Δευτέρα πρωί. Φιλόξενο δωμάτιο με αναπαυτικούς καναπέδες κυκλικά. Ζέστη, θαλπωρή, καφές και τα πρώτα μελομακάρονα των ημερών περιμένουν τους «μαθητές» – γονείς που φτάνουν σιγά σιγά και παίρνουν θέση. Το γκρουπ αποτελείται από δεκαπέντε άτομα, δεκατρείς μαμάδες και δύο μπαμπάδες. Κάποιοι ανοίγουν φυλλάδια με σημειώσεις, άλλοι πιάνουν κουβέντα με τον διπλανό τους. Eνας ενημερώνει ότι πουλάει ένα επταθέσιο αυτοκίνητο. «Να πάρεις μικρό πουλμανάκι», αστειεύονται οι υπόλοιποι… Ο εξοπλισμός του πολυτέκνου. Δύο – τρεις τσεκάρουν απλώς το κινητό τους, περιμένοντας να ξεκινήσει το μάθημα.
Βρισκόμαστε σε ένα μάθημα της σχολής γονέων Gordon Hellas που εφαρμόζει το πρόγραμμα του διάσημου Αμερικανού ψυχολόγου Τόμας Γκόρντον στην Αθήνα. «Το εργαστήριο αποτελεσματικού γονέα», όπως ονομάζεται το πρόγραμμα, έχει διάρκεια 30 ώρες (10 τρίωρες συναντήσεις, με το κόστος να είναι 250 ευρώ το άτομο και 400 ευρώ το ζευγάρι). Ανάλογα παραρτήματα υπάρχουν και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας. «Ειδικά στην Κρήτη υπάρχει πολύ μεγάλη ζήτηση», επισημαίνει ο κ. Αλέκος Παπάγος (ψυχολόγος – εκπρόσωπος της Gordon Training International στην Ελλάδα), ο οποίος έχει εκπαιδεύσει περίπου 350 άτομα στο συγκεκριμένο σύστημα, η πλειονότητα των οποίων έχει με τη σειρά της δημιουργήσει δικά της προγράμματα.
Δεκάδες προγράμματα σχολών γονέων υπάρχουν τα τελευταία χρόνια, τα οποία οργανώνονται είτε από ομάδες ατόμων που έχουν σχέση με την ψυχική υγεία, είτε από ψυχολόγους ή βοηθούς ψυχικής υγείας ατομικά. Οσο η ανάγκη φροντίδας της ψυχικής υγείας μας απενοχοποιείται, και υπό το βάρος των προβλημάτων που προκύπτουν ειδικά όταν τα παιδιά μπαίνουν στην εφηβεία, «σχολές γονέων» έχουν δημιουργηθεί και σε σχολεία με πρωτοβουλία συλλόγων γονέων, ενώ και ορισμένοι δήμοι έχουν ιδρύσει σχετικά εργαστήρια.
Attachment parenting, αναπλαισίωση, ενσυναίσθηση, parenting coach είναι πλέον όροι που ακούς σε μια χαλαρή συζήτηση σε μια παιδική χαρά, ανακατεμένοι με διηγήσεις γονεϊκής τρέλας. Αρκεί μια απλή αναζήτηση στο Διαδίκτυο για να ανακαλύψεις ότι μπορεί τα παιδιά όταν γεννιούνται να μη συνοδεύονται από… οδηγίες χρήσεως, αλλά σίγουρα πολλοί γονείς αναζητούν εγχειρίδια για να μεγαλώσουν τα παιδιά τους «σωστά» ή τουλάχιστον να μην κάνουν τα ίδια λάθη με τους δικούς τους γονείς.
«Οι σχολές γονέων κατά κάποιον τρόπο αντικαθιστούν την ευρύτερη οικογένεια στην οποία μεγάλωναν παλαιότερα τα παιδιά. Γινόμαστε γονείς και προσπαθούμε κάπως να δημιουργήσουμε μια κοινότητα για να μην αισθανόμαστε μόνοι μας μέσα στη θάλασσα της γονεϊκότητας», εξηγεί η κ. Ιωάννα Γεωργοπούλου, συστημική ψυχοθεραπεύτρια, η οποία οργανώνει ομάδες γονέων ή κοινότητες γονέων, όπως προτιμά να τις αποκαλεί. It takes a village to raise a child, λέει μια παλιά αφρικανική παροιμία δείχνοντας ακριβώς αυτή την ανάγκη της δημιουργίας μιας παρέας που μοιράζεται την ίδια αγωνία, το μεγάλωμα ενός παιδιού ώστε να υπάρχουν βοήθεια και αλληλοϋποστήριξη.
Οι γονείς σήμερα ή οι φροντιστές των παιδιών –εφόσον ο όρος «οικογένεια» περιλαμβάνει διαφορετικά σχήματα σήμερα– «πρέπει να είναι παντοδύναμοι και οριακά να μην έχουν συναισθήματα. Γιατί στη φροντίδα ενός παιδιού υπάρχουν δυνατά ευχάριστα συναισθήματα, αλλά –ας μην κρυβόμαστε– υπάρχουν και πολλά δύσκολα συναισθήματα», λέει η κ. Γεωργοπούλου.
Τα γκρουπ που συγκροτούνται στη σχολή γονέων Gordon Hellas είναι περίπου 12 ατόμων και αποτελούνται από γονείς παιδιών κάθε ηλικίας, γιατί όπως εξηγεί ο κ. Παπάγος «η λογική είναι η ίδια για όλες τις ηλικίες». Τι ακριβώς έρχονται να μάθουν οι γονείς; Μάλλον έρχονται να ξεμάθουν πολλά από όσα ξέρουν από παλιά. «Πώς μπορούμε να έχουμε καλή σχέση με τα παιδιά μας. Να τα μεγαλώσουμε χωρίς τιμωρίες και φωνές. Να μη χρησιμοποιούμε την εξουσία μας για να επιβληθούμε», τονίζει ο ίδιος. «Οπως μαθαίνουμε να γράφουμε και να μετράμε, μπορούμε να διδαχθούμε και κοινωνικές δεξιότητες», εξηγεί, καθώς «αυτές οι δεξιότητες ζωής θα έπρεπε να διδάσκονται στο σχολείο, όπως συμβαίνει στα εκπαιδευτικά συστήματα των βόρειων χωρών».
Παίζοντας ρόλους
Επιστρέφοντας στο δωμάτιο μαθημάτων, οι γονείς τώρα παίζουν ρόλους (role playing) προκειμένου να εφαρμόσουν στην πράξη όσα διδάχθηκαν. Η Κατερίνα έχει αναλάβει τον ρόλο της 13χρονης κόρης και έχει δυσκολέψει πολύ την Αγγελική, που υποδύεται τη μαμά της. Μεταξύ τους ξεσπούν σε γέλια αναζητώντας την κατάλληλη απάντηση στην κόρη που αυθαδιάζει, ενώ ο μπαμπάς δίπλα σχολιάζει τη «μαμά»: «Boring. Αν εμένα μου μιλούσες έτσι στάνταρ, θα σε έγραφα».
Στην πραγματική ζωή μπορεί να εφαρμοστεί το μάθημα; «Οταν οι συνθήκες είναι ιδανικές, μπορείς να το κάνεις σχετικά εύκολα. Οταν υπάρχει κρίση, τα πράγματα δυσκολεύουν», λέει η Ιωάννα Γ., μητέρα ενός εντεκάχρονου αγοριού η οποία έχει παρακολουθήσει σχετικό πρόγραμμα. «Οταν εφαρμόσεις κάτι από αυτά που έμαθες και δεις ότι λειτουργεί, μένεις άναυδος, μεγάλη ανακούφιση». Εξηγεί ότι όσα άκουσε λειτούργησαν στην πράξη καιρό μετά. Το κυριότερο που έμαθε; «Ηταν να ακούω. Γι’ αυτό πήγα. Με το παιδί κατάλαβα ότι δεν άκουγα πραγματικά, όχι μόνο το παιδί μου αλλά και τους ενηλίκους. Στη σχολή συνειδητοποίησα ότι όλοι έχουμε ανάγκη να ακουγόμαστε. Είναι συγκλονιστικό πόσο ωραία μπορούν να επικοινωνήσουν οι άνθρωποι αν ακούν πραγματικά ο ένας τον άλλον». Κάνει μια μεγάλη παύση και προσθέτει: «Ο τρόπος που επικοινωνούμε θέλει μεγάλη βελτίωση, αλλά είναι δύσκολο να αλλάξεις», προσθέτει.
Η Κωνσταντίνα Κ. είναι οπαδός των ομάδων υποστήριξης και μοιράσματος κυρίως μετά τη γέννηση των παιδιών της – δύο κόρες 10 και 6 ετών. «Ομάδα προγεννητικής, ομάδα θηλασμού, ομάδα baby yoga… Ρώτα με για όποια ομάδα θέλεις», λέει γελώντας.
Σχολή γονέων παρακολούθησε όταν το μεγάλο παιδί της πήγαινε στον παιδικό σταθμό, όπου εκεί οργανώθηκε το πρόγραμμα. «Hμασταν οκτώ γυναίκες και δύο άνδρες στο τμήμα», διηγείται. «Και αυτοί οι δύο είχαν έρθει γιατί οι γυναίκες τους είχαν παρακολουθήσει το προηγούμενο πρόγραμμα και κάπως δεν μπορούσαν να ακολουθήσουν».
Ο λόγος που αποφάσισε να καθίσει στο θρανίο ως γονιός ήταν ότι «δεν ήθελα να κάνω αυτά που είχα διδαχθεί από τη μαμά μου, κάποια πράγματα δεν μου ταίριαζαν. Η μαμά μου, ας πούμε, ποτέ δεν με άκουγε. Μεγάλωσα με το μότο “εγώ ξέρω, εσύ δεν ξέρεις”. Εκανα τέσσερα χρόνια πιάνο που δεν το άντεχα. Πήγαινα στη γιορτή με λουστρίνια και καρό φουστάνι, ενώ ήθελα να φορέσω τζιν και αθλητικά. Σε αυτές τις σχολές πάντως ζητάς κατανόηση, υποστήριξη, να μπορείς να πεις όσα σκέφτεσαι. Αποφορτίζεσαι γιατί καταλαβαίνεις ότι δεν ζεις κάτι που συμβαίνει μόνο σε σένα. Δεν υπάρχουν έτοιμες λύσεις και συνταγές επιτυχίας».
Εφηβεία
Το πώς θα κόψεις την πάνα ή την πιπίλα φαντάζει ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα του κόσμου, όταν το παιδί είναι 2 ή 3 χρόνων και εσύ νέος στο «άθλημα». Oταν όμως «το μικρό σου» μεγαλώσει αρκετά ώστε να έχει άποψη και ισχυρές προτιμήσεις, οι συγκρούσεις και οι κίνδυνοι πολλαπλασιάζονται. Εφηβεία, το κόκκινο πανί για τους γονείς. «Η εφηβεία είναι ένα πολύ έντονο αναπτυξιακό στάδιο. Θα έχει σίγουρα τις εκρήξεις της, αλλά το θέμα είναι να μην εξελιχθούν σε καταστροφές, εθισμούς, παραβατικότητα», λέει η κ. Γεωργοπούλου. «Το παιδί θα φύγει από τους γονείς για λίγο, αλλά θα ξαναγυρίσει, αρκεί να έχει κάτι να βρει». Ποια είναι η λύση; «Να έχεις χτίσει σχέση από πριν, να υπάρχει σύνδεση και να ελέγχεις τον θυμό σου. Γιατί η σύνδεση είναι σαν μια τρίχα όταν υπάρχει θυμός, μπορεί να σπάσει κάθε στιγμή», απαντάει η ψυχολόγος.
«Οι γονείς είναι καλό να μάθουν να μην ερμηνεύουν την πραγματικότητα. Ενας έφηβος δεν αφήνει την κουζίνα χάλια γιατί δεν σε σέβεται. Λίγα παιδιά είναι τακτικά, τα περισσότερα θα πρέπει να μάθουν να είναι σιγά σιγά και αυτό δεν έχει σχέση με τα συναισθήματά τους προς τον γονιό», εξηγεί. «Και μερικά δεν θα γίνουν ποτέ, ούτε ως ενήλικοι» λέει ο κ. Αλέκος Παπάγος.
Στο μάθημα που παρακολούθησα τέθηκε το θέμα του ντυσίματος, του τατουάζ ή του piercing, της εμφάνισης των εφήβων. Ορισμένοι από τους γονείς πήραν θέση ετοιμότητας με το άκουσμα του θέματος. Η Βασιλική αναλογίστηκε μεγαλόφωνα την αντίδραση της γιαγιάς. Και ο κ. Παπάγος έθεσε ένα καίριο ερώτημα; «Γιατί μας ενοχλούν αυτές οι παρεμβάσεις;». «Οταν το παιδί βρίσκεται στην εφηβεία είναι σημαντικό να επιλέξεις ποιες μάχες θα δώσεις, γιατί θα δώσεις πολλές, είναι σίγουρο. Αλλά δεν είναι δυνατόν να βρίσκεται μια οικογένεια συνέχεια σε πόλεμο», επισημαίνει.
«Πάντως είναι αναπόφευκτο να κάνουμε λάθη. Το ζήτημα είναι τι θα κάνουμε με αυτά τα λάθη», καταλήγει η κ. Γεωργοπούλου.
Γιατί δεν εμπιστευόμαστε πια το ένστικτό μας;
Τι έχει συμβεί ξαφνικά και χρειαζόμαστε τόση βοήθεια για να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας; Δεν χρειάζεται μόνο αγάπη, όπως λέγανε οι παλιοί; Η κ. Αντιγόνη Αλμπα Παπακωνσταντίνου, επίκουρη καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης όπου διδάσκει Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης, κάνει συχνά ένα παιχνίδι με τους φοιτητές της. Τους ζητάει να ρωτήσουν τους πατεράδες τους αν όταν γεννήθηκαν είχαν συνειδητά αποφασίσει να κάνουν παιδιά.
«Τους ζητάω να ρωτήσουν τους πατεράδες τους, γιατί είναι πιο εύκολο για τον πατέρα να απαντήσει “όχι” από ό,τι η μητέρα. Η μητρότητα είναι επιβαρυμένη με μεγάλες κοινωνικές προσδοκίες και δύσκολα μια γυναίκα θα παραδεχόταν κάτι τέτοιο», εξηγεί. Στην πραγματικότητα κανένας δεν είναι απολύτως σίγουρος ότι θέλει να κάνει παιδιά, γιατί δεν γνωρίζει τι σημαίνει για τη ζωή του το να έχεις παιδιά.
«Η αγάπη είναι το βασικό σημείο από το οποίο πρέπει να ξεκινάμε. Ομως την αγάπη του γονέα τη βλέπουμε με έναν συγκεκριμένο τρόπο, ενώ όλες οι σχέσεις είναι εξαιρετικά πολύπλοκες. Επίσης σαφώς υπάρχουν γονείς που δεν αγαπάνε τα παιδιά τους. Ναι, δεν ξέρουμε πώς να είμαστε γονείς, ποτέ δεν ξέραμε και πιθανότατα ποτέ δεν θα μάθουμε. Σήμερα παραδεχόμαστε κάποια πράγματα με βάση τα επιστημονικά δεδομένα, όπως για παράδειγμα ότι το ξύλο δεν πρέπει να έχει θέση στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού. Ομως από την άλλη έχουμε χάσει τελείως την εμπιστοσύνη μας στο γονικό ένστικτο. Ερχεται το νεογέννητο μέσα και η μητέρα αντί να το πάρει αμέσως αγκαλιά ρωτάει με αβεβαιότητα: Να το πιάσω; Από την πρώτη στιγμή δεν έχουμε καμία εμπιστοσύνη στον εαυτό μας. Ψάχνουμε στο Ιντερνετ τι λένε οι άλλοι, ρωτάμε τη μαμά μας, την πεθερά μας ή αναζητούμε κάποιον ειδικό. Σαν να μην έχω καμία ικανότητα, παραιτούμαι από τις εμπειρίες, τα συναισθήματα, τις αποφάσεις μου. Προσπαθούμε να αποφύγουμε τα λάθη με κάθε τρόπο, θέλουμε να είμαστε τέλειοι, στο μεγαλύτερο πρότζεκτ της ζωής μας τα λάθη δεν είναι αποδεκτά».
– Δεν χρειαζόμαστε την επιστήμη στο μεγάλωμα των παιδιών μας;
– «Φυσικά, και είναι καλό να παίρνουμε βοήθεια. Να ακούμε συμβουλές, αλλά να τις φιλτράρουμε με βάση τα δικά μας βιώματα. Οι γονείς σήμερα είναι ανασφαλείς, φοβούνται. Ο στόχος είναι να ενδυναμώσουμε τους γονείς και να αντέχουμε να είμαστε ειλικρινείς. Γιατί τέλεια οικογένεια δεν υπάρχει».
Πηγή: Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου