Ο οδηγός "Blueprint για Μουσεία και Χώρους Πολιτισμού φιλικούς προς την Άνοια" είναι αποτέλεσμα συνεργασίας του Ιδρύματος Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού με την Εταιρεία Alzheimer Αθηνών. Η σύμπραξη αυτή πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του τέταρτου κύκλου του προγράμματος «Σημεία Στήριξης» για την περίοδο 2020/2021 στη θεματική ενότητα «Υποστήριξη Ατόμων της Τρίτης Ηλικίας» όπου χρηματοδότης ήταν το ΤΙΜΑ Κοινωφελές Ίδρυμα, ένας φιλανθρωπικός οργανισμός ο οποίος εστιάζει στην τρίτη ηλικία.
Το 2019 ξεκίνησε η συνέργεια των δύο φορέων, του Ιδρύματος Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού και της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών. Αφορμή υπήρξε η πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος «Αισθήσεις και Αναμνήσεις στην Οικία Κατακουζηνού» το οποίο απευθύνθηκε σε άτομα με άνοια και τους φροντιστές τους. Η Οικία Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού από το ξεκίνημά της, το 2008, λειτουργεί με βάση την πεποίθηση ότι η τέχνη και ο πολιτισμός πρέπει να είναι προσβάσιμα σε όλους και να συμβάλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής όλων των ανθρώπων. Για το λόγο αυτό, μετά από πρόσκληση της φοιτήτριας του διαϊδρυματικού μεταπτυχιακού προγράμματος «Μουσειακές Σπουδές» Μαρίας Οικονομοπούλου, το Ίδρυμα Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού θέλησε να απευθυνθεί σε άτομα με άνοια και τους φροντιστές τους. Η Εταιρεία Alzheimer Αθηνών, η οποία εδώ και είκοσι χρόνια λειτουργεί αδιάκοπα και βοηθάει πραγματικά τα άτομα με άνοια και τις οικογένειές τους, αγκάλιασε αυτή την πρωτοβουλία και συνέβαλλε στην ανάπτυξη της δράσης καθοριστικά. Το πρόγραμμα έλαβε χώρα με επιτυχία και η συνεργασία των δύο φορέων ήταν αγαστή.
Μετά από την πραγματοποίηση του προγράμματος, οι δύο φορείς εξέφρασαν την επιθυμία να συνεχιστεί η συνεργασία αυτή η οποία εξ αρχής στόχευε στην προσέγγιση των ατόμων αυτής της ομάδας κοινού μέσω της τέχνης και του πολιτισμού. Για το λόγο αυτό και με σκοπό τη δημιουργία ενός ηλεκτρονικού οδηγού για μουσεία και χώρους πολιτισμού φιλικούς προς την άνοια υπέβαλλαν αίτηση συμμετοχής στο πρόγραμμα «Σημεία Στήριξης».
Ο οδηγός πραγματεύεται πρώτον το θέμα της άνοιας σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο και δεύτερον τη συμβολή των μουσείων και των πολιτιστικών φορέων στη βελτίωση της καθημερινότητας και της ποιότητας ζωής των ατόμων με άνοια και την καταπολέμηση του στίγματος που βιώνουν. Σκοπός της παρούσας έκδοσης είναι η –13– γνωστοποίηση, η ενημέρωση, η ευαισθητοποίηση και η κινητοποίηση των μουσείων, των πολιτιστικών φορέων και των επαγγελματιών του πολιτισμού σχετικά με την άνοια και τη συμβολή του τομέα του πολιτισμού στη βελτίωση της καθημερινότητας και της ποιότητας ζωής των ατόμων με άνοια και των φροντιστών τους. Όπως επίσης και η προσφορά/παροχή κατευθυντήριων οδηγιών με σκοπό τη μετατροπή των μουσείων και των χώρων πολιτισμού σε χώρους φιλικούς προς την άνοια και την προσέγγιση μέσω δράσεων και συνεργασιών αυτής της ομάδας κοινού. Με άλλα λόγια, να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο τόσο προς τους αρμοδίους, ώστε να τους ενθαρρύνει και υποστηρίξει να καταστήσουν τα μουσεία και τους χώρους πολιτισμού φιλικούς προς την άνοια, όσο και ως προς τους επαγγελματίες υγείας, ώστε να ενημερωθούν για τη συμβολή των μουσείων και της τέχνης στην κοινωνική ένταξη των ατόμων με άνοια και των φροντιστών τους. Βεβαίως, ο καθένας από τους πολιτιστικούς οργανισμούς είναι ξεχωριστός και με ορισμένες ιδιαιτερότητες. Οπότε, στην περίπτωση που οι οδηγίες αυτές ληφθούν υπόψη, είναι απαραίτητο να προσαρμοστούν ανάλογα με το μέγεθος του φορέα, τους διαθέσιμους πόρους, το ανθρώπινο δυναμικό, το υπάρχον στρατηγικό πλάνο και προγραμματισμό, το περιεχόμενο και το είδος των συλλογών που διαθέτει και την περιοχή που εδρεύει.
Ο οδηγός διαρθρώνεται ως εξής:
Αρχικά, το πρώτο κεφάλαιο επικεντρώνεται στην άνοια, ένα σύνδρομο το οποίο προσβάλλει κατά κύριο λόγο τα ηλικιωμένα άτομα. Ειδικότερα, αναλύεται το θεωρητικό πλαίσιο όπως τι είναι η άνοια, τα συμπτώματα και τα στάδια, η παροχή φροντίδας, η κατάσταση που επικρατεί σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, η αναγκαιότητα και η προσπάθεια η οποία καταβάλλεται για τη δημιουργία κοινοτήτων φιλικών προς την άνοια.
Στο δεύτερο κεφάλαιο αναπτύσσεται η συμβολή της τέχνης και του πολιτισμού στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων με άνοια και των φροντιστών τους. Πιο συγκεκριμένα, αρχικά εξηγείται πώς η ασθένεια μπορεί να επηρεάσει την επίσκεψη ενός ατόμου με άνοια και του φροντιστή του σε ένα χώρο πολιτισμού. Στη συνέχεια γίνεται μία σύντομη επισκόπηση και παρουσιάζονται καλές πρακτικές και παραδείγματα δράσεων πολιτιστικών φορέων που απευθύνονται σε αυτή την ομάδα κοινού σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Επιπλέον, εξετάζεται η συμβολή των καλλιτεχνών στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων με άνοια και των φροντιστών τους, αλλά και στην ευαισθητοποίηση του ευρέως κοινού –14– σχετικά με την άνοια τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Ως παράδειγμα εμπλοκής των καλλιτεχνών στη χώρα μας παρουσιάζεται η ομαδική εικαστική έκθεση τέχνης «Θυμάμαι». Η έκθεση αυτή οργανώθηκε στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Μήνα Alzheimer και με αφορμή τα 15 χρόνια προσφοράς της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών από την επιμελήτρια Ίριδα Κρητικού και παρουσιάστηκε στις 24 Σεπτέμβρη 2017 στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
Στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζεται το πρόγραμμα «Δημιουργία οδηγού για μουσεία και χώρους πολιτισμού φιλικούς προς την άνοια» και οι φορείς που συμμετείχαν σε αυτό. Στο σημείο αυτό αναλύεται η έρευνα που πραγματοποιήθηκε και απευθύνθηκε σε άτομα με άνοια, φροντιστές ατόμων με άνοια, επαγγελματίες υγείας και επαγγελματίες μουσείων. Όπως επίσης γίνεται αναφορά στις δράσεις οι οποίες αναπτύχθηκαν για τα άτομα με άνοια και τους φροντιστές τους.
Ακολουθεί το τέταρτο και τελευταίο κεφάλαιο το οποίο επικεντρώνεται στην ανάπτυξη κατευθυντήριων οδηγιών/προτάσεων. Οι κατευθυντήριες οδηγίες/προτάσεις οι οποίες παρατίθενται βασίστηκαν τόσο στην επισκόπηση σχετικής βιβλιογραφίας όσο και στις διαπιστώσεις και τα συμπεράσματα που προέκυψαν από το συνδυασμό της έρευνας και της αξιολόγησης των δράσεων. Η γόνιμη αξιοποίηση των κατευθυντήριων οδηγιών/προτάσεων αυτών από τους πολιτιστικούς φορείς θα συμβάλλει ώστε τα μουσεία και οι χώροι πολιτισμού να μετατραπούν σε χώρους φιλικούς προς την άνοια και να προσεγγίσουν τα άτομα με άνοια και τους φροντιστές τους, μία ομάδα κοινού η οποία είναι αποκλεισμένη κοινωνικά και βιώνει το στίγμα.
Στα παραρτήματα του οδηγού παρατίθενται τα ερωτηματολόγια τα οποία χρησιμοποιήθηκαν στην έρευνα και απευθύνθηκαν σε άτομα με άνοια, φροντιστές ατόμων με άνοια, επαγγελματίες υγείας και επαγγελματίες μουσείων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου