Φανταστείτε αυτό το σενάριο: Μπαίνετε στην κουζίνα και βρίσκετε το παιδί σας με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ) να κάθεται στο τραπέζι στέλνοντας με το κινητό μηνύματα στους φίλους του, αντί να κάνει αυτό που του ζητήσατε – να αδειάσει δηλαδή το πλυντήριο πιάτων. Αμέσως ενοχλείστε. Είναι μια δουλειά που έχει αναλάβει το παιδί σας και του υπενθυμίσατε πολλές φορές ότι πρέπει να την κάνει. Και δεν είναι μόνο οι δουλειές στο σπίτι. Το ίδιο συμβαίνει και με τις ασκήσεις του για το σχολείο και με άλλες δουλειές που απαιτούν προσπάθεια και δεν είναι ιδιαίτερα διασκεδαστικές. Σκέφτεστε ότι τελικά μπορεί το παιδί σας απλά να είναι τεμπελιάζει. Δυστυχώς, το ίδιο μπορεί να σκέφτονται και οι άλλοι.
“Προσπάθησε περισσότερο”: Πώς ο μύθος της τεμπελιάς επιδρά στο παιδί με ΔΕΠΥ.
Οι άνθρωποι συχνά θεωρούν λανθασμένα τα παιδιά με ΔΕΠΥ τεμπέλικα. Αυτό μπορεί να ισχύει για τους γονείς, τα μέλη της οικογένειας, τους συνομηλίκους και τους δασκάλους. Φυσικά, τα παιδιά με ΔΕΠΥ, όπως και όλοι μας, κάποιες φορές μπορεί να τεμπελιάζουν. Αλλά είναι μύθος ότι σταθερά δεν κάνουν δουλειές του νοικοκυριού στο σπίτι ή τις εργασίες τους για το σχολείο επειδή δεν θέλουν να προσπαθήσουν.
Δείτε γιατί θεωρούμε – λανθασμένα - τα παιδιά με ΔΕΠΥ τεμπέλικα.
Ο εγκέφαλος της ΔΕΠΥ και αυτό που φαίνεται σαν “τεμπελιά”.
Δεν είναι ασυνήθιστο για τα παιδιά που σκέφτονται και μαθαίνουν διαφορετικά να αποφεύγουν να κάνουν τις σχολικές τους ασκήσεις, καθώς είναι ιδιαίτερα δύσκολες για αυτά και τους προκαλούν άγχος. Αλλά τα παιδιά με ΔΕΠΥ αντιμετωπίζουν και επιπλέον δυσκολίες που δεν τους επιτρέπουν να ολοκληρώνουν τις εργασίες τους.
Τα παιδιά με ΔΕΠΥ «παλεύουν» με μια ομάδα γνωστικών δεξιοτήτων που ονομάζονται εκτελεστικές λειτουργίες. Αυτές οι δεξιότητες είναι υπεύθυνες για πολλά πράγματα, μεταξύ των οποίων:
- η ικανότητα προσοχής
- η οργάνωση και ο σχεδιασμός
- η έναρξη ενός έργου και η προσήλωση σε αυτό
- η παρακολούθηση των όσων κάνουμε
θεωρούμε ότι το άδειασμα του πλυντηρίου πιάτων είναι μια εύκολη δουλειά νοικοκυριού. Επομένως, αν το παιδί σας δεν την κάνει, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι απλά «τεμπελιάζει».
Στην πραγματικότητα όμως, το άδειασμα του πλυντηρίου είναι μια διαδικασία πολλών βημάτων που απαιτεί πολλές εκτελεστικές λειτουργίες – συμπεριλαμβανομένου και του να θυμηθείς ότι έχεις να το κάνεις. Όταν αρχίσεις να σκέφτεσαι όλα όσα συμβαίνουν κατά την διαδικασία, είναι πιο εύκολο να κατανοήσεις γιατί ένα παιδί με ΔΕΠΥ μπορεί να δυσκολεύεται.
Το να αρχίσεις μια νέα δραστηριότητα απαιτεί να σταματήσεις να ασχολείσαι με ό,τι έκανες μέχρι τότε. Τα παιδιά με ΔΕΠΥ δυσκολεύονται να στρέψουν/ να μετακινήσουν την προσοχή τους από τη μια δραστηριότητα στην άλλη. Ακόμα και όταν πρόκειται για διασκεδαστικές δραστηριότητες. Τώρα προσθέστε και το γεγονός ότι η δουλειά μπορεί να μην διεγείρει τον εγκέφαλο. Χρειάζεται αυτοέλεγχο για να αφήσεις μια ενδιαφέρουσα δραστηριότητα για να αρχίσεις μια βαρετή ή δύσκολη. Φανταστείτε όχι μόνο να έχετε δυσκολία να περνάτε από την μια δραστηριότητα στην άλλη, αλλά να σας ζητάνε να παρατήσετε μια συζήτηση με τους φίλους σας για μια δύσκολη δουλειά του νοικοκυριού στην οποία δεν τα καταφέρνετε.
Δεν είναι πρόβλημα θέλησης. Το να ολοκληρώνεις καθήκοντα και εργασίες (όπως οι σχολικές εργασίες ή οι δουλειές του σπιτιού) απαιτούν δεξιότητες στις οποίες τα παιδιά με ΔΕΠΥ έχουν μεγάλες δυσκολίες.
Άγχος και αποφυγή εργασιών
Τα παιδιά με ΔΕΠΥ βιώνουν περισσότερο άγχος από τα παιδιά που δεν σκέφτονται και δεν μαθαίνουν διαφορετικά. Και το συνεχές στρες οδηγεί στην αγχώδη διαταραχή, η οποία είναι συχνή στα παιδιά με ΔΕΠΥ. Αν το έργο που έχουν να κάνουν τους δημιουργεί άγχος ή φόβο μήπως αποτύχουν, τότε είναι λογικό να θέλουν να το αποφύγουν.
Αυτό όμως δεν είναι τεμπελιά. Είναι αυτοπροστασία. Και είναι μια κοινή αντίδραση όλων των ανθρώπων, με και χωρίς ΔΕΠΥ.
Ένα παιδί με ΔΕΠΥ δίνει μάχη με τον χρόνο στις ασκήσεις στο σπίτι και μπορεί να τα παρατήσει χωρίς να τα έχει ολοκληρώσει και να σηκωθεί να φύγει ή ακόμα και να μην προσπαθήσει καθόλου εξαιτίας των δυσκολιών που αντιμετωπίζει στις εκτελεστικές λειτουργίες. Αλλά το άγχος του ότι τελικά δεν θα τα καταφέρει, κάνει το πρόβλημα χειρότερο.
Πώς μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας
Υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να βοηθήσετε τα παιδιά με ΔΕΠΥ να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις των υποχρεώσεών τους, ακόμα και αν προσπαθούν να τις αποφύγουν.
- Σπάστε το έργο σε μικρότερα κομμάτια, είτε πρόκειται για σχολική εργασία είτε για μια δουλειά του νοικοκυριού.
- Δώστε αρκετό χρόνο στο παιδί για να περάσει από τη μια δραστηριότητα στην άλλη.
- Να του αναθέτετε μόνο ένα μέρος της εργασίας κάθε φορά – και να γράφετε τη συγκεκριμένη «αποστολή» που έχει εκείνη την στιγμή το παιδί.
- Φροντίστε να μην ασκείτε κριτική. Επαινέστε την προσπάθεια, ακόμα και αν το αποτέλεσμα δεν είναι σύμφωνα με τις προσδοκίες σας.
- Να παρέχετε θετική ενίσχυση, επιβραβεύσεις και επαίνους. Τα παιδιά με ΔΕΠΥ συχνά χρειάζονται κίνητρα και ώθηση για να συνεχίσουν να προσπαθούν.
- Να προσαρμόζετε τις δουλειές που αναθέτετε στο παιδί σας σε όσα πραγματικά μπορεί να χειριστεί και να κάνει ακόμα και αν σας φαίνονται «πολύ εύκολα», «για μωρά».
- Προσαρμόστε τις προσδοκίες σας. Ανεξάρτητα από το πόσο έξυπνο είναι το παιδί σας, η ΔΕΠΥ του προκαλεί πολλές δυσκολίες στην έναρξη και ολοκλήρωση πολλών εργασιών.
Αν το παιδί σας παίρνει φαρμακευτική αγωγή για τη ΔΕΠΥ, δείτε αν υπάρχει κάποιο μοτίβο για τις στιγμές που φαίνεται να μην προσπαθεί, να τεμπελιάζει. Ίσως πρέπει να αλλάξουν η δοσολογία και οι ώρες χορήγησης των φαρμάκων.
Απόδοση του άρθρου ADHD and the Myth of Laziness: What You Need to Know
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός - Νηπιαγωγός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου