Τεστ/ διαγωνίσματα και μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες (ΜΔ) - για εκπαιδευτικούς

Πριν το τεστ/ Προετοιμασία για το τεστ

• Ενημερώστε τους εγκαίρως (να έχουν τουλάχιστον μια εβδομάδα και ένα Σαββατοκύριακο μπροστά τους). 
• Ορίστε την ύλη με σαφήνεια. Βεβαιωθείτε ότι ο μαθητής την έχει γράψει σε μέρος που είναι απίθανο να χάσει, πχ στο τετράδιό του. 
• Δώστε ερωτήσεις πάνω στην ύλη (και βάλτε από αυτές ένα 50-70% στο τεστ), σχεδιαγράμματα, εικόνες κλπ 
• Υπογραμμίστε τα πιο βασικά σημεία (sos), διευκρινίστε τα μη σημαντικά κ.ο.κ. Οι μαθητές με ΜΔ δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν τα σημαντικά από τα ασήμαντα σημεία του μαθήματος. Με αυτόν τον τρόπο οι μαθητές θα μάθουν σταδιακά να αξιολογούν τη σημαντικότητα των διδασκομένων θεμάτων για να βρίσκουν τα πιο σημαντικά
• Μην βάζετε τεστ/ διαγώνισμα στο τέλος της σχολικής μέρας ή μετά από γυμναστική, όταν οι μαθητές είναι σωματικά και πνευματικά κουρασμένοι. 
• Εξηγήστε στους μαθητές πώς θα πρέπει να διαβάσουν, ανάλογα με τις απαιτήσεις του τεστ, πχ πρέπει να τα μάθουν απ' έξω ή να καταλάβουν απλά το νόημα. 
• Βεβαιωθείτε ότι ο μαθητής έχει κρατήσει καλές σημειώσεις και ότι μπορεί να τις διαβάσει άνετα. Αν είναι κακογραμμένες, ημιτελείς ή με λάθη, μοιράστε τις πιο σημαντικές γραμμένες στον Η/Υ σε όλη την τάξη. 
• Δώστε την προηγούμενη ημέρα ένα παρόμοιο/ ίδιο τεστ για προετοιμασία στο σπίτι. 
• Μια μέρα πριν γράψετε τεστ ή στο τελευταίο μάθημα, αφιερώστε λίγο χρόνο (αν είναι δυνατόν αφιερώστε μια διδακτική ώρα) για να κάνετε μια σύντομη επανάληψη στα βασικότερα σημεία της ενότητας που θα εξετάσετε. 
• Εξηγήστε το είδος των ερωτήσεων που θα υπάρχουν και κάντε παραδείγματα για το είδος των απαντήσεων που πρέπει να δώσει ο μαθητής (πχ σωστό- λάθος, πολλαπλής επιλογής, κρίσεως, συνδυαστικές, ανάπτυξης). 
• Γράψτε σε ένα χαρτί ή στο τετράδιο των μαθητών τι θα χρειαστεί να έχουν μαζί τους στο τεστ (πχ χάρακα, διαβήτη, μπογιές, στυλό, σβηστικό, κομπιουτεράκι, χαρτί προπαίδειας, βιβλίο κλπ).

Πώς θα πρέπει να είναι το τεστ;

• Χρησιμοποιήστε χρωματιστές σελίδες (πχ απαλό κίτρινο, γκρι ή γαλάζιο) και όχι άσπρο, γιατί κάνει αντανάκλαση. 
• Μην δίνετε χειρόγραφα τεστ, καθώς πολλοί μαθητές με ΜΔ δεν μπορούν να διαβάσουν έυκολα χειρόγραφα κείμενα. 
• Φροντίστε οι φωτοτυπίες να είναι ευκρινείς και όχι θαμπές ή ξεθωριασμένες. 
• Επιλέξτε κατάλληλη γραμματοσειρά. Προτιμείστε Arial ή Comic Sans, μεγέθους τουλάχιστον 12 (ιδανικό θεωρείται το 14). 
• Για να δώσετε έμφαση, προτιμείστε να γράψετε με Bold (έντονα) αντί να υπογραμμίσετε ή να γράψετε πλάγια ή κεφαλαία. Η έντονη γραφή είναι πιο κατανοητή. 
• Αφήνετε διάστιχο 1,5 γραμμή. 
• Επιλέξτε στοίχιση στα αριστερά 
• Οι εκφωνήσεις των ασκήσεων πρέπει να είναι σύντομες και απλές. Χρησιμοποιείστε εύκολες λέξεις, απλή σύνταξη και γράψτε έντονα τις μικρές λέξεις κλειδιά (πχ με, χωρίς κτλ) 
• Αποφύγετε να βάζετε στην ίδια εκφώνηση 2-3 ερωτήσεις. Κάντε καλύτερα 2 και 3 ερωτήσεις αντίστοιχα. Αν κάτι τέτοιο δνε είναι δυνατό, δηλώσετ με κάποιο τρόπο πόσες απαντήσεις περιμένετε (πχ με έναν αριθμό δίπλα ή κόβοντας τις γραμμές απάντησης σε αντίστοιχα ευδιάκριτα κομμάτια) 
• Μην κόβετε τις ερωτήσεις και τις συνεχίζετε στην επόμενη σελίδα 
• Μην στριμώχνετε πολλά πράγματα στην ίδα σελίδα. είναι καλύτερο να δώσετε δύο φύλλα, παρά να μην υπάρχει κατάλληλο κενό ανάμεσα στις ερωτήσεις. 
• Αφήστε κενό μεταξύ των ασκήσεων, ώστε να ξεχωρίζουν 
• Αφήστε αρκετό χώρο για την απάντηση 
• Μην δίνετε τεστ σε φύλλο τυπωμένο μπρος - πίσω. Δώστε καλύτερα δύο σελίδες γραμμένες μόνο από τη μία πλευρά. 
• Μην βάζετε άσχετες εικόνες στο τεστ, γιατί διασπούν την προσοχή του. Βάλτε μόνο όσες είναι αναγκαίες ή σχετικές με το τεστ και μπορούν να βοηθήσουν το μαθητή. 
• Αποφύγετε το κόκκινο και το πράσινο χρώμα στο τεστ 
• Βάλτε ποικιλία ασκήσεων. Εκτός από τις ανοιχτές ερωτήσεις, υπάρχουν και οι ερωτήσεις σωστό- λάθος, ΝΑΙ- ΟΧΙ, πολλαπλής επιλογής, ασκήσεις συμπλήρωσης κενών, αντιστοιχίσεις κλπ. Όταν πρέπει να συμπληρώσει τα κενά με τις λέξεις, δώστε τις λέξεις από πάνω σε πλαίσιο. Πολλοί μαθητές δυσκολεύονται στις ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, γιατί οι απαντήσεις μοιάζουν πολύ και έχουν μικρές λέξεις- παγίδες (πχ δεν, χωρίς κλπ) 
• Δώστε παραδείγματα. Πολλά παιδιά δεν καταλαβαίνουν ποιες είναι οι απαιτήσεις της άσκησης, πχ είδος, δομή και έκταση απάντησης. 
• Αν πρέπει να δώσετε κείμενο, μην το δώσετε σαν κατεβατό. Βάλτε τίτλο, χωρίστε οτ σε παραγράφους, βάλτε δίπλα σε κάθε παράγραφο έναν τίτλο. Όπου μπορείτε, αντικαταστήστε το κείμενο με επιγραμματικές σημειώσεις (λίστες)

Κατά τη διάρκεια του τεστ

• Διαβάστε εσείς τις εκφωνήσεις των ασκήσεων δυνατά στην τάξη, τονίζοντας τις λέξεις κλειδιά 
• Δώστε επιπλέον χρόνο (περίπου 10 λεπτά) στο μαθητή με ΜΔ. Το τεστ πρέπει να αξιολογεί τις γνώσεις των μαθητών και όχι την ταχύτητα με την οποία γράφουν και διαβάζουν 
• Τοποθετήστε το μαθητή σε άλλο χώρο/ αίθουσα: ο μαθητής μπορεί να δουλέψει σε πιο ήσυχο περιβάλλον, χωρίς να πρέπει να ακολουθεί το ρυθμό των άλλων. 
• Όταν βλέπετε ότι το παιδί έχει κάνει λανθασμένη αντιγραφή ή μεταφορά ενός αριθμού, αν χρησιμοποιεί λάθος τύπο απάντησης (πχ θέλει ΝΑΙ- ΟΧΙ και αυτό αναπτύσει την απάντηση), σταματήστε το και υποδείξτε του το λάθος για να μπορέσει να συνεχίσει κανονικά 
• Αν δείτε ότι το παιδί αφαιρείται και δνε είναι συγκεντρωμένο, αγγίξτε το απαλά στον ώμο για να σταματήσει να ονειροπολεί 
• Μην γράφετε στον πίνακα την άσκηση από το τεστ, ζητώντας από τους μαθητές να την αντιγράψουν και να τη λύσουν και μην υπαγορεύετε τις ερωτήσεις. Οι πιθανότητες του μαθητή με ΜΔ να τις γράψει λάθος είναι πάρα πολλές. Δίνετε το τεστ πάντα γραμμένο και αν υπάρχει κάποιο λάθος που θέλετε να διορθώσετε, βεβαιωθείτε ότι ο μαθητής το έχει εντοπίσει και το έχει διορθώσει. 
• Ενημερώνετε τους μαθητές για το χρόνο που έχουν στη διάθεσή τους. Ενημερώστε τους στη μέση της ώρας και ένα 10λεπτο πριν μαζέψετε τα γραπτά. Με αυτόν τον τρόπο θα βοηθήσετε το μαθητή με ΜΔ να μοιράσει σωστά το χρόνο του. 
• Επιτρέψτε/ συμβουλέψτε τα παιδιά να έχουν πρόχειρο χαρτί δίπλα τους, για να σημειώνουν κατά τη διάρκεια του τεστ ό,τι θέλουν και το οποίο θα παραδίδουν μαζί με το τεστ. Το πρόχειρο μπορεί να σας βοηθήσει να αποφασίσετε αν ο μαθητής έχει καταλάβει τις έννοιες, όταν το γραπτό του είναι μη ικανοποιητικό. 
• Βάλτε ενδιάμεσα διαλείμματα (πχ το πρώτο μέρος του τεστ μπορεί να γραφτεί στην αρχή της πρώτης ώρας και το δεύτερο μετά το διάλειμμα) 
• Έχετε πάντα τουλάχιστον ένα σετ των αντικειμένων που είναι απαραίτητα για το τεστ (πχ διαβήτης, χάρακας, κομπιουτεράκι, μολύβια, σβήστρες, μπογιές κλπ). 
• Επιτρέψτε στους μαθητές να έχουν μαζί τους το χαρτί με την προπαίδεια, ένα κομπιουτεράκι, ένα λεξικό και οτιδήποτε θεωρείτε ότι θα μπορούσε να τους βοηθήσει (πχ ένα λεξικό δεν επηρεάζει το περιεχόμενο σε ένα τεστ ιστορίας ή το κομπιουτεράκι το γεγονός αν ξέρεις να λύνεις εξισώσεις ή όχι κλπ)

Μετά το τεστ

• Αν δεν καταλαβαίνετε τι γράφει σε μια απάντηση, καλέστε τον και ρωτήστε τον. Μην θεωρήσετε απλά την απάντηση λάθος. 
• Αν παραδώσει το τεστ του και δείτε ότι η επίδοσή του είναι πολύ χαμηλή, εξετάστε τον εκείνη τη στιγμή, για να δείτε αν τα ξέρει ή όχι 
• Ρωτήστε το μαθητή αν τον δυσκόλεψε κάτι στο τεστ (πχ κάποιο είδος ερωτήσεων, η δομή του τεστ, η έκτασή του κλπ) και φροντίστε να προσαρμόσετε την επόμενη δοκιμασία καλύτερα στις ανάγκες του. 
• Βαθμολογήστε μόνο το αντικείμενο στο οποίο εξετάζετει ο μαθητής. Στο μάθημα της ιστορίας πχ σας ενδιαφέρει αν το παιδί ξέρει ιστορία και όχι το αν κάνει ορθογραφικά και συντακτικά λάθη. Αγνοείστε, επομένως, τα γραμματικά, ορθογραφικά και συντακτικά λάθη στα μη γλωσσικά μαθήματα. 
• Μην αφήνετε την άσχημη εικόνα ενός γραπτού να σας προϊδεάσει για την ποιότητά του. 
• Μην χρησιμοποιείτε κόκκινο στυλό και μην διορθώνετε όλα τα λάθη 
• Μην χρησιμοποιείτε αριθμητική βαθμολογία, ιδίως στις μικρές τάξεις του ΔΗμοτικού. Δεν έχει κανένα νόημα να λέμε να μην κοκκινίζουμε το γραπτό, όταν στο κάτω μέρος της σελίδας είναι γραμμένο ένα τεράστιο 3. 
• Για να διορθώσετε, διαβάστε γρήγορα και δείτε αν οι γενικές ιδέες είναι σωστές, αν έχει καταλάβει τα πιο βασικά στοιχεία του μαθήματος. Μην κολλάτε στις λεπτομέρειες. 
• Τονίστε τα θετικά σημεία του γραπτού και επαινέστε το μαθητή για την προσπάθειά του. 
• Μην γράφετε απλώς "καλά", "προσπάθησε παραπάνω", και μην υπογραμμίζετε τα λάθη. Εξηγείστε στο μαθητή πού έκανε λάθος, γιατί και τι έπρεπε να γράψει.
• Η επίδοση του μαθητή με ΜΔ στα τεστ μπορεί να είναι ιδιαίτερα χαμηλή, ακόμα και αν φροντίσετε όλα τα παραπάνω. Σε αυτή την περίπτωση υπάρχουν και εναλλακτικοί τρόποι εξέτασης:
• Χρησιμοποιήστε κάποιον ενήλικο αναγνώστη, για να διαβάζει στο παιδί τις εκφωνήσεις από τις ασκήσεις, πχ στα μαθηματικά, στη φυσική. Το τεστ πρέπει να εξετάζει τις γνώσεις των μαθητών στα αντικείμενα αυτά και όχι την αναγνωστική τους ικανότητα. 
• Χρησιμοποιήστε κάποιον ενήλικα που θα γράφει ό,τι ακριβώς λέει το παιδί (χωρίς να παρεμβαίνει ή να βοηθάει). Έτσι το παιδί δεν θα χανεί τον ειρμό των σκέψεών του και θα εστιάζει να βρει την απάντηση και όχι στο πώς θα καταφέρει να τη γράψει. 
• Εξετάστε το παιδί προφορικά 
• Βρείτε και άλλους τρόπους βαθμολόγησης. Αναθέστε μια εργασία για το τρίμηνο, ατομική ή ομαδική, και ζητήστε παρουσίασή της στην τάξη.

Ιωάννα Αγγέλου

Ειδική Παιδαγωγός