«Ο γιος μου δεν με ακούει»
«Η κόρη μου θυμώνει όταν της λέω να κάνει κάτι.»
«Γιατί δεν μου δείχνει λίγο σεβασμό;»
Ακούω τέτοιου είδους σχόλια όλη την ώρα από τους γονείς που ελπίζουν για συμμόρφωση και επιμένουν στην επίδειξη σεβασμού. Όμως όταν ένα παιδί έχει Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητα, φτωχή ρύθμιση συναισθημάτων και μη αναπτυγμένες δεξιότητες οργάνωσης, οι συμπεριφορές και οι προσδοκίες περιπλέκονται.
Γενικά, θέλουμε τα παιδιά μας να μάθουν να είναι χρήσιμα, ανεξάρτητα και ικανά. Οι προσδοκίες μας βασίζονται στον τρόπο θεώρησης των πραγμάτων που έχουμε ως ενήλικες και , κατά την άποψή μας, είναι και ό,τι καλύτερο για όλους όσους εμπλέκονται. Ωστόσο, τα παιδιά συχνά ενδιαφέρονται μόνο για το παρόν και αδυνατούν να κατανοήσουν και να προβλέψουν πώς η προσπάθειά τους να ικανοποιήσουν τις προσωπικές τους ανάγκες και επιθυμίες επηρεάζουν τους άλλους.
Και από αυτό το σημείο πρέπει να ξεκινήσει η διδασκαλία μας. Όταν εστιάζουμε στη συμμόρφωση και στην επίδειξη σεβασμού, χάνουμε την ευκαιρία να τα διδάξουμε πολύτιμα μαθήματα. Μερικές φορές η τήρηση των κανόνων είναι πραγματικά αναγκαία, όταν πχ αφορά την υγεία και την ασφάλεια του παιδιού. Άλλες φορές μας δίνουν τη δυνατότητα αλληλεπιδράσουμε με τα παιδιά μας και να μας μιλήσουν για τα συναισθήματά τους. Τέτοιου είδους συζητήσεις μας βοηθούν να κατανοήσουμε για ποιο λόγο δεν αντιδρούν όπως θέλουμε και μαθαίνουμε να επικοινωνούμε πιο αποτελεσματικά.
Πώς θα κάνετε τα παιδιά σας να ακούνε: 5 στρατηγικές για γονείς.
1) Λάβετε υπόψη την οπτική γωνία του παιδιού. Το παιδί σας μπορεί να έχει κάποιον πολύ καλό λόγο (κατά την άποψή του) για τον οποίο αντιστέκεται και αγνοεί τις εντολές και τα αιτήματά σας. Στα πολύ μικρά παιδιά είναι πιο σημαντικό να κατανοήσουμε τι προκαλεί αυτή την αντίσταση. Ο λόγος μπορεί να φαίνεται προφανής («Δεν θέλω να σταματήσω το παιχνίδι μου για να κάνω αυτό που θέλετε εσείς») αλλά αφήστε τα να εκφράσουν τα συναισθήματα και τις ανησυχίες τους. Η επίλυση προβλημάτων είναι προτιμότερη από την επιμονή στην συμμόρφωση καθώς ηρεμεί τα πνεύματα. Επίσης, μπορεί να αποτρέψει την επανεμφάνιση της συμπεριφοράς στο μέλλον. Μια από τις πελάτισσές μου έχει ένα γιο που θυμώνει όταν είναι η ώρα να φύγουν από το σπίτι του φίλου του με τον οποίο παίζει. Την ενθάρρυνα να καθίσει κάτω ήρεμα μαζί του και να κουβεντιάσουν για το απόγευμα. Ανέφερε στο γιο της ότι φαίνεται να δυσκολεύεται πολύ να φύγει από το σπίτι του Sam όταν έπαιζαν και τον ρώτησε τι ήταν αυτό που τον δυσκόλευε. Τελικά έμαθε ότι το παιχνίδι του Sam (με κτίρια και ανθρωπάκια) είχε χαρακτήρες που το δικό του παιχνίδι δεν είχε. Έτσι η μητέρα κατάφερε να λύσει το πρόβλημα που προκαλούσε αναστάτωση από παιδί – διαπίστωσαν ότι μπορούσαν να δημιουργήσουν παρόμοιους χαρακτήρες με αυτούς που είχαν ήδη. Το πιο σημαντικό ήταν ότι συζήτησαν τι μπορεί να κάνει ο μικρός όταν είναι αναστατωμένος/ θυμωμένος για να λύσει το πρόβλημα που αντιμετωπίζει και να προχωρήσει. Το να λέει στη μαμά γιατί είναι αναστατωμένο είναι καλύτερη ιδέα από το να μαλώνει μαζί της.
2) Διδάσκοντας συμπεριφορές – κλειδιά. Να συμπάσχετε με την απογοήτευση του παιδιού σας και στη συνέχεια να το βοηθάτε να λύνει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Ίσως το παιδί σας παίζει ένα βιντεοπαιχνίδι και ενθουσιάζεται πολύ με τη δράση. Ξέρει ότι περιμένετε να φύγετε, αλλά δεν μπορεί να σταματήσει το παιχνίδι και χρειάζεται τη βοήθειά σας για να τα καταφέρει. Οι περισσότεροι γονείς απλά λένε «έχεις ακόμα 5 λεπτά». Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Ακόμα και να το παιδί μπορεί να φανταστεί το πέρασμα των 5 λεπτών, θα χρειαστούν την βοήθειά σας για να επιλέξουν ένα κατάλληλο σημείο για να σταματήσουν στο χρονικό διάστημα των 5 λεπτών. Οι γονείς πρέπει να μπαίνουν για λίγο στο παιχνίδι του παιδιού για να το βοηθήσουν να βρει ένα λογικό σημείο για να σταματήσει – ίσως όταν ολοκληρωθεί ένα κτίριο ή όταν ένας χαρακτήρας φτάσει σε ένα συγκεκριμένο σημείο. Βοηθήστε να μάθουν να σχεδιάζουν όσο καλύτερα μπορούν.
3) Γίνετε το παράδειγμα. Αφήστε το παιδί να δει πώς αντιμετωπίζετε εσείς τα συναισθήματα απογοήτευσής σας. Συζητήστε για κάτι που δεν θέλατε να κάνετε (πχ να βάλετε 3 πλυντήρια μετά από μια δύσκολη μέρα στη δουλειά) και πώς καταφέρατε να το κάνετε χωρίς να παραπονιέστε. Τα παιδιά σας βλέπουν – και θα μάθουν περισσότερα βλέποντάς σας να διαχειρίζεστε παρόμοιες καταστάσεις παρά από τα κηρύγματα που τους κάνετε για την σωστή συμπεριφορά.
4) Μάθετε πότε να αγνοείτε συμπεριφορές. Μην παίρνετε την «κακή» συμπεριφορά σαν έλλειψη σεβασμού πάντα. Τα μικρότερα παιδιά αναστατώνονται όταν τους λένε τι να κάνουν και ξεσπούν στο άτομο που τους το ζητάει. Σιχαίνονται όταν πρέπει να βάλουν στην άκρη ένα παιχνίδι. Προτιμούν να συνεχίσουν να παίζουν. Το ίδιο συμβαίνει και όταν του ζητούν να κλείσουν την τηλεόραση για να κάνουν μπάνιο. Μερικές φορές είναι καλύτερο να αγνοούμε κάποιες συμπεριφορές του παιδιού και να επικεντρώνουμε την προσοχή μας σε αυτό που κάνει εκείνη την στιγμή. Τα δικά μας έντονα συναισθήματα δημιουργούν ένταση στο παιδί που με την σειρά της δημιουργεί πιο έντονα συναισθήματα σε εμάς και ένας φαύλος κύκλος δημιουργείται. Η μάχη αυτή μπορεί να γίνει μια διάσπαση που θα επιτρέψει στο παιδί να τα καταφέρει και τελικά να αποφύγει αυτό που προσπαθούσε να αποφύγει από την αρχή. Αν εστιάζετε στην συμπεριφορά του, θα συνεχίζει να κάνει αυτό που εκείνο θέλει.
5) Αφήστε την καταιγίδα να περάσει. Είναι καλύτερο να περιμένετε μέχρι να ηρεμήσουν τα πράγματα για διδάξετε το παιδί σας. Όταν κάνουμε ένα βήμα πίσω, μπορούμε να δούμε πιο καθαρά τα μοτίβα της συμπεριφοράς που μας προκαλούν απογοήτευση και θυμό. Όταν οι γονείς μου λένε « Η… πάντα …» ή «Ο..ποτέ…» είναι η κατάλληλη στιγμή να μιλήσουμε για τις επαναλαμβανόμενες προκλήσεις (πχ να βγαίνουν από το μπάνιο όταν τους το ζητάνε, να μαζεύουν το πιάτο τους μετά το γεύμα). Συχνά, η κατάλληλη στιγμή διδασκαλίας έρχεται σε στιγμές που δεν εμφανίζεται κανένα πρόβλημα. Καθώς το παιδί σας ωριμάζει και κατανοεί καλύτερα την συμπεριφορά του και τα συναισθήματά του, θα συμμορφώνεται πιο συχνά με τον τρόπο που θεωρείτε κατάλληλο. Η μεγάλη πρόκληση για τους γονείς είναι να παραμείνουν ήρεμοι και να έχουν υπομονή καθώς βοηθούν το παιδί τους να μάθει να δείχνει σεβασμό.
Απόδοση του άρθρου “Why Don’t You Listen?” How to Stop Nagging and Start Communicating
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική παιδαγωγός - Νηπιαγωγός
MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου