγελματικά το μονοπάτι των παραστατικών τεχνών. Ως εκ τούτου, ομάδες όπως το ΘΕΑΜΑ έχουν ακόμα λόγο ύπαρξης, ώστε να ενθαρρύνουν τη συμπερίληψη και να εκπαιδεύουν σε αυτήν ως προσέγγιση και στάση ζωής.
Στη συγκεκριμένη εκπομπή είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε το έργο ανθρώπων που ακολουθούν αυτό το μονοπάτι – το κάθε άλλο παρά στρωμένο με ροδοπέταλα. Ο Βασίλης Οικονόμου, ηθοποιός, σκηνοθέτης, αρχαιολόγος, με διπλή βλάβη ο ίδιος, αποτελεί τη φωτεινή εξαίρεση στον κανόνα του αναπηρικού αποκλεισμού από τις δραματικές σχολές. Υπήρξε το πρώτο άτομο που κατάφερε να γίνει δεκτό στις εξετάσεις του Υπουργείου Πολιτισμού παρά τις βλάβες του, ως «εξαίρετο ταλέντο», μια κατηγορία σπουδαστών που κανονικά αποδίδεται σε επιτυχόντες που δεν είχαν τελειώσει το Γυμνάσιο. Όπως θίγει εύστοχα ο ίδιος:
«Έπρεπε να αποδείξω -και αυτό είναι πάρα πολύ σοβαρό- ότι είμαι πολύ καλύτερος από τους καλούς και τους πολύ καλούς για να αποκτήσω το δικαίωμα της ισότιμης θέσης και τίποτα παραπάνω. Όχι να με κρίνει κάποιος ως καλό ή πολύ καλό, απλά να περάσω.»
Η αρχική εμπειρία της Έλης Δρίβα με τις σπουδές θεάτρου ήταν ακόμα πιο αποθαρρυντική. Επιθυμώντας να γίνει ηθοποιός από μικρή ηλικία, επιχείρησε να το κυνηγήσει μετά τις σπουδές της στη Φιλοσοφική, για να λάβει ως απάντηση από τις υποψήφιες σχολές υποκριτικής ένα «απαγορεύεται η είσοδος». Εφόσον οι πόρτες ήταν κλειστές για τις σχολές, η Έλη στράφηκε προς θεατρικά εργαστήρια και ιδιαίτερα μαθήματα ώστε να αποκτήσει τριβή με το αντικείμενο. Ο δρόμος της συναντήθηκε με εκείνον του Βασίλη Οικονόμου το 2017, όταν δούλεψε μαζί του τον ρόλο της Αντιγόνης. Έκτοτε αποτελεί μέλος της φιλόξενης οικογένειας που συνιστά το ΘΕΑΜΑ. Και για εκείνη, το ζήτημα της προσβασιμότητας ξεκινάει φυσικά από τους θεατές. Αναφέρει η Έλη Δρίβα:
«Από τη χρονιά που μπήκα στο ΘΕΑΜΑ και έμαθα για τις υπηρεσίες προσβασιμότητας, κύριο μέλημα όλων των παραγωγών από το ΘΕΑΜΑ είναι το να υπάρχει προσβασιμότητα σε όλους τους θεατές. Είτε είναι θεατές με ακοή, είτε χωρίς ακοή, είτε είναι με όραση, είτε χωρίς όραση. Δεν είναι εύκολο. Αλλά δεν υπήρχε ποτέ χρονιά που δεν υπήρχε προσβάσιμη παράσταση.»
Την ελληνική πραγματικότητα όσον αφορά το ζήτημα της προσβασιμότητας τονίζει εμφατικά και ο Σήφης Πολυζωίδης, εξηγώντας πως τα περισσότερα θέατρα δεν είναι καν προσβάσιμα για τον θεατή. Καταξιωμένος τόσο στον χώρο της τηλεόρασης όσο και του θεάτρου, έρχεται να προσδώσει στην κουβέντα την οπτική ενός συμμάχου χωρίς αναπηρία: επιλέγει να παραβλέψει τα στεγανά του ελληνικού θεάτρου και να συμπεριλάβει χωρίς δεύτερη σκέψη εμποδιζόμενους συναδέλφους. Με χαρακτηριστικό παράδειγμα την επιτυχημένη συνεργασία του με τον Πάνο Ζουρνατζίδη, για την παράσταση Lebensraum στην οποία συμπρωταγωνίστησαν, αποδεικνύει την έμπρακτη υποστήριξή του στη συμμετοχή των αναπήρων στο θέατρο.
Όσο για τον Πάνο Ζουρνατζίδη, εκείνος αποδεικνύει με την προσωπική του ιστορία πως η κίνηση σε αμαξίδιο δεν συνεπάγεται έλλειψη επαγγελματισμού ή υποκριτικών ικανοτήτων. Πρόκειται για ένα από τα πρώτα μέλη της ομάδας ΘΕΑΜΑ, με εκπαιδεύσεις σε θεατρικά εργαστήρια και πολύχρονη συμμετοχή σε θιάσους. Στην εκπομπή μας, έθεσε με σαφήνεια το πρόβλημα των στερεοτύπων γύρω από την αναπηρία:
«Αν κάποιος παίξει τον ανάπηρο στο Hollywood παίρνει Oscar. Είναι το σκεπτικό στην τηλεόραση, του να μην ταυτιστεί ή μάλλον να δείξεις την υποκριτική σου ικανότητα ως ανάπηρος, να παίξεις τον ανάπηρο δηλαδή… Έτσι είναι το σκεπτικό των παραγωγών προφανώς, ότι το κοινό δεν θέλει να ταυτίσει το πρόσωπο με τον ρόλο. Έτσι ώστε να είναι εφησυχασμένο πως αυτός ο άνθρωπος έπαιξε τον ανάπηρο, δεν είναι ανάπηρος ο ίδιος! Ουφ! Μακριά από εμάς!»
Τι απαιτείται όμως πρακτικά για να έχουν οι ανάπηροι ηθοποιοί ένα πιο ευοίωνο αύριο στην αγορά εργασίας τους;
Συμπερίληψη. Μια λέξη που συνεπάγεται πολλές διακριτές παραμέτρους, όπως εξηγεί ενδεικτικά ο Πάνος Ζουρνατζίδης:
Τα υλικά που χρησιμοποιούνται να είναι προσβάσιμα για όλους.
Οι καθηγητές οι οποίοι εκπαιδεύουν να είναι εκπαιδευμένοι πάνω στη συμπερίληψη
Δομημένο περιβάλλον (προσβασιμότητα) ώστε να μπορεί ο καθένας να σπουδάσει.
Κι αν μια σκέψη μπορεί να συμπυκνώσει το νόημα όλης της εκπομπής, αυτή είναι η ακόλουθη:
«Ο ανάπηρος έχει δικαίωμα να είναι κακός ηθοποιός. Αλλά να προσπαθήσει να είναι ηθοποιός, πρέπει να μπορεί να ασχοληθεί με αυτό, δώστε του την ευκαιρία!»
Παρακολουθήστε όλη την εκπομπή με ελληνικούς υποτίτλους στο κανάλι μας στο YouTube.
Μάθετε περισσότερα για την ομάδα ΘΕΑΜΑ.
Πηγή: Με Άλλα Μάτια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου