Κατοχή στη Θεσσαλονίκη. Κάποια σχολεία έχουν επιταχθεί από τους Γερμανούς, όπως το 4ο λύκειο στη σημερινή Ανδρέα Συγγρού, που χρησιμοποιείται ως όρχος, αφού στον αυλόγυρό του σταθμεύουν τα φορτηγά των κατακτητών. Τα υπόλοιπα σχολεία υπολειτουργούν: τα μαθήματα διαρκούν τρεις ώρες την ημέρα και γίνονται "πλημμελώς", αφού πολλοί εκπαιδευτικοί έχουν αφήσει τις σχολικές έδρες και τα βιβλία για να πιάσουν τα όπλα στα πολεμικά μέτωπα κι άλλοι έχουν ήδη χαθεί από εχθρικά πυρά. Ενδεικτικό είναι ότι το 2o λύκειο Θεσσαλονίκης, που και σήμερα εδρεύει στην οδό Ικτίνου, έχει χάσει στη διάρκεια της Κατοχής τη στέγη του και τα μαθήματα γίνονται είτε στο προαύλιο του Ιερού Ναού της Αγίας Σοφίας - όταν ο καιρός το επιτρέπει - είτε μέσα στην εκκλησία, όταν το κρύο είναι τσουχτερό είτε σε ενοικιαζόμενους χώρους. Παρά την προβληματική λειτουργία των σχολείων, οι εξετάσεις για το απολυτήριο του εξατάξιου, το "χρυσό βραχιόλι" όπως το αποκαλούσαν, γιατί εκείνα τα χρόνια ήταν το διαβατήριο για το πανεπιστήμιο, αλλά και για να αποκτήσει κάποιος μια περίζηλη θέση στο δημόσιο, συνεχίζονται κανονικά. Και το μεράκι των σπουδών δεν εγκαταλείπει τους Θεσσαλονικείς στη χειμαζόμενη πόλη. Αναζητούν λύσεις για να εξασφαλίσουν ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά τους. Και τη λύση αυτή τη βρίσκουν είτε με δασκάλους στο σπίτι (οικοδιδασκαλία) είτε στα ιδιωτικά φροντιστήρια - κι ας μη μπορούν πολλοί από αυτούς να πληρώσουν τους φροντιστές με χρήμα.
"Με βάση τις διαφημίσεις στην εφημερίδα "Νέα Ευρώπη" και τις προφορικές μαρτυρίες μαθητών, στη Θεσσαλονίκη της Κατοχής λειτουργούν επισήμως 14 φροντιστήρια. 'Οσοι φροντιστές βρίσκονται στην πόλη, αυτή τη δουλειά ξέρουν να κάνουν κι αυτή συνεχίζουν. Οι γονείς δε, γνωρίζουν ότι κάποτε θα τελειώσει ο πόλεμος και θέλουν τα παιδιά τους να αποκτήσουν εφόδια, οπότε απευθύνονται στα φροντιστήρια, αφού τα σχολεία δεν λειτουργούν κανονικά. Αυτό που γίνεται στη Θεσσαλονίκη της εποχής είναι clearing (σ.σ. αμοιβαίο ή συμψηφιστικό εμπόριο, ανταλλαγή προϊόντων ουσιαστικά), δηλαδή οι γονείς που δεν έχουν χρήματα πληρώνουν με τσιγάρα, με σιτάρι ή βάφοντας για παράδειγμα. Δηλαδή οι φροντιστές πληρώνονται είτε σε χρήμα είτε σε δουλειά είτε σε είδος", επισημαίνει, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο δημιουργός του Ιστορικού Αρχείου Φροντιστών της Θεσσαλονίκης, Γεώργιος Κωνσταντάρας, ενόψει της έκθεσης που διοργανώνεται μέχρι το τέλος του Οκτωβρίου στη Νέα Παραλία από τον Σύνδεσμο Φροντιστών Θεσσαλονίκης, υπό την αιγίδα του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης (ΕΕΘ) και με την υποστήριξη του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Η έκθεση, τα εγκαίνια της οποίας θα πραγματοποιηθούν στις 20 Οκτωβρίου, στις 6 το απόγευμα και η οποία θα είναι ανοιχτή (με δωρεάν είσοδο) μέχρι το τέλος του μήνα, φιλοξενείται στο 7ο Γυάλινο Περίπτερο του Κήπου του Νερού (στάση Γεωργίου, πριν το Μέγαρο Μουσικής). Το Ιστορικό Αρχείο, μέρος του οποίου θα μπορούν να δουν οι επισκέπτες, περιλαμβάνει έντυπα, φωτογραφίες, δημοσιεύματα και άλλο υλικό από τη λειτουργία ιδιωτικών φροντιστηρίων στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, ήδη από το 1870! Ανάμεσα στα εκθέματα μπορεί να δει κάποιος προγράμματα σπουδών, διαφημίσεις, σχολικά βοηθήματα, σπάνια πολυσέλιδα βιβλία και άλλο υλικό, που έχουν συλλέξει και τα μέλη του Συνδέσμου. Μάλιστα από τις 5 το απόγευμα έως τις 8 το βράδυ θα γίνεται δωρεάν ξενάγηση από τους επιμελητές της έκθεσης, ενώ όσοι επιθυμούν πρωινή επίσκεψη μπορούν να επικοινωνούν για τον προγραμματισμό της με τον Γιώργο Κωνσταντάρα.
Mια μαθήτρια femme fatale στο πλευρό του Καρόλου Κουν και μια εμβληματική εκπαιδευτικός σε δύσκολα χρόνια
Στην κατοχική Θεσσαλονίκη λειτουργεί μεταξύ άλλων το φροντιστήριο του Σταυριανίδη (το πρώτο μεγάλο της πόλης, στη σημερινή οδό Εθνικής Αμύνης), ξεκινά σταδιακά ο Ευκλείδης στη Μελενίκου, ενώ μαθήματα γίνονται και σε εκείνο του Αγαθόνικου Αγαθονικόπουλου, στο οποίο σημειωτέον, όπως σημειώνει ο κ.Κωνσταντάρας, μαθήτρια είναι και η γεννηθείσα εν έτει 1925 Υβόν Σανσόν, μετέπειτα ηθοποιός, γνωστή από την εμφάνισή της σε ρόλο "femme fatale", στο πλευρό του Δημήτρη Χορν στην ταινία "Μια ζωή την έχουμε (1958)".
Η ιστορία των φροντιστών στη Θεσσαλονίκη όμως, δεν ξεκινάει στα χρονια της Κατοχής, αλλά πολύ νωρίτερα. Στην περιοχή της Ανάληψης στη Θεσσαλονίκη υπάρχει η οδός Αγλαΐας Σχινά. Πολλοί δεν γνωρίζουν ότι η οδός φέρει το όνομα μιας εμβληματικής εκπαιδευτικού, που αργότερα ανέλαβε το σχολείο του Στέφανου Νούκα. Η Αγλαΐα είχε μείνει ορφανή στη Θεσσαλονίκη την περίοδο της Τουρκοκρατίας και έβγαζε με το ζόρι τα προς το ζην παραδίδοντας κάποια μαθήματα. Στα δύσκολα χρόνια της, όταν "ήταν σε οικτρή κατάσταση", όπως επισημαίνει ο κ.Κωνσταντάρας, έκανε αίτηση στη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης (που τότε είχε την ευθύνη για τα σχολεία της πόλης) για μια θέση δασκάλας σε οποιοδήποτε δημοτικό ή ελληνικό σχολείο...
Το 1926 ιδρύεται το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, που μετέπειτα θα εξελιχθεί στο ΑΠΘ, με πρώτη σχολή τη Φιλοσοφική. Μέχρι τότε, τα φροντιστήρια της πόλης παρέδιδαν κυρίως μαθήματα που αφορούσαν εμπορική αλληλογραφία ή λογιστικά για παράδειγμα. Με την ίδρυση του Πανεπιστημίου, αρχίζουν και τα μαθήματα των εισαγωγικών εξετάσεων στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα και οι φροντιστές γυρίζουν κι αυτοί την επόμενη σελίδα της επαγγελματικής τους ιστορίας...
"Από το ιστορικό αυτό υλικό προκύπτει ότι η ιδιωτική εκπαίδευση είναι τομέας ταυτισμένος με την Θεσσαλονίκη και την ελληνική οικογένεια, ήδη από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας! Η έκθεση του ιστορικού αρχείου αποδεικνύει ότι οι φροντιστές ήταν στο πλευρό της νεολαίας και της οικογένειας ακόμη και σε δύσκολους χρόνους, όπως ήταν αυτοί της ναζιστικής κατοχής και της πείνας", τονίζει, σε μήνυμά του, στο λεύκωμα της έκθεσης, ο πρόεδρος του ΕΕΘ, Μιχάλης Ζορπίδης.
Αλ.Γ
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου