Σύμφωνα με μια διαδεδομένη θεωρία που διατυπώθηκε τη δεκαετία του 1970, οι εκφράσεις του ανθρώπινου προσώπου επικοινωνούν έξι βασικά συναισθήματα: ευτυχία, λύπη, φόβος, θυμός, έκπληξη και αηδία. Μια νέα μελέτη αμφισβητεί όμως αυτή την ιδέα και περιορίζει τις βασικές εκφράσεις στις τέσσερις.
Σύμφωνα με την τελευταία δημοσίευση στην έγκριτη επιθεώρηση Current Biology, οι μορφασμοί έκπληξης είναι ουσιαστικά μια παραλλαγή των πιο πρωτόγονων εκφράσεων του φόβου, ενώ οι εκφράσεις αηδίας βασίζονται στις πρωτόγονες εκφράσεις του θυμού.
Η θεωρία των έξι βασικών συναισθημάτων προτάθηκε το 1973 από τον αμερικανό ψυχολόγο Πολ Έκμαν, σύμφωνα με τον οποίο οι άνθρωποι ενημερώνουν τους γύρω τους για τη συναισθηματική τους κατάσταση με έξι βασικές εκφράσεις που δεν εξαρτώνται από τη γλώσσα ή την κουλτούρα.
Διαφορετική εικόνα δίνει τώρα η νέα μελέτη στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης στη Σκωτία. Οι ερευνητές ζήτησαν από εθελοντές να ερμηνεύσουν τις εκφράσεις ενός μοντέλου του ανθρώπινου προσώπου το οποίο προβαλλόταν σε μια οθόνη. Το λογισμικό που ήλεγξε τις εκφράσεις είχε εκπαιδευτεί με τρισδιάστατες εικόνες πραγματικών προσώπων έτσι ώστε να ελέγχει ανεξάρτητα 42 μύες του προσώπου και να εκφράζει τα ανθρώπινα συναισθήματα.
Τα αποτελέσματα του πειράματος έδειξαν ότι ο φόβος και η έκπληξη μοιράζονται ένα κοινό χαρακτηριστικό: τα ορθάνοιχτα μάτια. Συγκεκριμένα, οι εκφράσεις έκπληξης ξεκινούν με τις ίδιες μυϊκές συσπάσεις που χαρακτηρίζουν το φόβο, εξελίσσονται όμως με διαφορετικό τρόπο.
Ομοίως, ο θυμός και η αηδία έχουν κοινό χαρακτηριστικό το «ζάρωμα» της μύτης, το οποίο εκδηλώνεται πρώτο σε μια αλληλουχία μυϊκών συσπάσεων.
«Αυτό που δείχνει η μελέτη μας είναι ότι στη διάρκεια των συναισθηματικών εκφράσεων δεν ενεργοποιούνται ταυτόχρονα όλοι οι προσωπικοί μύες» εξηγεί η Ρέιτσελ Τζακ, πρώτη συγγραφέας της δημοσίευσης.
Σύμφωνα με την ερμηνεία των ερευνητών, οι πρώτες συσπάσεις κάθε έκφρασης αντιστοιχούν σε βασικά, αρχέγονα συναισθήματα και σχετίζονται με βιολογικές παραμέτρους που αφορούν την επιβίωση: τα ορθάνοιχτα μάτια ίσως μεγαλώνουν το οπτικό πεδίο, ενώ το ζάρωμα της μύτης ίσως εμποδίζει την εισπνοή τοξικών σωματιδίων.
Οι μορφασμοί όμως που διακρίνουν την αηδία από το θυμό ή την έκπληξη από το φόβο εκδηλώνονται πιο αργά στη διαδικασία μιας έκφρασης και εξειδικεύουν το αρχικό περιεχόμενο της έκφρασης.
Αυτό προκύπτει από την παρατήρηση ότι οι εθελοντές της μελέτης δεν μπορούσαν να διακρίνουν την αηδία από το θυμό ή την έκπληξη από το φόβο αμέσως μόλις έβλεπαν ένα πρόσωπο, παρά μόνο αφότου οι μυϊκές συσπάσεις είχαν ολοκληρώσει μια αλληλουχία.
«Η έρευνά μας θέτει υπό αμφισβήτηση την ιδέα ότι η επικοινωνία των συναισθημάτων αποτελείται από έξι βασικές και αδιαίρετες κατηγορίες. Αντ΄αυτού προτείνουμε ότι υπάρχουν μόνο τέσσερις βασικές εκφράσεις συναισθημάτων» λέει η δρ Τζακ.
«Αυτό που δείξαμε είναι ότι οι βασικές προσωπικές εκφράσεις [...] ακολουθούν μια ιεραρχία σημάτων στην πορεία του χρόνου -από τα βασικά σήματα που έχουν βιολογική ρίζα μέχρι τα πιο περίπλοκα κοινωνικά σήματα».
«Στην πορεία του χρόνου, καθώς οι άνθρωποι μετανάστευαν σε όλο τον κόσμο, η κοινωνικοοικολογική ποικιλότητα πιθανώς εξειδίκευσε τις αρχικές, κοινές εκφράσεις [...] στους διάφορους πολιτισμούς».
Πηγή: in.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου