Έφηβοι και χρήση ουσιών. Η βοήθεια της οικογένειας

Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο του 3ου Γενικού Λυκείου Ζωγράφου

Πολλοί γονείς αναρωτιούνται γιατί τα παιδιά είναι τόσο ευάλωτα στην χρήση ουσιών. Αρκεί να γνωρίζουν που βρίσκονται τα παιδιά τους όλη την ώρα, τί κάνουν και με ποιον είναι; Οι επιστήμονες λένε πως όλα αυτά δεν αρκούν και ότι ενέχονται και άλλοι παράγοντες οι οποίοι εγκλωβίζουν τα παιδιά στην χρήση παράνομων ουσιών.

Στον εγκέφαλο του εφήβου τα κέντρα που είναι υπεύθυνα για την κρίση και τον αυτοέλεγχο βρίσκονται ακόμα σε ανάπτυξη με αποτέλεσμα πολλοί έφηβοι να είναι απρόσεχτοι σχετικά με τις αποφάσεις που παίρνουν και πιο ανοιχτοί στη λήψη ρίσκου.

Τα παιδιά θεωρούν ότι είναι αθάνατα και ότι δεν μπορεί τίποτα να τα σκοτώσει.

Οι έφηβοι είναι κομφορμιστές, έτσι πολλοί τείνουν να θέλουν να κάνουν αυτό που κάνουν άλλοι έφηβοι ή κάνουν πράγματα που νομίζουν ότι θα τους εξομειώσουν με τους άλλους.

Η εφηβεία είναι γεμάτη με στρες και προβλήματα, μερικά από τα οποία είναι υπερβολικά, ενώ το στρες μπορεί να είναι ιδιαίτερα αυξημένο. Ακόμα και αν κάποιος έφηβος δραματοποιεί τα γεγονότα, ο πειρασμός να το αντιμετωπίσει με κάποια ουσία είναι μεγάλος.

Οδηγός για την οικογένεια ενός ατόμου εθισμένου

• Άρχισε με τον εαυτό σου, όχι με τον χρήστη. Να θυμάσαι ότι είσαι συνδεδεμένος-η συναισθηματικά. Μάθε κάθε τι σχετικό με τα ναρκωτικά και χρησιμοποίησέ το. Με το να αλλάξεις τη στάση και τη προσέγγισή σου, ίσως να επιταχύνεις την διαδικασία της ανάρρωσης.
• Να πηγαίνεις σε συγκεντρώσεις των F.A. (ΑΝΩΝΥΜΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ). Εαν είναι δυνατόν πήγαινε και σε κέντρο πληροφόρησης για τη χρήση ναρκωτικών ουσιών, σε κέντρο ψυχικής υγείας ή σε σύμβουλο ή ιερέα που έχουν πείρα στον τομέα των ναρκωτικών.
• Μην επιτρέπεις τον εαυτό σου να παραπλανηθεί, να πέσει θύμα εκμετάλλευσης, να πειστεί παρά την κρίση σου. Μην αποφεύγεις να αντιμετωπίσεις την αλήθεια όσο οδυνηρό κι αν είναι.
• Μην κάνεις κήρυγμα, μην ηθικολογείς, μη μαλώνεις, μην κατηγορείς, μην απειλείς, μη χάνεις την ψυχραιμία σου και μην καλύπτεις τις συνέπειες της χρήσης ναρκωτικών. Ισως όλα αυτά σε κάνουν να αισθανθείς προσωρινά καλύτερα, αλλά το αποτέλεσμα θα είναι η χειροτέρευση της όλης κατάστασης.
• Μη θεωρείς τις υποσχέσεις αποχής σαν υποκατάστατο μιας συμμετοχής σε πρόγραμμα ανάρρωσης. Να ενθαρρύνεις κάθε ευεργετική δραστηριότητα του χρήστη και να τον βοηθήσεις να την πραγματοποιήσει.
• Μην αφήνεις την ανησυχία σου να σε αναγκάζει να κάνεις για το χρήστη αυτά που θα έπρεπε να κάνει ο ίδιος για το εαυτό του.
• Πάνω από όλα, μην αποφεύγεις την αντιμετώπιση της πραγματικότητας, δηλαδή ότι η εξάρτηση από ναρκωτικές ουσίες, είναι μια προοδευτική αρρώστεια, η οποία χειροτερεύει με τη συνεχή χρήση.

Δέκα τρόποι που απομακρύνουν τον κίνδυνο χρήσης

1. Μιλήστε με το παιδί σας για το αλκοόλ και τα ναρκωτικά

Γιατί ίσως έτσι μπορέσετε να βοηθήσετε το παιδί σας να αλλάξει κάποιες ιδέες που πιθανόν έχει σχετικά με το θέμα, όπως λόγου χάρη, αν πιστεύει πως «όλοι πίνουν, καπνίζουν, παίρνουν ναρκωτικά…».

2. Μάθετε να ακούτε τα παιδιά σας

Το πιο πιθανό είναι το παιδί να μιλήσει μαζί σας όταν είναι σίγουρο ότι το ακούτε με προσοχή. Πότε όμως θα έχει αυτή τη σιγουριά; Όταν του δείχνετε με τη στάση και τη συμπεριφορά σας ότι ακούτε πραγματικά αυτά που έχει να σας πει.

3. Βοηθήστε το παιδί σας να νιώθει καλά με τον εαυτό του

Το παιδί σας θα νιώθει καλά με τον εαυτό του, όταν επαινείτε τις προσπάθειες και τις επιτυχίες του και όταν επικρίνετε κάποια συγκεκριμένη αρνητική ενέργεια ή συμπεριφορά χωρίς όμως να απορρίπτετε το ίδιο το παιδί.

4. Βοηθήστε το παιδί σας να αναπτύξει αξίες

Ένα ισχυρό σύστημα αξιών που θα εμφυσήσετε στο παιδί σας, μπορεί να του δώσει τη δύναμη να λέει από μικρό «όχι», αντί να παρασύρεται από «φίλους και παρέες».

5. Να είστε ένα θετικό πρότυπο, ένα καλό παράδειγμα

Οι δικές σας συνήθειες και στάσεις μπορούν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό τις ιδέες του παιδιού σας για το αλκοόλ, τον καπνό, τα ναρκωτικά.

6. Βοηθήστε το παιδί σας να αντιμετωπίσει τις πιέσεις των «φίλων»

Ένα παιδί που έχει μάθει να λέει πάντα «ναι» για να μη δυσαρεστεί τους άλλους, μπορεί να χρειάζεται την ενθάρρυνσή σας για να αντισταθεί στις πιέσεις.

7. Δημιουργήστε τους…κανόνες τις οικογένειας

Βοηθά πολύ να δημιουργήσετε στην οικογένειά σας σαφείς κανόνες που απαγορεύουν στο παιδί σας να κάνει χρήση αλκοόλ, ναρκωτικών και καπνού. Βοηθά επίσης πολύ να συμφωνήσετε από πριν με το παιδί σας ποια θα είναι η τιμωρία του, αν παραβεί τους κανόνες αυτούς.

8. Ενθαρρύνετε τις θετικές δραστηριότητες του παιδιού σας

Οι εκπαιδευτικές, αθλητικές, καλλιτεχνικές, πολιτιστικές, ψυχαγωγικές, σχολικές εκδηλώσεις και άλλες δραστηριότητες μπορούν να αποτρέψουν το παιδί σας από τη χρήση αλκοόλ, καπνού, ναρκωτικών και να δώσουν νόημα στη ζωή του.

9. Ενωθείτε με άλλους γονείς

Συζητήστε, αναλάβετε πρωτοβουλία, δημιουργήστε ή ενταχθείτε σε υποστηρικτικές ομάδες που θα ενισχύσουν τη στάση σας στο σπίτι.

10. Μάθετε τι να κάνετε, αν υποψιαστείτε ότι υπάρχει πρόβλημα

Ζητήστε αμέσως βοήθεια. Απευθυνθείτε στους εξειδικευμένους φορείς (πχ ΚΕΘΕΑ 2109212961)

Πως να βοηθήσεις ένα παιδί που κάνει χρήση:

· Με αγάπη και σεβασμό πες του ότι ενδιαφέρεσαι γι αυτόν και θα ήθελες να τον βοηθήσεις.

· Χωρίς να τον συμβουλεύεις και να τον κρίνεις άκουσε με προσοχή αυτό που θέλει να σου πει. Υποστήριξε την προσπάθειά του να σου εκφράσει αυτό που αισθάνεται

· Απόφυγε την αντιπαράθεση επιχειρημάτων και τη σύγκρουση. Βοήθησέ τον να καταλάβει ότι είσαι με το μέρος του. Μίλησέ του για το πως νιώθεις απέναντί στον ίδιο και το πρόβλημά του χωρίς να τον απογοητεύεις.

· Μην χρησιμοποιείς ταμπέλες όπως «εξαρτημένος», «αλκοολικός», «άρρωστος», «προβληματικός» κλπ.

· Μην μην παρεμβαίνεις δυναμικά, μην απειλείς, μην διασώζεις, μην προσπαθείς να τον αλλάξεις με το ζόρι. Μην τον πιέζεις να αλλάξει ή να δεχθεί τη βοήθειά σου. Είναι σημαντικό γι αυτόν να ξέρει ότι βρίσκεσαι στη διάθεσή του. Αν το θελήσει θα ξέρει ότι μπορεί να απευθυνθεί σε εσένα για να πάρει βοήθεια.

· Αν έχεις κερδίσει την εμπιστοσύνη του πρότεινέ του ευγενικά να επισκεφθεί κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας για να πάρει βοήθεια. Δήλωσε τη διάθεσή σου να τον συνοδεύσεις στο πρώτο ραντεβού. Πρότεινέ του επίσης να συμμετάσχει σε κάποια ομάδα αυτοβοήθειας που είναι πιθανόν να υπάρχει στην περιοχή σου. Μην τον σπρώχνεις με το ζόρι στη θεραπεία.

· Αν είναι δυνατόν βοήθησέ τον να αλλάξει τις περιβαντολογικές συνθήκες που συνέβαλλαν στην εξάρτηση.

· Συνάντησε εσύ ο ίδιος κάποιον ειδικό για να μάθεις συγκεκριμένους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσες να τον βοηθήσεις.

· Μην τον γλυτώνεις από τις αρνητικές συνέπειες που έχει στη ζωή του η εθιστική συμπεριφορά.

· Μην αναλαμβάνεις την ευθύνη να τον σώσεις από την καταστροφή . Κάνε με απλότητα ότι μπορείς για να τον βοηθήσεις προστατεύοντας τον εαυτό σου και την προσωπική σου ζωή. Μείνε σε ευγενική απόσταση και κάνε προσευχή γι αυτόν.

· Επέτρεψέ του να υποστεί τις αρνητικές συνέπειες των επιλογών του. Η αποτυχίες και η οδύνη είναι κίνητρα που μπορεί να τον βοηθήσουν να επιδιώξει την αλλαγή.