«Όταν ο καθένας μας αλλάζει τον μικρόκοσμό του μπορεί να αλλάξει και η κοινωνία πολύ περισσότερο. Είναι σαν να πετάς μία πέτρα στη λίμνη και αυτή δημιουργεί ομόκεντρους κύκλους. Πριν η συγκεκριμένη περιοχή ήταν πολύ ήρεμη. Μόνο μία πέτρα κατάφερε, όμως, να αλλάξει όλη αυτή τη συνθήκη…».
Τα παραπάνω λόγια ανήκουν στη Λίνα Καλλέ, εκπαιδεύτρια από το 2001 κινητικότητας, προσανατολισμού και καθημερινών δεξιοτήτων ατόμων με οπτική βλάβη. Μία επαγγελματίας υγείας που πιστεύει στην ατομική ευθύνη και θεωρεί πως ο καθένας από εμάς μπορεί να γίνει συνθήκη αλλαγών.
Μέχρι το 2015 δούλευε για το ΚΕΑΤ και από τότε μέχρι σήμερα ιδιωτεύει. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια λόγω και των σπουδών της ως φυσιοθεραπεύτρια με ειδικότητα στην παιδική φυσιοθεραπεία, εργάζεται και με παιδιά που έχουν και πρόσθετες αναπηρίες συν της οπτικής, αλλά και με παιδιά που δεν έχουν κάποιο πρόβλημα όρασης.
Η Λίνα Καλλέ άνοιξε την καρδιά της στην ιστοσελίδα «politisargolidas.gr» και μίλησε για τον τρόπο προσέγγισης των συνανθρώπων μας με απώλεια όρασης, υπογραμμίζοντας ότι δεν είναι αποτυχία ούτε ντροπή να μάθει κάποιος που δεν βλέπει να κυκλοφορεί στο δρόμο με λευκό μπαστούνι.
-Λίνα, πως αποφάσισες να ασχοληθείς με ένα ιδιαίτερο αντικείμενο, όπως η εκπαίδευση κινητικότητας, προσανατολισμού και καθημερινών δεξιοτήτων για άτομα με οπτική αναπηρία;
«Από μικρή το μόνο που δεν ήθελα να γίνω ήταν… δασκάλα. Η ζωή σου φέρνει, όμως, κάποιες στιγμές πράγματα που δεν θες να κάνεις μπροστά σου. Την εκπαίδευση ανθρώπων με προβλήματα όρασης δεν την είδα ως επαγγελματικό προσανατολισμό, αλλά ως ατομική προσωπική πορεία.
Αυτό που πάντα με ενδιέφερε ήταν η ισοτιμία. Θεωρούσα πάρα πολύ άδικο κάποιος συνάνθρωπός μου με κινητικά προβλήματα να μην μπορεί να συμμετέχει σε απλά καθημερινά πράγματα, όπως το να πιει έναν καφέ έξω με τους φίλους του, αλλά το εν λόγω μαγαζί να μην είναι προσβάσιμο σε αναπηρικά αμαξίδια.
Στη σχολική μου ηλικία πάντα είχα μια δράση υπέρ των αδυνάτων. Πάντα έβαζα μπροστά την ατομική ευθύνη και για τον λόγο αυτό δεν ήθελα να συμμετέχω σε διάφορες συλλογικές δράσεις όπως το 15μελές του σχολείου…».
-Άρα θεωρείς ιδιαίτερα σημαντική την ατομική ευθύνη και το τι μπορεί να πετύχει ο καθένας μόνος του…
«Ναι, πιστεύω ότι "ένας κούκος μπορεί να φέρει την άνοιξη". Θεωρώ ότι όταν ο καθένας μας αλλάζει τον μικρόκοσμό του μπορεί να αλλάξει και η κοινωνία πολύ περισσότερο.
Είναι σαν να πετάς μία πέτρα στη λίμνη και αυτή δημιοργεί ομόκεντρους κύκλους. Πριν η συγκεκριμένη περιοχή ήταν πολύ ηρεμη. Μόνο μία πέτρα κατάφερε, όμως, να αλλάξει όλη αυτή τη συνθήκη.
Άρα αν ένας τυφλός άνθρωπος ββγει στο δρόμο κρατώντας το λευκό του μπαστούνι, ταυτόχρονα οι άλλοι βλέποντες θα μπορούν να σκεφτούν ότι υπάρχουν πράγματα που μπορούν να κάνουν στη γειτονιά τους, ώστε να βελτιώσουν την καθημερινότητα και του ανθρώπου που δεν βλέπει. Πιστεύω ότι ο καθένας μας μπορεί να είναι από μόνος του μία συνθήκη αλλαγών».
-Έχοντας και πτυχίο φυσιοθεραπείας με ειδικότητα στα παιδιά, πως συνδυάζεις τις δύο αυτές σου επαγγελματικές ιδιότητες;
«Ο πληθυσμός των ατόμων με οπτική βλάβη έχει αλλάξει, επομένως υπαρχουν πάρα πολλά παιδιά που έχουν πρόσθετες αναπηρίες, κίνησης και νόησης συν της οπτικής. Πλέον είναι ένα πολυδιάστατο αντικείμενο για ανθρώπους που χρειάζεται να πάρουν λευκό μπαστούνι.
Υπάρχει και η κατηγορία των ανθρώπων εκείνων που παρ’ ότι έχουν οπτική βλάβη, δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν το λευκό μπαστούνι, λόγω των άλλων αναπηριών τους. Το να μπορείς όμως να συμβουλεύεις και να εκπαιδεύεις μια οικογένεια που έχει ένα παιδί με πρόσθετες αναπηρίες συν αυτής της όρασης, τους είναι πάρα πολύ σημαντικό. Δεν υπάρχουν πολλοί επαγγελματίες υγείας που να μπορούν να συνδυάσουν και τα δύο αυτά αντικείμενα, έτσι ώστε η οικογένεια να έχει μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση στο όλο θέμα».
-Πόσο εύκολο είναι να αποδεχθεί ένα άτομο που χάνει την όραση του ότι η ζωή του θα αλλάξει και θα πρεπει να προσαρμοστεί σε μία νέα πραγματικότητα, αποδεχόμενο και τη χρήση του λευκού μπαστουνιού;
«Δεν είναι καθόλου εύκολο. Ένα άτομο που χάνει την όραση του πρέπει πρώτα να πενθήσει γι’ αυτό. Είναι σημαντικό να βιώσει το συναίσθημα του πένθους. Πρεπει να «θάψει» τον άνθρωπο που έβλεπε και να ανακαλύψει τον άνθρωπο που δεν βλέπει. Ουσιαστικά όμως είναι ο ίδιος άνθρωπος που δεν βλέπει και έρχεται η εκπαίδευση με τη διδαχή των τεχνικών και του δινει μια άλλη θεώρηση της ζωής.
Να σου αποδείξουν οι τεχνικές του λευκού μπαστουνιού ή οι τεχνικές στις δεξιότητες που χρησιμοποιείς ότι υπάρχει και άλλος τρόπος… Και ο άλλος τρόπος δεν αλλοιώνει την προσωπικότητα σου και δεν σε κάνει υποδιέστερο. Δεν είναι αποτυχία ούτε ντροπή να μάθεις να κυκλοφορείς στο δρόμο με ένα λευκό μπαστούνι. Είναι ένας άλλος τρόπος εκφρασης».
-Τι είναι πιο εύκολο, να εκπαιδευτεί ένα άτομο που έβλεπε και έχασε την όραση του, ή ένας εκ γενετής τυφλός;
«Θα το πω διαφορετικά. Δεν υπάρχει το ή, ή αυτό ή το άλλο. Ένας άνθρωπος που χάνει σταδιακά την όραση του, αυτό που η βιβλιογραφία ονομάζει νεοτυφλοθέντες, είναι δύσκολη όλη η ψυχολογική προσαρμογή. Δεν υπάρχουν οι συνθήκες για τις κατάλληλες παραπομπές αυτών των ανθρώπων σε ειδικούς που θα μπορέσουν να βοηθήσουν, με αποτέλεσμα να χάνεται πολύτιμος χρόνος, στο να μπει το άτομο σε διαδικασία κίνησης αυτόνομης, με αποτέλεσμα να κλείνεται στον εαυτό του.
Απεναντίας ένα άτομο που έχει γεννηθεί με σοβαρά προβλήματα στην όραση του, μπορεί να δυσκολευτεί τεχνικά να μάθει τον κόσμο, τι συμαίνει προσανατολίζομαι σε ένα πολύ δύσκολο περιβάλλον, περιβάλλον που το έχουν δημιουργήσει και το έχουν κάνει δύσκολο οι βλέποντες, όμως είναι εύκολο για έναν εκ γενετής τυφλό να αποδεχθεί αυτή την κατάσταση.
Εάν από την αρχή σε αυτό το άτομο προσπαθήσουν να του δείξουν να καταλάβει πως είναι ο γύρω κόσμος, και έχει και μία σωστή υποστήριξη, θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της ζωής. Από τη στιγμή που υπάρχει διάγνωση για μη αναστρέψιμη οπτική βλάβη, το επόμενο βήμα πρέπει να είναι η παραπομπή σε ειδικούς για εκπαίδευση και ψυχολογική υποστήριξη, ώστε αυτό το άτομο να μην χάσει πολύτιμο χρόνο».
-Στην Ελλάδα οι εκπαιδευτές ατόμων με προβλήματα όρασης είναι μόλις εννέα και μάλιστα όλες γυναικες…
«Υπήρχε και ένας άνδρας αλλά αποχώρησε. Αυτό είναι ένα στερεότυπο που η κοινωνία θέλει να επιβάλλει, ότι οι γυναίκες είναι πιο ευαίσθητες και καλές να συμπαρασταθούν σε άτομα με αναπηρία. Επομένως δεν μου κάνει εντύπωση το γυναίκες.
Όταν έγινε και η επιλογή από τα σωματεία τυφλών και τα ίδια ήθελαν περισσότερο γυναίκες. Και στο εξωτερικό οι γυναίκες εκπαιδεύτριες είναι πολύ περισσότερες από τους άνδρες».
-Τι ποσοστό από τους ανθρώπους που κυκλοφορούν έξω με λευκό μπαστούνι είναι τελείως τυφλοί;
«Το "Royal National Institute for Blind People" έκανε πρόσφατα μια καμπάνια με βίντεο γιατί βλέποντες στην Αγγλία διαμαρτυρήθηκαν ότι βλέπουν στο δρόμο να κυκλοφορούν άνθρωποι με λευκό μπαστούνι γράφοντας παράλληλα στο κινητό.
Η διαμαρτυρία είχε να κάνει με το ότι μήπως τα άτομα αυτά δεν είναι τελικά τυφλά και παίρνουν χωρίς να δικαιούνται τα επιδόματα.
Το Ινστιτούτο απάντησε πως μόνο το (3 με 7%) των ανθρώπων που βλέπετε να κυκλοφορούν στο δρόμο με λευκό μπαστούνι δεν έχουν καθόλου όραση. Οι υπόλοιποι έχουν υπολειπώμενη όραση και αυτό δεν τους καθιστά βλέποντες, αλλά νομικά τυφλούς. Η τεχνολογία των κινητών τηλεφώνων είναι αυτή που τους βοηθά στην καθυμερινότητα τους…».
-Ένα μήνυμα που θα ήθελες να στείλεις στα άτομα με απώλεια όρασης ποιο θα ήταν;
«Το μήνυμα που θέλω να περάσω είναι ότι εν έτη 2023 δεν νοείται να υπάρχουν άτομα με οπτική αναπηρία κλεισμένα μέσα στα σπίτια τους. μετά τη διάγνωση της οπτικής βλάβης πρέπει να υπάρχει παραπομπή για αποκατάσταση σε ειδικούς εκπαιδευτές κινητικότητας και προσανατολισμού και ειδικούς ψυχικής υγείας.
Ανέφερα και παραπάνω ότι δεν είναι αποτυχία ούτε ντροπή να μάθεις να κυκλοφορείς έξω με ένα λευκό μπαστούνι. Εμείς ως εκπαιδευτές, ενθαρρύνουμε και χαιρόμαστε με το κάθε βήμα. Είναι σαν ένα μμικρό παιδί που μαθαίνει να περπατά.
Δεν πρέπει να σστεναχωριόμαστε όταν γνωρίζουμε κάποιον που δεν βλεπει. Αντίθετα, πρέπει να βοηθάμε ώστε να κάνουμε όσο πιο εύκολη μπορούμε την καθημερινότητα του πάνω στα πρακτικά ζητήματα.
Είναι θέμα πολιτισμού το να συνυπάρχουμε όλοι μας ανάπηροι και μη. Και μην ξεχνάμε ότι τα οφέλη της τεχνολλογίας που αυτή τη στιγμή οι βλέποντες χρησιμοποιούν, δεν θα τα είχαμε, εάν κάποιοι πρώτα δεν ειχαν σκεφτεί ότι μπορούν να βοηθήσουν ουσιαστικά τα άτομα με αναπηρίες…».
Κώστας Πελεκάνος
Πηγή: Πολίτης Αργολίδας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου