Πέμπτη 27 Απριλίου 2017

Εκπαιδευτικοί, σταματήστε να λέτε στους εσωστρεφείς μαθητές να συμμετέχουν περισσότερο.

Άκουγα προσεκτικά τη μαμά μου που μου μετέφερε τι έλεγαν οι δάσκαλοι για εμένα στις ενημερωτικές συναντήσεις γονέων – εκπαιδευτικών που πήγαινε. Η αναφορά ήταν πάντα η ίδια: ήμουν άριστη μαθήτρια, δούλευα σκληρά και δεν είχα προβλήματα συμπεριφοράς. Οι δάσκαλοί μου είχαν μόνο ένα παράπονο: έπρεπε να συμμετέχω περισσότερο, επειδή – όπως το έθεταν- «ήθελαν, οι άλλοι μαθητές να κέρδιζαν από όσα έλεγα». 

Στα 8 μου χρόνια, αυτό με οδήγησε να αρχίζω να εσωτερικοποιώ υποσυνείδητα ένα επικίνδυνο μήνυμα: ήμουν υπερβολικά ήσυχη. Ωστόσο, δεν προσπάθησα ενεργά να αλλάξω την ήσυχη φύση μου. Σε εκείνο το σημείο, δεν έβλεπα γιατί να προσπαθήσω να μιλάω περισσότερο. Ήμουν πεπεισμένη ότι δεν είχα κάτι να πω που θα ήταν αρκετά πρωτότυπο ή αρκετά σημαντικό ώστε να χρειάζεται να το ακούσουν οι υπόλοιποι. Και ειλικρινά, η σκέψη τού να μιλήσω μπροστά σε 30 άλλα άτομα με τρομοκρατούσε. Αργότερα, η κατάσταση χειροτέρεψε. Είχαμε συναντήσεις γονέων–εκπαιδευτικών-μαθητών, που εμείς οι μαθητές έπρεπε να καθοδηγούμε. Αρχικά, έπρεπε να πηγαίνω σε όλους τους καθηγητές μου και να τους μιλάω έναν έναν για το πώς τα πήγαινα, ποια ήταν τα δυνατά μου σημεία και ποιες οι αδυναμίες μου. Αν και αυτό ήταν μεγάλο μαρτύριο, έπρεπε στη συνέχεια να συναντώ τους γονείς μου και τον σύμβουλό μου για να τους ενημερώνω για όσα μου είχαν πει οι καθηγητές μου. Μετά έπρεπε να συζητήσουμε για το πώς μπορούσα να βελτιωθώ. Όλη η διαδικασία ήταν ένα εφιάλτης. Κάθε δάσκαλος στον οποίο μιλούσα έλεγε λίγο πολύ τα ίδια δυνατά σημεία (με μικρές παραλλαγές) αλλά όλοι συμφωνούσαν απόλυτα στη μεγαλύτερη αδυναμία μου: έπρεπε να συμμετέχω περισσότερο. Η «συμμετοχή» έγινε πολύ γρήγορα η λιγότερο αγαπητή λέξη για μένα. Σε μια από αυτές τις συναντήσεις, ο σύμβουλός μου μου έβαλε έναν στόχο: να σηκώνω τουλάχιστον μια φορά το χέρι μου σε κάθε διδακτική ώρα. Είχαμε περίπου 6 διδακτικές ώρες καθημερινά, πράγμα που σήμαινε ότι έπρεπε να σηκώσω 6 φορές το χέρι μου. Συμφώνησα να το προσπαθήσω, αλλά έμοιαζε αδύνατο. Δεν ήταν απλό για μένα το να σηκώνω το χέρι μου. Έπρεπε να ήμουν σίγουρη ότι θα ήμουν σωστή. 

Ένιωθα μόνη. Κανένας άλλος δεν φαινόταν να έχει το ίδιο πρόβλημα. Έμοιαζε απλό για τους φίλους μου να παίρνουν το λόγο στην τάξη. Ακόμα και πιο ντροπαλοί μαθητές από εμένα φαίνονταν να μην έχουν τόσο μεγάλη δυσκολία όσο εγώ.

Στο Γυμνάσιο και το Κολλέγιο η πίεση να συμμετέχω έγινε ακόμα πιο έντονη. Τώρα το GPA μου εξαρτιόταν από την συμμετοχή μου, αφού σε πολλά μαθήματα αφού υπήρχε βαθμός από την συμμετοχή. Αυτός ο βαθμός ήταν ο όλεθρος της ύπαρξής μου. Μολονότι τα πήγαινα καλά στα διαγωνίσματα και τις εργασίες, ο τελικός μου βαθμός ήταν πάντα χαμηλότερος εξαιτίας του χαμηλού βαθμού συμμετοχής. Στον τελευταίο μου χρόνο στο Γυμνάσιο, ο καθηγητής των Αγγλικών έκανε «σεμινάρια του Σωκράτη» όπου υπήρχαν δύο κύκλοι μαθητών: ένας από μέσα (εσωτερικός) και ένας από έξω (εξωτερικός). Αν ήσουν στον εσωτερικό κύκλο έπρεπε να πάρεις τον λόγο τουλάχιστον 3 φορές κατά τη διάρκεια της συζήτησης. Κάποιος από έξω σημείωνε πόσες φορές μίλησες και τι είπες κάθε φορά. Για έναν ντροπαλό εσωστρεφή τύπο ήταν μια ζωντανή κόλαση. Όσο και αν προσπάθησα, δεν κατάφερα να είμαι το εξωστρεφές, ομιλητικό πρόσωπο που ήθελαν οι καθηγητές μου να είμαι. 

Σταματήστε να προσπαθείτε να αλλάξετε τους εσωστρεφείς μαθητές. 

Κατά τη διάρκεια του κολλεγίου, έμαθα να αγκαλιάζω/αποδέχομαι την εσωστρέφειά μου και να μην την αντιμετωπίζω σαν ελάττωμα του χαρακτήρα μου αλλά σαν δύναμη. Η ήσυχη φύση μου με έκανε μοναδική. Αντί να αισθάνομαι ένοχη που δεν μιλούσα πολύ, άρχισα να εκτιμώ τις ολοκληρωμένες απαντήσεις που έδινα μετά από σκέψη. Άρχισα επίσης να καταλαβαίνω την διάκριση ανάμεσα στην εσωστρέφεια και την εξωστρέφεια, καθώς και την δύναμη και τον στιγματισμό που συνδέονται με την εσωστρέφεια. Μου πήρε περίπου 20 χρόνια να αποδεχτώ και να αγκαλιάσω την εσωστρέφειά μου και δεν είχα καμία βοήθεια στο συγκεκριμένο θέμα από τους δασκάλους μου καθώς μεγάλωνα. Είχα μερικούς πραγματικά υπέροχους δασκάλους αλλά αυτό δεν αναιρεί την πίεση που μου ασκούσαν για να γίνω κάποια άλλη. Δεν θα έπρεπε να μου έχει πάρει τόσο καιρό να αποδεχτώ ένα από τα πιο θεμελιώδη χαρακτηριστικά του εαυτού μου. 

Όλους εσάς τους εκπαιδευτικούς, από τη βαθμίδα του νηπιαγωγείου μέχρι το κολέγιο, σας παρακαλώ ένα πράγμα: μην ξεχνάτε, μην παραμελείτε ή προσπαθείτε να αλλάξετε τους εσωστρεφείς μαθητές σας. Ξέρω ότι έχετε μια από τις πιο δύσκολες δουλειές και πραγματικά δεν ξέρω πώς κάνετε αυτά που κάνετε. Επίσης, ξέρω ότι δεν υπάρχουν αρκετές ώρες κάθε μέρα για να τα κάνετε όλα. Ωστόσο, κοιτάτε τα ήσυχα παιδιά της τάξης σας και δίνετέ τους την ίδια προσοχή που δίνετε και στους άλλους. Διδάξτε τους να αγαπήσουν αυτό που είναι και προπαντός, μην προσπαθείτε να τα αλλάξετε. Η «συμμετοχή» είναι κάτι παραπάνω από το να παίρνει κανείς τον λόγο. Είναι το να προσέχει όταν μιλάτε, να ολοκληρώνει τις ασκήσεις του στην τάξη και στο σπίτι. Να είναι στην ώρα του πάντα και καλά προετοιμασμένο γα το μάθημα. Είναι η συνεργασία του με τους άλλους μαθητές στην τάξη και η βοήθεια που τους προσφέρει. 

Πρέπει να αλλάξουμε την λανθασμένη αντίληψη που έχουμε ότι όσοι είναι περισσότερο εξωστρεφείς είναι πιο ευφυείς και εμπλέκονται περισσότερο. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι για να συμμετέχει κανείς. Το παιδί που δεν μιλάει μπροστά σε πολλά άτομα, μπορεί να νιώθει πιο άνετα να μιλάει σε λιγότερα άτομα. Χωρίστε την τάξη σε μικρές ομάδες και δώστε την ευκαιρία στους ήσυχους μαθητές σας να πάρουν τον λόγο σε καταστάσεις που έχουν μικρό ρίσκο. Ή δώστε τους την εναλλακτική να γράψουν τις σκέψεις τους αντί να τις εκφράσουν προφορικά. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να φροντίσετε τους ήσυχους, εσωστρεφείς μαθητές χωρίς να τους επιβάλλετε το πρότυπο της εξωστρέφειας. 

Το πιο σημαντικό είναι να εκτιμάτε πραγματικά τους εσωστρεφείς μαθητές σας. Εκτιμήστε τα δυνατά τους σημεία και δείξτε το τους και με λεκτικό τρόπο. Μην τους αφήνετε να μεγαλώνουν νομίζοντας ότι πρέπει να αλλάξουν ή ότι θα είναι καλύτερα αν είναι περισσότερο σαν τους εξωστρεφείς συνομηλίκους τους. Τα εσωστρεφή παιδιά είναι οι δυνατοί, ανεξάρτητοι ηγέτες του μέλλοντός μας. 


Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός - Νηπιαγωγός

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου