Οι τεράστιες φουσκωτές μπάλες (“physio ball”, “gym ball”, “Swiss ball”, “therapy ball”) χρησιμοποιούνται συχνά στον αθλητισμό και στη φυσιοθεραπεία. Βρίσκονται εύκολα, καθώς κυκλοφορούν στο εμπόριο (σε καταστήματα με είδη γυμναστικής, παιχνιδιών) και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πολλές δραστηριότητες, όπου επιτυγχάνονται τα εξής:
- ενδυνάμωση των μυών της πλάτης και του στομαχιού
- βελτίωση της στάσης του σώματος και της ισορροπίας
- ενδυνάμωση χεριών και ποδιών
- βελτίωση της ευλυγισίας του ατόμου
- βελτίωση του συντονισμού
- χαλάρωση
Τι μέγεθος μπάλας πρέπει να επιλέξουμε;
Πριν δοκιμάσετε την μπάλα πρέπει να είστε σίγουροι ότι διαλέξατε το κατάλληλο μέγεθος και ότι διαθέτει σταθερότητα. Όσο πιο φουσκωμένη είναι η μπάλα, τόσο πιο δύσκολα εκτελούνται οι ασκήσεις. Για αυτό το λόγο, στην αρχή, ίσως είναι προτιμότερο να επιλέγουμε πιο μαλακές μπάλες που δεν θα είναι τελείως φουσκωμένες. Είναι επίσης πολύ σημαντικό να επιλεχθεί το σωστό μέγεθος μπάλας σε σχέση με το ύψος του παιδιού. Ο κατασκευαστής της μπάλας ή οι ειδικοί στο κέντρο αθλητικών ειδών μπορούν να σας καθοδηγήσουν σχετικά. Όταν κάθεται το παιδί πάνω στην μπάλα, τα γόνατα θα πρέπει να σχηματίζουν γωνία 90 μοιρών. Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται η κατάλληλη ευθυγράμμιση και η ισορροπία που απαιτούνται για όλες τις δραστηριότητες που θα γίνουν με την μπάλα.
Βασικές κατευθυντήριες γραμμές για την επιλογή μπάλας με βάση το ύψος του παιδιού:
Παιδιά 1-2 ετών = Μπάλα 30εκ/12 ίντσες
Παιδιά 3-5 ετών = Μπάλα 35εκ.
Παιδιά 5 ετών (ύψος 1,40μ) = Μπάλα 45εκ/18 ίντσες
Παιδιά 1,30 – 1,60μ = Μπάλα 53εκ/21 ίντσες
Παιδιά 1,50 – 1,80μ = Μπάλα 65εκ/30 ίντσες
Προσοχή!
- Πριν δοκιμάσετε αυτές τις δραστηριότητες πρέπει να πάρετε την έγκριση του γιατρού και του φυσιοθεραπευτή του παιδιού σας προκειμένου να βεβαιωθείτε ότι δεν θα του δημιουργήσετε προβλήματα.
- Αν κάποια δραστηριότητα προκαλεί πόνο στι παιδί, σταματήστε αμέσως. Μην το πιέζετε υπερβολικά και μην έχετε μεγάλες απαιτήσεις. Πρέπει να προχωράτε αργά και ήρεμα. Να είστε υπομονετικοί.
- Να φυλάτε την μπάλα σε ασφαλές μέρος, μακριά από κατοικίδια ζώα.
- Μην επιτρέπετε στα παιδιά να χρησιμοποιούν μόνα τους την μπάλα, χωρίς την επίβλεψη κάποιου ενήλικα.
- Μην χρησιμοποιείτε την μπάλα αμεσως μετά το φαγητό ή ενώ το παιδί μασάει κάτι (πχ καραμέλα, μαστίχα).
- Βεβαιωθείτε ότι υπάρχει αρκετός χώρος για να μπορεί το παιδί να χρησιμοποιήσει την μπάλα χωρίς να υπάρχει φόβος να χτυπήσει.
- Να χρησιμοποιείτε την μπάλα με ασφαλή τρόπο- να την κρατάτε και να την βλέπετε πάντα όταν το παιδί πάει να καθίσει ή κάθεται επάνω της. Είναι πολύ εύκολο να κυλήσει αν δεν φροντίζετε να την έχετε πάντα υπό έλεγχο.
- Να χρησιμοποιείτε τα σύνεργα της μπάλας (τρόμπα) για να τη φουσκώνετε.
- Το άτομο που την χρησιμοποιεί θα πρέπει να φοράει αθλητικά παπούτσια προκειμένου να μην γλιστρούν τα πόδια του στο πάτωμα γιατί είναι αναγκαία η στήριξη.
- Είναι πολύ πιθανό τα παιδιά να ενθουσιαστούν υπερβολικά κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων, με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλη πιθανότητα τραυματισμών τόσο των ίδιων, όσο και των ενηλίκων που τα βοηθούν.
- Να έχετε πάντα επίγνωση της υποστήριξης που παρέχετε στο παιδί και της δύναμης που βάζετε. Είναι πολύ εύκολο να υπερβάλλετε και να τραυματιστείτε, ιδίως στην πλάτη αν γλιστρήσετε ή τεντωθείτε υπερβολικά. Πάντα να είστε κοντά στην μπάλα και στο παιδί, προστατεύοντας τα γόνατά σας (πχ γονατίζοντας πάνω σε ένα μαξιλάρι) και διατηρώντας σωστή στάση σώματος. Μην επιχειρήσετε να είστε όρθιος και να σκύβετε καθώς κρατάτε/ βοηθάτε το παιδί σας, καθώς με αυτό τον τρόπο αυξάνετε τις πιθανότητες να τραυματιστείτε στον αυχένα ή στην πλάτη.
Συμβουλές:
- Η καλύτερη θέση για να δουλέψετε με το παιδί σας είναι να είστε καθισμένοι ώστε ο ένας να αντικρίζει τον άλλο.
- Να φοράτε άνετα ρούχα.
- Να κάνετε (εσείς και το παιδί σας) ένα μικρό ζέσταμα για τους μυς σας πριν αρχίσετε τις δραστηριότητες και αποθεραπεία – τέντωμα όταν τελειώσετε.
- Για να διατηρείται η ισορροπία, είναι πολύ βοηθητικό το να συγκεντρώνει κανείς το βλέμμα του σε σταθερό σημείο.
- Αν το παιδί σας αρχίσει να χάει την ισορροπία του, σταματήστε τη δραστηριότητα και βοηθήστε το να ξανατοποθετηθεί σωστά.
- Ενθαρρύνετε το παιδί σας να μην κρατάει την αναπνοή του κατά την διάρκεια των δραστηριοτήτων, αλλά να αναπνέει κανονικά.
- Μην χρησιμοποιείτε τις μπάλες σε εξωτερικό χώρο, γιατί έτσι αυξάνεται ο κίνδυνος να καταστραφεί (πχ να τρυπήσει).
Παιχνίδια/δραστηριότητες:
Όταν κάνετε δραστηριότητες κατά τις οποίες το παιδί είναι καθισμένο στην μπάλα, πρέπει να το ενθαρρύνετε να κάθεται σωστά.
“Κάτσε ίσια … και πρόσεχε μην πέσεις”
Χρειάζεστε: μια μπάλα φυσιοθεραπείας.
Καθίστε απέναντι από το παιδί, έτσι ώστε να το βλέπετε. Βεβαιωθείτε ότι είναι καθισμένο με τα πόδια του να πατάνε σταθερά στο πάτωμα και ότι αισθάνεται άνετα. Όταν είναι έτοιμο, ζητήστε του να πάρει μια στάση και να κάνει μια αστεία γκριμάτσα (χρησιμοποιώντας παράλληλα τα χέρια, αλλά και το σώμα του). Μετά πείτε του «στάσου ίσια». Μόλις ακούσει αυτή την οδηγία το παιδί σας θα πρέπει να πάρει σωστή στάση σώματος (αυτή που είχε αρχικά, με την πλάτη ίσια). Παίξτε το ξανά. Χρησιμοποιήστε αυτό το παιχνίδι για να εξασκηθεί το παιδί στην σωστή στάση σώματος που πρέπει να έχει όταν κάθεται.
«Τάισε το δράκο»
Χρειάζεστε: μια μπάλα φυσιοθεραπείας, ένα κουτί/κουβά για να πετάει το παιδί πράγματα μέσα, ζευγάρια κάλτσες πιασμένα έτσι ώστε να σχηματίζουν ρολάκια- μπαλάκια.
Η αρχική στάση της δραστηριότητας απαιτεί από το παιδί να γονατίζει πίσω από την μπάλα και στη συνέχεια να «πέσει» πάνω στην μπάλα (με την κοιλιά του) μέχρι τα χέρια του (οι παλάμες) να ακουμπήσουν στο πάτωμα μπροστά από την μπάλα. Όσο πιο κοντά είναι τα χέρια στην μπάλα και όσο μεγαλύτερο μέρος του σώματος του παιδιού ακουμπάει/ στηρίζεται πάνω στην μπάλα, τόσο πιο εύκολη είναι η δραστηριότητα. Αν αυτή η δραστηριότητα είναι ιδιαίτερα εύκολη για το παιδί, ενθαρρύνετέ το να «περπατήσει» έτσι όπως είναι με τα χέρια του, μέχρι που τα πόδια του (στο ύψος των μηρών και των γονάτων) να είναι τα μοναδικά σημεία του σώματός του που ακουμπούν στην μπάλα. Ενθαρρύνετε το παιδί να μείνει έτσι, στηριζόμενο στις παλάμες των χεριών του και να μην αφεθεί να «πέσει» για να στηριχτεί στους αγκώνες του. Στη συνέχεια, ζητήστε του να κινηθεί προς τα πίσω μέχρι να αγγίζει με το στομάχι του την μπάλα. Σε αυτή τη δραστηριότητα το παιδί μπορεί να προσπαθεί να βάλει τις κάλτσες μέσα στον κουβά για να ταϊσει τον δράκο.
«Σπρώξε την μπάλα»
Χρειάζεστε: μια μπάλα φυσιοθεραπείας, 2 παίκτες, μια εφημερίδα τυλιγμένη σφιχτά σε ρολό ή έναν σκληρό κύλινδρο από χαρτί (πχ από χαρτί περιτυλίγματος).
Γονατίστε στο πάτωμα με τον πισινό σας να μην ακουμπάει στις φτέρνες. Πρέπει να είστε πρόσωπο με πρόσωπο με τον αντίπαλό σας. Κρατήστε το ρολό/ την εφημερίδα και με τα δύο σας χέρια (πιάστε δηλαδή το ρολό από τα δύο άκρα του). Συγκρατήστε την μπάλα με το ρολό και στη συνέχεια σπρώξτε την με τον ίδιο τρόπο προς τον αντίπαλό σας, ο οποίος με την σειρά του πρέπει να την σταματήσει με το ρολό και να σας την ξαναστείλει πίσω.
«Γέφυρες»
Χρειάζεστε: μπάλα φυσιοθεραπείας, μια μικρή μπάλα (πχ μπαλάκι του τένις).
Το παιδί σας είναι ξαπλωμένο με την πλάτη του στο πάτωμα και με τα πόδια του πάνω στην μπάλα φυσιοθεραπείας. Η μπάλα θα πρέπει να βρίσκεται κάτω από τα πόδια του, στο ύψος των αστραγάλων. Τα χέρια του παιδιού θα πρέπει να είναι κάτω, να ακουμπούν στο πάτωμα, και από τις δύο μεριές του σώματός του. Δείτε αν το παιδί μπορεί να σηκώσει λίγο τον πισινό του και τους μηρούς του για να σχηματίζει «γέφυρα». Κυλήστε την μπάλα κάτω από τη γέφυρα και στη συνέχεια ζητήστε από το παιδί να χαμηλώσει και πάλι το σώμα του, ώστε να ξαναπάρει την αρχική του στάση, σιγά- σιγά, έχοντας τον έλεγχο της κίνησης.
«Κύκλοι με την μπάλα»
Χρειάζεστε: μια μπάλα φυσιοθεραπείας.
Καθίστε πάνω στην μπάλα και τοποθετείστε τα χέρια σας στην μπάλα για καλύτερη ισορροπία ή στα γόνατά σας. Σιγά –σιγά αρχίστε να κάνετε με το γοφό σας έναν μικρό κύκλο προς τα δεξιά και μετά προς τα αριστερά. Στην αρχή κάντε μικρούς κύκλους και στη συνέχεια, όσο γίνεστε καλύτεροι και αποκτάτε αυτοπεποίθηση, προσπαθήστε να κάνετε μεγαλύτερους κύκλους.
«Η μαριονέτα»
Χρειάζεστε: μια μπάλα φυσιοθεραπείας.
Καθίστε πάνω στην μπάλα με τα πόδια (πέλματα) να αγγίζουν το πάτωμα και το σώμα και τα χέρια σας χαλαρά γερμένο προς το μπροστά, σαν μαριονέτα διπλωμένη. Φανταστείτε ότι έχετε στο κεφάλι σας ένα σκοινί από όπου ο μαριονετίστας σας κινεί. Νιώστε τον να σας σηκώνει από το κεφάλι μέχρι να καθίσετε με την πλάτη ίσια. Στη συνέχεια, φανταστείτε ότι έχετε σκοινί και στα χέρια (παλάμες), στους αγκώνες, στα γόνατα και στα πέλματα. Ο μαριονετίστας τώρα σηκώνει πρώτα τους αγκώνες και μετά τις παλάμες σας. Ο ενήλικας μπορεί να είναι ο μαριονετίστας λέγοντάς σας κάθε φορά ποιο μέρος του σώματός σας σηκώνεται και πού πηγαίνει.
«Παρέλαση καθισμένων»
Χρειάζεστε: μια μπάλα φυσιοθεραπείας.
Καθίστε «περήφανοι» πάνω στην μπάλα (με την πλάτη σας ψηλά και ίσια). Αρχίστε να κάνετε αργά- αργά παρέλαση, σηκώνοντας εναλλάξ το δεξί και το αριστερό σας πέλμα από το πάτωμα. Καθώς αποκτάτε περισσότερη εμπιστοσύνη μπορείτε να σηκώνετε τα γόνατά σας πιο ψηλά και με πιο γρήγορο ρυθμό. Μπορείτε επίσης να χτυπάτε και την μπάλα αν αισθάνεστε άνετα να το κάνετε. Βάλτε ένα κατάλληλο εμβατήριο (πχ την Παρέλαση των Ελεφάντων από το Βιβλίο της Ζούγκλας) και παρελάστε με στυλ.
Απόδοση του "B is for balance and ball" από το βιβλίο "Can’t play Won’t play: Simply Sizzling Ideas to get the Ball Rolling for Children with Dyspraxia" (2008), των Sharron Drew και Elizabeth Atter, εκδόσεις Jessica Kingsley
Ιωάννα Αγγέλου
Ειδική Παιδαγωγός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου