Το τελευταίο διάστημα η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις. Τη μια μέρα διαρροές θέλουν η κυβέρνηση να καταθέτει το νομοσχέδιο για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, την άλλη ότι υποκύπτει σε εσωτερικές και μη πιέσεις και να κάνει πίσω. «Οχι, δεν είναι ότι θέλουμε να φορέσουμε νυφικό», λέει η πρόεδρος των οικογενειών Ουράνιο Τόξο Στέλλα Μπελιά. «Είναι ότι ο γάμος φέρνει δικαιώματα που το σύμφωνο δεν φέρνει. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν παιδιά που υφίστανται διακρίσεις. Και μάλιστα όχι για κάτι που είναι τα ίδια, για κάτι που είναι οι γονείς τους». Ως γνωστόν, σήμερα στην Ελλάδα ένα ομόφυλο ζευγάρι δεν έχει δικαίωμα σε κοινή τεκνοθεσία. Ενα ζευγάρι ανδρών δεν μπορεί να υιοθετήσει παιδί ούτε να αποκτήσει από κοινού παιδί με παρένθετη μητέρα. Αντίστοιχα, δύο γυναίκες που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης δεν μπορούν να αποκτήσουν παιδί με κάποια μέθοδο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Θα πρέπει να λύσουν το σύμφωνο και κατόπιν μία από τις δύο να προχωρήσει σε εξωσωματική με δωρεά σπέρματος. Ακόμη κι αν στη διάρκεια της εγκυμοσύνης συνάψουν σύμφωνο, η δεύτερη μαμά δεν έχει κανένα δικαίωμα στο παιδί. «Αυτό δεν δημιουργεί προβλήματα μόνο εδώ στην Ελλάδα, αλλά και σε ανθρώπους που έχουν φτιάξει τις οικογένειές τους στο εξωτερικό και επιστρέφουν. Μπαίνουν στο αεροπλάνο οικογένεια και βγαίνουν άνθρωποι που τυχαία κάθισαν μαζί».
Αυτό τι σημαίνει στην πράξη; Οτι αν ο βιολογικός γονιός πεθάνει, το παιδί είναι πολύ πιθανό να χάσει και τον άλλον γονιό. «Τα παιδιά δεν “κληροδοτούνται”. Ανάλογα με την κρίση του δικαστηρίου το παιδί μπορεί να καταλήξει σε συγγενή ή και στο ίδρυμα». Επίσης, οι «αόρατοι γονείς» δεν έχουν δικαίωμα να βρίσκονται κοντά στα παιδιά τους στο νοσοκομείο. «Οταν είχαμε το παιδί μας στο νοσοκομείο (σ.σ. βιολογικό παιδί της συντρόφου της), με κατηγόρησαν ότι είμαι η παράνομη αποκλειστική».
Πράγματα φυσιολογικά για κάθε οικογένεια, για τα ομόφυλα ζευγάρια είναι ζητούμενα. Οπως ένα επαγγελματικό ταξίδι. «Για να φύγεις πρέπει να μοιράσεις εξουσιοδοτήσεις ώστε αν χρειαστεί να μπορεί ο άλλος να πάει το παιδί στο νοσοκομείο ή να δώσει το ΟΚ να γίνει μια επέμβαση σκωληκοειδίτιδας. Το παιδί μου έχει πάει δύο φορές Ιαπωνία με την ομάδα του. Εκανα λιγότερα χαρτιά για να πάει στην Ιαπωνία από ό,τι να πάει με τη σύντροφό μου και τα άλλα παιδιά να δουν τον παππού στην Ιταλία».
Οι διακρίσεις διατρέχουν οριζόντια και κάθετα τις οικογένειες. Μολονότι δεν αναγνωρίζουν τον δεύτερο γονιό, λαμβάνουν υπόψη τα φορολογικά του εάν έχει συναφθεί σύμφωνο και έχει κατατεθεί αίτημα για voucher για τον παιδικό σταθμό. Αν το κοινό εισόδημα υπερβαίνει το όριο, δεν δικαιούται το παιδί το επίδομα. «Επίσης, αν χάσει τη δουλειά της η έννομη μαμά, η σύντροφός της μπορεί να της καλύψει την ιατροφαρμακευτική φροντίδα, αλλά όχι και του παιδιού. Εχουμε παιδιά δύο ταχυτήτων».
Δούλευε μόνο για να το κάνει να πετύχει
Προχθές οι τρίχρονες κόρες του Αγγέλου Μιχαηλίδη πήγαν για πρώτη φορά παιδικό σταθμό. Καθώς τις καμάρωνε θυμόταν όταν πριν από λίγα χρόνια, στα 46 του, κεραυνοβολήθηκε από την ανάγκη να γίνει μπαμπάς. Μέχρι τότε, ούτε το είχε ποτέ σκεφτεί. Κάποια στιγμή όμως, στην Νορβηγία όπου τα χρόνια της βαθιάς κρίσης στη χώρα μας είχε βρει δουλειά ως ακτινολόγος, οραματίστηκε το μέλλον του. «Έβλεπα πάρτυ, δουλειά, χρήματα, τους αγαπημένους μου φίλους, αλλά κάτι έλειπε». Τα επόμενα χρόνια, εν μέσω πανδημίας, θα κινούσε γη και ουρανό -και θα κατέβαλλε και μια μικρή περιουσία- για να κάνει τον διακαή του πόθο πραγματικότητα.
Μετά αρκετή έρευνα κατέληξε ότι η μόνη επιλογή ήταν η παρένθετη μητρότητα στις ΗΠΑ. «Στην αρχή σκέφτηκα να υιοθετήσω, αλλά δεν επιτρέπεται σε άνδρα μόνο του. Μετά σκέφτηκα να κυοφορούσε φίλη μου, αλλά θα της έδινα δικαιώματα πάνω στο παιδί. Επίσης το καθεστώς με τις παρένθετες σε πολλές χώρες είναι λίγο θολό, δεν ήθελα να μπλέξω με κυκλώματα. Στην Αμερική τα πράγματα είναι ξεκάθαρα.” Ακολούθησαν τέσσερα δύσκολα χρόνια. Η ανεύρεση δότριας ωαρίων, η γονιμοποίηση, η ανεύρεση κατάλληλης παρένθετης, ένας αγώνας διαρκείας με τρομερά έξοδα. «Η διαδικασία είναι βαρέλι χωρίς πάτο. Δούλευα μόνο για να το κάνω να πετύχει. Από το πρωί ως το βραδυ. Πήγαινα στο σπίτι μου 11 το βράδυ, δεν υπήρχαν Σάββατα, Κυριακές, ταξίδια. Κατέβαλα δεκάδες χιλιάδες ευρώ. Δεν με ενδιέφερε όμως. Μέσα μου έλεγα, δεν θα πάρω σπίτι, θα κάνω αυτό. Θα κάνω παιδιά». Έτσι, στον πληθυντικό. Ήταν δική του απόφαση να τοποθετηθούν στη μήτρα δύο γονιμοποιημένα ωάρια. «Και για να αυξήσω τις πιθανότητες επιτυχίας και σκεπτόμενος μήπως αποκτήσω δίδυμα. Κι εγώ μεγάλωσα με την αδερφή μου που έχω στήριγμα. Ήθελα και τα παιδιά μου που θα είναι από μονογονεϊκή οικογένεια να έχουν το ένα το άλλο». Πράγματι η κύηση ήταν δίδυμη.
Ταξίδεψε στις ΗΠΑ 1,5 μήνα πριν την ημερομηνία τοκετού, όταν κανείς στον κόσμο δεν ταξίδευε λόγω πανδημίας, και έμεινε άλλους τρεις μήνες μετά. «Πήγα μαζί με μια νταντά. Σκέφτηκα πώς θα φύγω από εκεί με δύο παιδιά μόνος μου; (σ.σ. η κύηση ήταν δίδυμη)». Επέστρεψε στη Νορβηγία όπου ακόμα τότε ήταν η βάση του. «Φυσικά αναγνωρίστηκα ως πατέρα και πήρα 1,5 χρόνο άδεια πατρότητας”. Στο διάστημα αυτό γύρισε στην Ελλάδα όπου αποφάσισε να ζήσουν ως οικογένεια ώστε τα παιδιά να ζήσουν κοντά στο συγγενικό τους περιβάλλον, να βλέπουν ήλιο και θάλασσα. “Φυσικά τα παιδιά έχουν αμερικάνικο διαβατήριο, αλλά δεν αναγνωρίζονται στην Ελλάδα ως παιδιά μου γιατί στο ληξιαρχείο δεν μπορούν να καταγραφούν χωρίς όνομα μητρός. (Σ.σ. Το αγνώστου μητρός δεν προβλέπεται.) Μου είπαν διάφορους πλάγιους τρόπους, όπως να εκδώσω πιστοποιητικό γέννησης με το όνομα της παρένθετης στο πεδίο μητέρα, αλλά δεν ήθελα να δώσω δικαίωμα σε έναν άγνωστο άνθρωπο στα παιδιά μου». Ως εκ τούτου τα παιδιά δεν έχουν δικαίωμα σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. «Αν συμβεί κάτι κάνεις το σταυρό σου. Ευτυχώς δουλεύω σκληρά για να έχω χρήματα και να μην είμαι δέσμιος αυτού του καθεστώτος. Εγώ που είμαι γιατρός μπορώ να τα καταφέρω, άλλοι είναι στον αέρα. Αν αλλάξει η νομοθεσία και υπάρχει το Γονέας 1 και Γονέας 2 και δεν θα πρέπει να αναγράφεται μια μητέρα, θα είμαι ο Γονέας 1 και αυτομάτως τα παιδιά θα γραφτούν στο ληξιαρχείο. Όλο αυτό το ζητάμε για τα παιδιά. Όχι αυτά που θα κάνουμε όταν μας επιτρέψουν το γάμο, αλλά για αυτά που ήδη υπάρχουν και δεν μπορούν να πάνε στο νοσοκομείο».
Η ζωή του πάντως κυλά… αφόρητα ευτυχισμένα. «Έχει αλλάξει τόσο η ζωή μου. Πλέον ζω για τα παιδιά μου. Είναι μια περιπέτεια που είμαι πολύ χαρούμενος που τη ζω». Θυμάται που μια φίλη του όταν είδε τα κορίτσια του είπε ότι η μία θα γίνει αστροναύτης και η δεύτερη η πρώτη πρόεδρος των ΗΠΑ. «Τότε σκέφτηκα ότι το μόνο που με νοιάζει είναι να γίνει ευτυχισμένη αλλά αν είναι να γίνει κάτι δεν θέλω να γίνει πρόεδρος των ΗΠΑ, αλλά η πρώτη ελληνίδα πρωθυπουργός. Είμαστε συνεχώς στα μουσεία, πάνε στο ελληνικό σχολείο, διαβάζουμε ιστορίες Αισώπου, μαθαίνουμε για τον Περσέα και την Ανδρομέδα. Αν δεν είναι μέλημα της ελληνική πολιτείας να τα προστατεύει αυτά τα παιδιά, τίνος είναι; Τι σημασία έχει πώς έγιναν; Έγιναν. Δεν πρέπει να τα αγκαλιάσει;».
Στο νοσοκομείο με το άγχος της εξουσιοδότησης
Οταν πριν από πέντε χρόνια η Νικολέττα και η Κατερίνα αποφάσισαν να μεγαλώνουν την οικογένεια τους, δεν τέθηκε θέμα για το ποια από τις δύο θα κυοφορήσει. Τη Νικολέττα δεν την ένοιαζε, η Κατερίνα ήθελε πολύ. Όμως είχε περάσει καρκίνο στα 20 της και είχε κάνει πολλές ακτινοβολίες, οπότε δεν είχε πια ωάρια. Η λογική θα έλεγε να προσφέρει ωάριο η Νικολέττα, αλλά η λογική έλειπε ταξίδι για δουλειές. Για να συμβεί αυτό θα έπρεπε να εφεύρουν πειστικό λόγο για τον οποίο δεν μπορεί να κυοφορήσει η Νικολέττα ώστε να γίνει η Κατερίνα παρένθετη και κατόπιν να μην έχει κανένα δικαίωμα στο παιδί. Έτσι πήραν σπέρμα από δότη, ωάριο από δωρήτρια, πρακτική συνηθισμένη και σε ετερόφυλα ζευγάρια. Ενώ όμως σε μια ετερόφυλη οικογένεια δεν αμφισβητείται η γονεϊκότητα, σε αυτή την περίπτωση η Κατερίνα έγινε η βιολογική μαμά και η Νικολέττα η αόρατη.
Το πρώτο πρόβλημα το αντιμετώπισαν λίγο μετά τη γέννα. «Μολονότι ο γιατρός είχε ενημερώσει ότι είμαι η δεύτερη μαμά, λίγες ώρες μετά τον τοκετό κι ενώ περίμενα με τους άλλους γονείς έξω από τη Μονάδα, φορώντας τη γνωστή περιβολή, δεν με άφησαν να μπω. Στην αρχή νόμιζα ότι ήταν για να μην υπάρξει συνωστισμός, δεν πήγε το μυαλό μου. Μετά όμως μας είπαν ότι δεν μπορούν να επιτρέψουν σε δύο γυναίκες να είναι μέσα, παρότι είχαμε σύμφωνο. “Δεν μπορούμε να πούμε ότι είσαι γονιός και αν σε αφήσουμε θα θέλει και η άλλη μαμά να φέρει την αδερφή της μέσα”». Το σοκ ήταν μεγάλο. «Μέχρι πριν από μια μέρα ζούσαμε φυσιολογικά σαν ζευγάρι. Το μόνο που είχε αλλάξει ήταν ότι γέννησε». Ξαφνικά η Νικολέττα ήταν μια ξένη. Όμως δεν το έβαλε κάτω. Ζήτησε να έχει την εντολή γραπτώς και τότε της επετράπη η είσοδος.
Πέρυσι, ο καρκίνος της Κατερίνας επέστρεψε. Επιθετικά. «Φοβηθήκαμε πολύ. Δεν είχα μόνο να αντιμετωπίσω την ιδέα του θανάτου της συντρόφου μου, αλλά και τη σκέψη ότι θα χάσω το παιδί μου. Ακόμα δεν έχω κανένα νομικό δικαίωμα στο παιδί, που θεωρείται αγνώστου πατρός. Δεν φαίνομαι πουθενά στα χαρτιά. Αν πέθαινε η Κατερίνα το παιδί θα πήγαινε στη μαμά της. Έχουμε εξαιρετικές σχέσεις αλλά πώς μπορεί να είσαι σίγουρη πώς θα αντιδράσει κάποιος μετά το χαμό του παιδιού του;” Ευτυχώς η γυναίκα ξεπέρασε τον άμεσο κίνδυνο.
Στην καθημερινότητά τους δεν αντιμετωπίζουμε προβλήματα. «Δεν σοκάρονται άνθρωποι μαζί μας, δεν μας τραμπουκίζουν. Είμαστε απλά δύο άνθρωποι με το παιδί τους και κάνουμε τις δουλειές μας, πάμε σούπερ μάρκετ π.χ.». Είναι μόλις κοιτάξεις καλύτερα που βλέπεις τη χαρακιά της διάκρισης. «Στο σχολείο δηλώνομαι ως κάποιος που μπορεί να παραλάβει το παιδί και όχι ως δεύτερος γονιός. Αν είμαι μόνη με το παιδί βόλτα και μας σταματήσει η αστυνομία μπορεί να με έχω πρόβλημα. Χρειάστηκε να την πάω στο νοσοκομείο και μες στους πυρετούς και το άγχος αναρωτιόμασταν αν πρέπει να έχω εξουσιοδότηση».
Ναι κάποια στιγμή ίσως χρειαστεί να απαντήσουν στην ερώτηση «γιατί έχω δύο μαμάδες» και ίσως υπάρξουν ένα-δύο κακόβουλα σχόλια. «Θα εξηγήσουμε όπως θα εξηγούσαμε την ερώτηση γιατί είμαι πολύ ψηλή, γιατί είμαι πολύ κοντή, γιατί είμαι γυναίκα. Όλους μας έχουν κοροϊδέψει στη ζωή μας για κάτι. Θα της πούμε ότι το ότι έχει δύο μαμάδες, είναι ένα μικρό κομμάτι του τι είναι. Όπως κι εμένα το ότι αγαπώ τις γυναίκες είναι ένα μόνο κομμάτι μου. Ξέρεις ότι είμαι πολύ καλή μαγείρισσα;».
Η Άννα, η μαμά της, παρακολουθεί τη συζήτηση αμίλητη. «Εγώ είμαι η γιαγιά η Άννα, η άλλη είναι η γιαγιά η Πόπη, και αυτό δεν αλλάζει ό,τι και να γίνει».
Ανησυχία για το μέλλον και τάσεις φυγής
Η Ε. και η Δ., 41, έγιναν ζευγάρι το 2010. Αναπάντεχα και γλυκά. Η σκέψη για δημιουργία οικογένειας γεννήθηκε πέντε χρόνια αργότερα αλλά άργησε να γίνει πράξη. «Όταν δεν ανήκεις στη νόρμα και θες να αποκτήσεις μια οικογένεια εντελώς συνειδητοποιημένα, χρειάζεται τρομερή έρευνα» λέει η Ε. «Ξεκινήσαμε να ερχόμαστε σε επαφή με ιατρικές υπηρεσίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής το ’17 χωρίς να έχουμε σύμφωνο συμβίωσης, συνειδητά γιατί γνώριζα ως νομικός ότι αυτό θα μας έθετε προσκόμματα». Οι κλινικές συμβουλεύουν τα ομόφυλα ζευγάρια να μην προχωρήσουν σε σύμφωνο γιατί ο νόμος απαγορεύει σε δύο άτομα του ίδιου φύλου να γίνουν γονείς. Πολλοί λύουν το σύμφωνο έως ότου κυοφορήσουν και το συνάπτουν εκ νέου στο τέλος της εγκυμοσύνης. Έτσι έκαναν και εκείνες, όταν το ’19 η Ε. ήταν έγκυος με το γιο τους.
«Αυτή τη στιγμή αναγνωρίζεται ότι εμείς οι δύο αποτελούμε μια οικογένεια σαν να ήμασταν παντρεμένες, δεν αναγνωρίζεται ότι είμαστε και οι δύο γονείς. Η ιδιότητα του γονέα αναγνωρίζεται μόνο σε εμένα που έχω βιολογικά γεννήσει τα παιδιά (σ.σ. απέκτησαν κι άλλο ένα αγοράκι λίγα χρόνια αργότερα). Οπότε τα παιδιά θεωρούνται παιδιά μονογονεϊκής οικογένειας, μολονότι ήταν κοινή απόφαση και των δυο μας να τα αποκτήσουμε και τα μεγαλώνουμε από κοινού».
Μολονότι το νομικό πλαίσιο τις καλύπτει με ένα πέπλο μυστηρίου, οι δύο γυναίκες έχουν επιλέξει να ζουν ορατά. Πριν γίνουν μητέρες, μελέτησαν εξονυχιστικά τη βιβλιογραφία και έμαθαν ότι για να είναι καλά τα παιδιά ομόφυλων οικογενειών πρέπει οι γονείς τους να είναι ορατοί. “Οπότε δεν υπάρχει περίπτωση εμείς ως οικογένεια ποτέ να κρυφτούμε».
Μέχρι σήμερα, δεν έχουν αντιμετωπίσει προβλήματα, με λίγες εξαιρέσεις. “Όταν άκουσαν ότι είμαστε δύο μαμάδες είπαν ότι δεν νοικιάζουμε σπίτι μας σε ομοφυλόφιλους. Σε ένα σχολείο επίσης που κάναμε συνάντηση όταν είπαμε ότι είμαστε μαμά και μαμά, ας είπε ο διευθυντής ότι προάγουν τις πατροπαράδοτες αξίες της οικογένειας και απαντήσαμε ότι ευτυχώς που μας το είπατε έγκαιρα και δεν φέραμε το παιδί». Στο μεταξύ η Ε. δεν αυτοπροσδιορίζεται ως ομοφυλόφιλη. Είχε υπάρξει για χρόνια σε ετεροφυλόφιλη σχέση. «Και βρέθηκα από ένα νόμιμο καθεστώς που ποτέ δεν είχα δεχτεί κάποια διάκριση για τη σχέση μου, ξαφνικά να νιώθω ότι πέρασα στην αντίπερα όχθη».
Οι δύο γυναίκες αναμένουν πώς και πώς την αλλαγή του νομικού πλαισίου. «Μας προβληματίζει, μας αγχώνει και μας ανησυχεί η έλλειψη νομικού δεσμού της μη βιολογικής μαμάς με τα παιδιά. Τόσο που το μέλλον μας σε αυτή τη χώρα θα εξαρτηθεί από την πορεία της νομοθεσίας. Εφόσον θέλουμε τα παιδιά μας να έχουν και κληρονομικά δικαιώματα και όλα τα νόμιμα δικαιώματα που έχουν όλα τα παιδιά του κόσμου σκεφτόμαστε να φύγουμε. Μολονότι και οι δύο υπηρετούμε τη χώρα σε καλά αμειβόμενες θέσεις (σ.σ. η Δ. είναι υπεύθυνη παραγωγής σε μεγάλο πολιτιστικό οργανισμό) και προσφέρουμε, εφόσον επιμένει να μη μας αναγνωρίζει και να μην αναγνωρίζει τα παιδιά μας θα χρειαστεί να την εγκαταλείψουμε. Ελπίζω να μη χρειαστεί».
Πηγή: Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου