Τετάρτη 10 Απριλίου 2024

5 δημοφιλείς πεποιθήσεις στην εκπαίδευση που δεν υποστηρίζονται από τα ερευνητικά δεδομένα.


Αλλάζοντας αυτές τις κοινές παρανοήσεις μπορούμε να μετατρέψουμε αμφίβολες στρατηγικές σε παραγωγικά μαθήματα, σύμφωνα με τις έρευνες.

Δεν χρειάζεται να ξεχάσετε όλα όσα ξέρατε. Υπάρχουν μερικές διαδεδομένες παρανοήσεις που περιέχουν ένα ψήγμα σοφίας, αλλά πρέπει να τροποποιηθούν προκειμένου να ευθυγραμμιστούν με την επιστήμη της μάθησης.Μερικές φορές, με άλλα λόγια, είστε ήδη στα μισά του δρόμου. Ακολουθούν πέντε κυρίως μύθοι, από τη θετική επίδραση του doodling μέχρι την κινητήρια δύναμη των βαθμών, τους οποίους οι εκπαιδευτικοί μπορούν γρήγορα να προσαρμόσουν προς όφελός τους.

1. ΤΟ DOODLING ΒΕΛΤΙΩΝΕΙ ΤΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ

[Σημείωση της μτφ: Το doodling είναι μια αυθόρμητη και ελεύθερη μορφή σχεδίασης, που χαρακτηρίζεται από αφηρημένες μουντζούρες, σκίτσα και μοτίβα. Συχνά αναδύεται ως μια υποσυνείδητη και ενστικτώδης αντίδραση στην πλήξη, το άγχος ή την ανάγκη για δημιουργική έκφραση.]

Όταν γράφουμε για τη δύναμη του doodling στη μάθηση, ακούμε συχνά από αναγνώστες που αισθάνονται υποχρεωμένοι να υπερασπιστούν μια παλιά συνήθεια: «Βλέπετε, σας είπα ότι όταν σχεδίαζα εξακολουθούσα να προσέχω!» Αλλά το doodling – το οποίο συνήθως ορίζεται ως «ένα άσκοπο ή περιστασιακό σκαρίφημα ή σκίτσο» και συχνά αποτελείται από χαρακτήρες κινουμένων σχεδίων και γεωμετρικά μοτίβα– διαφέρει από αυτό που οι ερευνητές αποκαλούν «σχέδιο που σχετίζεται με έργα». Και το doodling, υπό αυτή την έννοια, δεν συνδέεται με βελτιώσεις στην εστίαση ή τα ακαδημαϊκά αποτελέσματα.

Στην πραγματικότητα, τόσο η θεωρία του γνωστικού φορτίου όσο και οι πειραματικές μελέτες δεν υποστηρίζουν την θετική επίδραση του doodling. Οι μαθητές που σκιτσάρουν περίπλοκες σκηνές ή σχέδια καθώς προσπαθούν να επεξεργαστούν ένα μάθημα για τις τεκτονικές πλάκες, σύμφωνα με την πρώτη θεωρία, εμπλέκονται σε ανταγωνιστικές γνωστικές εργασίες και θα έχουν χαμηλή απόδοση και στα δύο έργα. Το Doodling, όπως όλα οι μορφές σχεδίασης, απασχολεί εντατικά το γνωστικό μας σύστημα και περιλαμβάνει αλληλεπίδραση μεταξύ της προσοχής, των οπτικών, αισθητηριοκινητικών και σχεδιαστικών περιοχών του εγκεφάλου και του σώματος. Επειδή η ικανότητά μας να επεξεργαζόμαστε πληροφορίες είναι πεπερασμένη, το να σχεδιάζουμε και να μαθαίνουμε για διαφορετικά πράγματα ταυτόχρονα είναι πολύ δύσκολο.

Οι έρευνες επιβεβαιώνουν τη θεωρία. Μια μελέτη του 2019 σύγκρινε το doodling με το σχέδιο σε τυπικές μαθησιακές δραστηριότητες όπως το «σχέδιο που σχετίζεται με εργασίες» και το γράψιμο. Σε τρία ξεχωριστά αλλά σχετικά πειράματα, το σχέδιο που σχετίζεται με τα έργα και η γραφή ξεπέρασαν το doodling όσον αφορά την ανάκληση—έως και 300%.

Πώς να το διορθώσετε: Η σχεδίαση των εννοιών που διδασκόμαστε—από τη δημιουργία αναπαραστατικών σχεδίων τεκτονικών πλακών μέχρι τη δημιουργία εννοιολογικών χαρτών και οργανωτικών σχεδίων—είναι, στην πραγματικότητα, μια ισχυρή στρατηγική μάθησης (δείτε την έρευνα εδώ, εδώ και εδώ)και αυτό ισχύει «ανεξάρτητα από το καλλιτεχνικό ταλέντο κάποιου», επιβεβαιώνει μια μελέτη του 2018.

Προσπαθήστε να εκμεταλλευτείτε το πάθος ενός μαθητή για το doodling επιτρέποντάς του να υποβάλλει σκίτσα ως εργασίες. Για να κερδίσετε ακόμα περισσότερο, ζητήστε του να σχολιάσει τα σχέδιά του ή να σας μιλήσει για αυτά—κάτι που θα κωδικοποιήσει τη μάθηση ακόμη πιο βαθιά, σύμφωνα με έρευνα.

2. ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΜΕ ΤΗ ΣΕΙΡΑ ΒΕΛΤΙΩΝΕΙ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΕΥΧΕΡΕΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

Η ανάγνωση με την σειρά ήταν μια μέθοδος που χρησιμοποιούσα στην αρχή της καριέρας μου, αλλά εξακολουθεί να χρησιμοποιείται συχνά μέχρι σήμερα, κρίνοντας από ένα ιστολόγιο του 2019 του Timothy Shanahan(ειδικού σε θέματα εγγραμματισμού) και σχολίων σε μια ανάρτηση Cult of Pedagogy του 2022 σχετικά με το θέμα.

Οι δάσκαλοι ακολουθούν την συγκεκριμένη στρατηγική—κατά τη διάρκεια της οποίας ολόκληρη η τάξη παρακολουθεί ένα κείμενο ενώ οι μαθητές διαβάζουν κομμάτια του διαδοχικά— για καλούς λόγους. Αναμφισβήτητα, η πρακτική αυτή ενθαρρύνει τη συμμετοχή των μαθητών. Δίνει στους δασκάλους την ευκαιρία να μετρήσουν την ευχέρεια των μαθητών όσο αφορά τη μεγαλόφωνη ανάγνωση και διευκολύνει και την διαχείρισης της τάξης. Οι μαθητές είναι γενικά σιωπηλοί και (επιφανειακά) προσεκτικοί όταν διαβάζουν οι συμμαθητές τους.

Όμως, σύμφωνα με τον Shanahan, και τις καθηγήτριες εγγραμματισμού Katherine Hilden και Jennifer Jones, η πρακτική αυτή έχει αποδειχθεί αναποτελεσματική από καιρό. Σε μια ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας το 2012, οι Hilden και Jones έφτασαν στο συμπέρασμα ότι: «Δεν υπάρχουν ερευνητικά στοιχεία που να υποστηρίζουν τον ισχυρισμό ότι η ανάγνωση με την σειρά συμβάλλει πράγματι στο να γίνουν οι μαθητές καλύτεροι αναγνώστες (όσο αφορά την ευχέρεια ή την κατανόηση)».

Στην πραγματικότητα, η συγκεκριμένη μέθοδος έχει πολλά προβλήματα. Οι μαθητές συγκεντρώνουν λιγότερο από τρεις ώρες ανάγνωσης κατά τη διάρκεια ενός έτους, σύμφωνα με τον Shanahan. Οι Hilden και Jones λένε ότι οι μαθητές που παρακολουθούν κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας τείνουν να «υποφωνούν» καθώς παρακολουθούν τον αναγνώστη μειώνοντας τη δική τους εσωτερική ταχύτητα ανάγνωσης. Ταυτόχρονα, στιγματίζονται οι μαθητές που έχουν δυσκολίες στην ανάγνωση. Τέλος, με τον συγκεκριμένο τρόπο εκτίθενται οι αναγνώστες σε μη κατάλληλα μοντέλα ενώ δεν γίνεται ενσωμάτωση αποτελεσματικών στρατηγικών που αφορούν την κατανόηση.

Πώς να το διορθώσετε: Ναι, το να διαβάζουν δυνατά τα παιδιά είναι απαραίτητο για τη επίτευξη της ευχέρειας, σύμφωνα με τον Shanahan, αλλά υπάρχουν καλύτερες μέθοδοι. Μπορείτε να βάλετε τους μαθητές σε δυάδες για να «διαβάζουν δυνατά τμήματα του κειμένου μεταξύ τους (ανάγνωση με συνεργάτη) και μετά να συζητούν και να απαντούν στις ερωτήσεις σας». Πρόκειται για μια καλή προσέγγιση, ειδικά όταν οι εκπαιδευτικοί κυκλοφορούν ανάμεσα στους μαθητές για να ακούν τις δυσκολίες τους.

Γενικότερα, οι στρατηγικές ανάγνωσης που μοντελοποιούν τη σωστή ταχύτητα ανάγνωσης και την σωστή προφορά —παρέχοντας χρόνο για ανασκόπηση λεξιλογίου, επαναλαμβανόμενη έκθεση στο κείμενο και ευκαιρίες για περίληψη και συζήτηση—βελτιώνουν τόσο την ευχέρεια όσο και την κατανόηση στην ανάγνωση.

Μια μελέτη του 2011, για παράδειγμα, έδειξε ότι ο συνδυασμός της χορωδιακής ανάγνωσης (όπου δάσκαλοι και μαθητές διαβάζουν ένα κείμενο μαζί ταυτόχρονα) με άλλες δραστηριότητες, όπως η ανασκόπηση του λεξιλογίου, η μοντελοποίηση από τους εκπαιδευτικούς και η συνεχής συζήτηση , βελτίωσε την αποκωδικοποίηση και την αναγνωστική ευχέρεια των μαθητών.

3. ΤΟ ΤΑΛΕΝΤΟ ΚΕΡΔΙΖΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΜΟΝΗ

Είναι μια κοινή παγίδα: Οι παρατηρητές τείνουν να βαθμολογούν ανθρώπους που φαίνεται να είναι φυσικά προικισμένοι σε κάτι πιο υψηλά από εκείνους που παραδέχονται ότι έχουν εργαστεί σκληρά για να το πετύχουν. Οι ερευνητές το αποκαλούν αυτό «προκατάληψη της φυσικότητας» και εμφανίζεται παντού, από τους δασκάλους που αξιολογούν τους μαθητές μέχρι τα αφεντικά που αξιολογούν τους υπαλλήλους τους.

Στην πραγματικότητα, το αντίθετο συμβαίνει συχνότερα. «Η λαϊκή παράδοση μας λέει ότι η ιδιοφυΐα γεννιέται, δεν δημιουργείται», γράφει ο ψυχολόγος K. Anders Ericsson για το Harvard Business Review. «Η επιστημονική έρευνα, από την άλλη πλευρά, αποκαλύπτει ότι η πραγματική τεχνογνωσία είναι κυρίως προϊόν πολυετούς εντατικής πρακτικής και αφοσιωμένης καθοδήγησης».

Μια σημαντική μελέτη του 2019 με επικεφαλείς τους ψυχολόγους Brian Galla και Angela Duckworth, για παράδειγμα, διαπίστωσε ότι το GPA του γυμνασίου είναι καλύτερος προγνωστικός δείκτης από το SAT για το πόσο πιθανό είναι οι μαθητές να ολοκληρώσουν το κολέγιο εγκαίρως. Αυτό συμβαίνει επειδή "οι βαθμοί είναι ένας πολύ καλός δείκτης της αυτορρύθμισής μας - της ικανότητάςμας να επιμένουμε σε κάποια πράγματα, της ικανότητάςμας να ρυθμίζουμε τις παρορμήσεις μας, της ικανότητάςμας να καθυστερούμε την ικανοποίηση και να εργαζόμαστε σκληρά αντί να κοροϊδεύουμε", ανέφερε ο Duckworth σε μια συνέντευξη του το 2020 στο Edutopia.

Πώς να το διορθώσετε: Όλα τα παιδιά —ακόμα και αυτά που ήδη διαπρέπουν σε έναν κλάδο— ωφελούνται όταν οι δάσκαλοι τονίζουν τη σημασία της προσπάθειας, της επιμονής και της ανάπτυξης. Εξετάστε το ενδεχόμενο να επαινείτε τους μαθητές για τη βελτίωσή τους αντί για τις βαθμολογίες τους. Ζητήστε από τους μαθητές να διαβάσουν και στη συνέχεια να συζητήσουν την ιδέα της νευρικής πλαστικότητας και σκεφτείτε να τους αναθέσετε εργασίες για τις προσπάθειες και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν διακεκριμένο συγγραφείς, επιστήμονες και καλλιτέχνες μέχρι να τα καταφέρουν.

Προσπαθήστε να ενσωματώσετε την πρόχειρη σκέψη στην τάξη σας και μην φοβάστε να εκτεθείτε: Η διάσημη καθηγήτρια γραφής Kelly Gallagher, συγγραφέας του Readicide, συνθέτει τακτικά μπροστά στην τάξη της για να βοηθήσει τα παιδιά –σαν μοντέλο/ πρότυπο- να αναπτύξουν ανοχή για τα λάθη τους και να μάθουν να προχωρούν σε αναδιατύπωση.


4. Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΥΠΟΚΡΟΥΣΗ ΥΠΟΝΟΜΕΥΕΙ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ

Είναι μια συναρπαστική και περίπλοκη ερώτηση: Μπορούν οι μαθητές να μαθαίνουν/διαβάζουν αποτελεσματικά ενώ υπάρχει μουσική υπόκρουση;

Σε ορισμένες περιπτώσεις, φαίνεται ότι η μουσική υπόκρουση μπορεί να έχει ουδέτερη έως και θετική επιρροή. Ωστόσο, σε άλλα σενάρια, αποσπά την προσοχή των παιδιών. Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που επηρεάζουν την επίδραση της μουσικής στη μάθηση.

Μια μελέτη του 2021 διευκρινίζει ότι επειδή η μουσική και η γλώσσα χρησιμοποιούν μερικά κοινά νευρωνικά κυκλώματα -ένα εύρημα που εμφανίζεται ήδη από τη βρεφική ηλικία- "η ακρόαση στίχων μιας οικείας γλώσσας μπορεί να χρησιμοποιεί τους ίδιους γνωστικούς πόρους με την εκμάθηση λεξιλογίου" και αυτό μπορεί να "οδηγεί σε υπερφόρτωση της ικανότητας επεξεργασίας και, συνεπώς, σε παρεμβολή.» Άλλα χαρακτηριστικά της μουσικής πιθανώς έχουν επίσης σημασία: οι μεγάλες αλλαγές στο ρυθμό ενός τραγουδιού, για παράδειγμα, ή οι μεταβάσεις από το ένα τραγούδι στο άλλο συχνά δίνουν στον εγκέφαλο που προσπαθεί να μάθει και άλλες, άσχετες πληροφορίες. Μια ερευνητική ανασκόπηση του 2018 επιβεβαιώνει το γενικό εύρημα: Σε 65 μελέτες, η μουσική υπόκρουση είχε σταθερά μια «μικρή αλλά σημαντική αρνητική επίδραση» στην αναγνωστική κατανόηση.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ωστόσο, η μουσική μπορεί να βοηθήσει τη μάθηση. Η νευροεπιστήμη αναφέρει ότι οι συναρπαστικές/ενδιαφέρουσες μελωδίες, για παράδειγμα, μπορούν να τονώσουν τη διάθεση ενός μαθητή - κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά θετικά αποτελέσματα στη μάθηση όταν τα κίνητρα και η συγκέντρωση είναι πρωταρχικής σημασίας, σύμφωνα με μια μελέτη του 2023.

Πώς να το διορθώσετε: Βασικά, «η μουσική έχει δύο αποτελέσματα ταυτόχρονα που συγκρούονται μεταξύ τους», είπε ο γνωστικός ψυχολόγος Daniel Willingham στο Edutopia το 2023. Από τη μια αποσπά την προσοχή και από την άλλη τη διεγείρει.

Σύμφωνα με τον Willingham, αν κάνετε κάποια εργασία που δεν είναι πολύ απαιτητική, η μουσική είναι πολύ πιθανό να μην σας δημιουργεί πρόβλημα, αλλά αντιθέτως να παρακινεί τους μαθητές σας να συνεχίζουν την προσπάθειά τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις, προσπαθήστε να έχετε σε μουσική που είναι ορχηστική ή οικεία, προκειμένου να μειώσετε τους γνωστικούς πόρους που απαιτούνται για την επεξεργασία της. Αν όμως κάνετε εργασία που είναι σχετικά δύσκολη, η προσοχή των παιδιών θα αποσπάται από την μουσική, έχοντας αρνητικά αποτελέσματα.

5. ΟΙ ΒΑΘΜΟΙ ΕΙΝΑΙ ΚΙΝΗΤΡΟ

Οι δάσκαλοι γνωρίζουν καλά ότι η βαθμολόγηση, ως σύστημα, έχει πολλά ελαττώματα — αλλά τουλάχιστον οι βαθμοί παρακινούν τους μαθητές να προσπαθήσουν όσο το δυνατόν περισσότερο, σωστά; Δυστυχώς, η έρευνα δείχνει ότι αυτό δεν συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις.

«Παρά τη συμβατική σοφία στην εκπαίδευση, οι βαθμοί δεν παρακινούν τους μαθητές να κάνουν την καλύτερη δουλειά τους, ούτε οδηγούν σε καλύτερη μάθηση ή απόδοση», γράφουν ο ερευνητής κινήτρων Chris Hulleman και ο δάσκαλος επιστήμης Ian Kelleher σε ένα άρθρο για το Edutopia. Μια ερευνητική ανασκόπηση του 2019, εν τω μεταξύ, αποκάλυψε ότι όταν ήρθαν αντιμέτωποι με βαθμούς, γραπτά σχόλια ή τίποτα - οι μαθητές προτιμούσαν τα δύο τελευταία από τους βαθμούς, υποδηλώνοντας ότι οι βαθμολογίες μπορεί πράγματι να έχουν καθαρό αρνητικό αντίκτυπο στα κίνητρά τους.

Πλήγμα στην δύναμη των βαθμών αποτελεί και μια ανάλυση του 2018 για τις πολιτικές του πανεπιστημίου, όπως η βαθμολογία επιτυχίας/αποτυχίας ή οι αφηγηματικές αξιολογήσεις. ΟΙ συγγραφείς της έρευνας κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι «οι βαθμοί ενίσχυσαν το άγχος και την αποφυγή των δύσκολων μαθημάτων», αλλά δεν βελτίωσαν τα κίνητρα των φοιτητών. Αντιθέτως, η παροχή στους σπουδαστές συγκεκριμένης, ενεργητικής ανατροφοδότησης, «προάγει την εμπιστοσύνη μεταξύ εκπαιδευτών και σπουδαστών», οδηγώντας σε μεγαλύτερη ακαδημαϊκή φιλοδοξία.

Πώς να το διορθώσετε: Ενώ οι βαθμοί εξακολουθούν να είναι υποχρεωτικοί στα περισσότερα σχολεία - και κάποια μορφή αυστηρής αξιολόγησης παραμένει επιτακτική ανάγκη - οι εκπαιδευτικοί μπορούν να βρουν τρόπους για να μην δίνεται μεγάλη έμφαση σε αυτούς.


Μερικοί δάσκαλοι επιλέγουν να αγνοούν τον χαμηλότερο βαθμό κάθε μαθητή, για παράδειγμα, ή επιτρέπουν στους μαθητές να επαναλάβουν έναν περιορισμένο αριθμό αξιολογήσεων σε κάθε ενότητα ή τους δίνουν περιοδικά τη διακριτική ευχέρεια να κάνουν «την καλύτερη δουλειά τους» μέσα από μια σειρά σχετικών εργασιών.

Στο King Middle School, στο Portland του Maine, οι εκπαιδευτικοί καθυστερούν την ανακοίνωση των βαθμών τους μέχρι το τέλος της ενότητας, μια προσέγγιση που υποστηρίζεται από μια μελέτη του 2021 που διαπίστωσε ότι η καθυστερημένη βαθμολόγηση – συγκεκριμένα, η παράδοση εξατομικευμένων σχολίων ημέρες πριν από την γνωστοποίηση των βαθμών με οποιοδήποτε σύστημα - μπορεί να ενισχύσει σημαντικά την απόδοση των μαθητών σε μελλοντικές εργασίες.


Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός (Παν. Θεσσαλίας)
Νηπιαγωγός (Α.Π.Θ.)
MEd - Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου