γράφει ο Αντώνης Λαγαρίας στον εξώστη
Απότομα ήρθε η νύχτα. Κατεβάζω την οθόνη του υπολογιστή μου. Ο κόσμος που είχα βυθιστεί πριν σβήνει και χάνεται. Στρέφομαι στον καθρέπτη: στο πρόσωπο μου διακρίνεται μια ανεξήγητη ένταση. Οι φλέβες πετάγονται. Είναι φυσική απόρροια της εγκεφαλικής λειτουργίας που αισθάνομαι να πολιορκεί άγνωστα φράγματα της σκέψης μου. Δημιουργεί ρήγματα. Ή ίσως είναι η συναισθηματική ένταση. Διότι, οι πιο λεπτές χορδές της ψυχής μου είναι τσιτωμένες, πάλλονται, αγγίζουν τα όρια τους και η κίνηση αυτή δημιουργεί πανίσχυρα ηχητικά πεδία μέσα μου. Αφήνομαι σε αυτά.
Ακούω σιωπηλά: Lα-lάlαlαlά-lαlα.
Μια εικόνα με χρυσά στάχυα ξεπηδάει, άγνωστο από που. Είναι μια καθαρή εικόνα της παιδικότητάς μου. Είναι αδύνατον να ξέρω αν την έχω ζήσει αλλά νιώθω την αλήθεια της. Την απόλυτη, ανεπηρέαστη αλήθεια της. Εκείνο το βράδυ θα κοιμηθώ πιο ήρεμα από ποτέ. Στο μυαλό μου δεν υπάρχει τίποτα άλλο από ένα παιδί.
Ένας άνθρωπος είναι υπεύθυνος για όλο αυτό. Δεν θα ασχοληθώ με αυτόν όμως: είναι πασίγνωστος και το βιογραφικό του είναι παντού. Άλλωστε όλα αυτά που με ενδιαφέρουν τα βρίσκω μέσα από τις ταινίες του. Και εκεί μέσα βρίσκεται αυτό που νιώθω να χάνω μέρα με την μέρα, λεπτό με τον λεπτό. Με θέτει αντιμέτωπο με την απώλεια αυτή και τότε βρίσκομαι στο χώμα, πονεμένος και ανίσχυρος. Αναφέρομαι στην παιδικότητα. Αναφέρομαι σε έναν ποιητή. Τον άνθρωπο που, κατά την άποψη μου, έχει δημιουργήσει τις καλύτερες παιδικές ταινίες. Και ένα μεγάλο δώρο για την μνήμη των μεγάλων. Αναφέρομαι στον Hayao Miyazaki.
Οι ταινίες του ακροβατούν ανάμεσα στον ρεαλισμό και την φαντασία. Ρεαλισμό από την άποψη πως τα τοπία και οι χαρακτήρες του είναι τρομακτικά αληθινά. Η ταύτιση αναπόφευκτη. Φαντασιακός σαν την φαντασία ενός μικρού παιδιού. Αγνή και ανεπηρέαστη. Η ιστορία ξεπηδάει από παλιούς μύθους και θρύλους της Ιαπωνίας. Πρωταγωνιστούν φαντάσματα, πλάσματα του Δάσους, φύλακες, γιγάντια έντομα, λύκοι και κινούμενα κάστρα. Και όλα αυτά με άξονα μια επιθυμία, ένα θέλω των πρωταγωνιστών. Στην Naysica of the valey of the wind την επιθυμία για ειρήνη και αρμονία ανάμεσα σε άνθρωπο, φύση και τεχνολογία, στο Princess Mononoke, την προστασία της φύσης και την δικαιοσύνη, στοMy Neighbor Totoro την αστείρευτη παιδικότητα, στο Howl's Moving Castle την νίκη του καλού μέσα από την αγάπη. Την αναπόφευκτη νίκη κάθε καλού.
Εδώ αναπόφευκτα γίνεται μια σύγκριση με τις ταινίες για παιδιά του δυτικού πολιτισμού. Στον Miyazaki δεν υπάρχει το κακό. Η σύγκρουση γίνεται πολύ πιο φυσικά, με αληθινούς προβληματισμούς τοποθετημένους σε ουτοπικά σύμπαντα. Κανένας απόλυτος κακός που πρέπει να πεθάνει. Κανένας απόλυτος σούπερ – ήρωας καλός που γίνεται βασιλιάς στο τέλος. Τέτοιοι διαχωρισμοί είναι πολύ εύκολοι. Ο διαφορές ποτέ δεν είναι απλές και ο Miyazaki δεν υποτιμά την νοημοσύνη των παιδιών. Και δίνει μια υπέροχη και διαφορετική κάθε φορά ιστορία. Τα παιδιά επικρατούν στο τέλος απλά με την θέληση τους, γιατί η καθαρή παιδική επιθυμία είναι πανίσχυρη και ταράζει την ροή του έως τότε κόσμου.
Το αξιοπερίεργο είναι το μέγεθος της επαφής που νιώθουμε με κάθε θέμα των ταινιών.
Μεγαλωμένοι σε διαφορετικό περιβάλλον, σε διαφορετικούς πολιτισμούς και όμως ολόκληρος ο κόσμος υποκλίνεται στις ιαπωνικές αυτές ταινίες. Ίσως είναι επειδή ο Miyazaki βάζει την αλήθεια του μέσα στις ταινίες. Διοχετεύει την παιδικότητα του και την φαντασία του, και η δύναμη αυτών υπερβαίνει την οθόνη και μας αγγίζει. Ίσως είναι ο μοναδικός τρόπος να κάνεις μια ταινία για παιδιά. Να βάλεις μέσα όσο έχεις από την αληθινή παιδικότητά σου και ο Miyazaki έχει άφθονη. Πόσο αντίθετο με την εμπορευματοποιημένη, mass -production Disney, Pixar και λοιπούς. Ίσως πάλι, οι πλατωνικές ψυχές μας να ενώνονταν εξ αρχής και να γνωρίζονται πολύ καλά. Οι ρίζες των παιδικών μας επιθυμιών να είναι κοινές και παγκόσμιες.
Έπειτα από κάθε ταινία του, νιώθω υπαίτιος. Υπαίτιος για την χαμένη ομορφιά. Για την χαμένη παιδικότητα μου. Τον αυθορμητισμό. Τον κόσμο που ολοένα και συχνότερα φαντάζει τερατόμορφος για τόσα παιδιά και τόσους μεγάλους. Και κυρίως γιατί μου υπενθυμίζει την ευθύνη που έχω στο παιδί που ήμουν και που βρίσκεται μέσα μου. Μια ευθύνη που προφανώς δεν φέρνω εις πέρας. Και έτσι πείθω και πείθουμε τον εαυτό μας ότι δεν έχει και τόσο σημασία. Συναντάμε τόσο σπάνια την ομορφιά σήμερα που εθελοτυφλούμε λέγοντας πως δεν μας χρειάζεται – ειδάλλως το βάρος της απώλειάς της θα μας συνέτριβε.
Δυσκολεύομαι να περιγράψω την ουσία. Κυρίως επειδή η αντίδραση μου πηγάζει πλήρως από τις αισθήσεις μου. Όμως το γεγονός παραμένει πως έπειτα από κάθε ταινία του Miyazaki νοιώθω την ανεξέλεγκτη ανάγκη να τρέξω σε ένα δάσος, να φανταστώ πλάσματα δικά μου που η ύπαρξη τους είναι αναμφισβήτητη. Να λειτουργήσω ξανά απλά και αυθόρμητα. Είναι τέτοιες στιγμές που απορρίπτω και απαρνιέμαι με όλο το σθένος της ψυχής μου τον δυτικό πολιτισμό. Και την αποκτήνωση τον ανθρώπινων σχέσεων. Την απώλεια την ομορφιάς και της παιδικότητας.
Ο χρόνος επιστρέφει στο παρόν. Οι σκέψεις σιγά – σιγά επιστρέφουν στο φυσιολογικό. Ομοίως και τα συναισθήματα. Η καθημερινότητα επικρατεί. Για τώρα..
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου