«Ερχονταν λοιπόν στο δικαστήριο παιδιά που είχαν κλέψει, παιδιά ξυπόλυτα, που έτρεμαν από το κρύο και εγώ έπρεπε να τους πω ότι πρέπει να είναι καλά παιδιά. Πώς να κάνεις ένα παραβατικό παιδί καλό παιδί; Πώς να “φτιάξω” εγώ ένα παιδί μόνο με τα λόγια και τις νουθεσίες; Αν το παιδί αυτό δεν έχει να φάει και να ντυθεί, θα κάνει τα ίδια. Εγώ καθόμουν στην έδρα καλοταϊσμένη και έπρεπε να πω σε αυτό το παιδί “θα πας φυλακή”». Η Μαρία Κυδωνιέως-Φωστέρη, επιμελήτρια ανηλίκων στο δικαστήριο Σύρου και κοινωνική λειτουργός, εξηγεί τις συνθήκες που οδήγησαν στη δημιουργία της Στέγης Ανηλίκων και Εφήβων Σύρου το 1996, με πρωτοβουλία του τότε εισαγγελέα Ανηλίκων Σύρου Μανώλη Ρούσσου-Παπαδάκη –δεν βρίσκεται πλέον στη ζωή– και τη στήριξη της ίδιας, που από την πρώτη στιγμή πίστεψε και στήριξε την ιδέα του.
Εκτοτε, επί 26 χρόνια, από τα τραπέζια φαγητού, που χρησιμεύουν και ως τραπέζια για τη μελέτη των παιδιών της Στέγης, έχουν περάσει 600 περίπου παιδιά που προέρχονται από «δύσκολες» οικογένειες και η προσπάθεια συνεχίζεται. Κοινωνικοί επιστήμονες από την Ευρώπη έρχονται στη Στέγη της Σύρου (πρόγραμμα Leonardo da Vinci) να κάνουν την πρακτική τους και να δουν πώς λειτουργεί, καθώς θεωρήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ενωση ένα ολοκληρωμένο και πρωτοποριακό μοντέλο υποστήριξης ανηλίκων παραβατών. Η δομή έχει τιμηθεί από την Ακαδημία Αθηνών για το έργο της, ενώ και ο Συνήγορος του Παιδιού την έχει αναγνωρίσει.
Τι είναι όμως τελικά η Στέγη Ανηλίκων και Εφήβων Σύρου και σε τι διαφέρει από άλλες δομές ανηλίκων που έχουν λειτουργήσει κατά καιρούς; «Η ιδέα ήταν ένα κέντρο όπου θα παιδιά θα μπορούν να έρχονται στη διάρκεια της μέρας, να τρώνε, να ντύνονται, να βρίσκουν βοήθεια στα μαθήματά τους», διηγείται η κ. Φωστέρη. Να έχουν τα απαραίτητα για να μεγαλώσουν και να κοινωνικοποιηθούν, χωρίς όμως να αποκοπούν πλήρως από τις οικογένειές τους, από τον τόπο τους. Γιατί όταν βάζεις ένα παιδί σε ίδρυμα και βγαίνει 18 χρονών, δεν ξέρει τι να κάνει, πώς να τα βγάλει πέρα, δεν έχει κανέναν. Εδώ στη Σύρο όλο και κάποια πόρτα θα ανοίξει για βοήθεια, όλο και κάποιος άνθρωπος θα πει μια καλή κουβέντα».
«Εκλεβαν…»
Εκείνη την εποχή η παραβατικότητα ομάδας παιδιών είχε αναστατώσει το νησί, θυμάται. «Εκλεβαν. Οι συνθήκες ζωής τους το έφεραν, δεν υπάρχουν κακά παιδιά», διευκρινίζει. Η φυλακή δεν ήταν λύση, «ποτέ δεν είναι», τονίζει, «πολλοί διαβόητοι εγκληματίες έχουν ξεκινήσει την καριέρα τους από φυλακές ανηλίκων».
Μαζεύτηκαν εθελοντές δάσκαλοι, ψυχολόγοι, γιατροί και δωρεές για να καλυφθούν οι καθημερινές ανάγκες και τα παιδιά αυτά να βρουν την υποστήριξη που δεν μπορούσε να τους παρέχει το σπίτι τους. «Οταν για πρώτη φορά τους δώσαμε φαγητό, έπεσαν με τα μούτρα όλα μαζί στη λαμαρίνα και έτρωγαν πριν σερβίρουμε σε πιάτα, σαν ζωάκια», θυμάται η κ. Φωστέρη. Αρκετά από τα παιδιά δεν πήγαιναν καν σχολείο, αλλά εθελοντές δάσκαλοι τους δίδαξαν ανάγνωση και γραφή, «τα απαραίτητα δηλαδή».
Στα χρόνια που ακολούθησαν πολλά παιδιά χρειάστηκε να υποστηριχθούν από τη δομή. Οι υποθέσεις πολλές και δύσκολες. Μια φορά χρειάστηκε να απεγκλωβίσουν δύο παιδιά 2 και 3 ετών από ένα σπίτι που τα είχαν κλείσει οι τοξικομανείς γονείς τους. «Οταν τα βγάλαμε είδαμε ότι οι γονείς τους χρησιμοποιούσαν τα κεφάλια τους για… τασάκια», διηγείται η κ. Φωστέρη. «Οι άνθρωποι που παίρνουν ναρκωτικά είναι άρρωστοι, θέλουν ειδική μεταχείριση, δεν μπορείς να τους αντιμετωπίζεις σαν υγιείς», τονίζει.
«Καθοδήγηση, όχι τιμωρία»
«Τα παιδιά θέλουν αγάπη, παιδεία και καθοδήγηση. Οχι τιμωρία και φυλακή. Θέλουν να βλέπουν καλά παραδείγματα», λέει η κ. Φωστέρη, η οποία στο μεταξύ εκτός από τις σπουδές της κοινωνικής λειτουργού, έκανε και ένα μεταπτυχιακό στην κοινωνική ψυχιατρική.
Η δημιουργία υποστηρικτικών δομών για τα παιδιά αλλά και τις οικογένειες είναι η λύση και όχι τα επιδόματα, εξηγεί. «Τα επιδόματα πηγαίνουν στους γονείς και οι περισσότεροι τα χρησιμοποιούν για τον εαυτό τους. Ενας που πίνει θα αγοράσει ποτό, ένας που παίρνει ναρκωτικά θα πάρει τη δόση του, ενώ τα παιδιά αφήνονται στην τύχη τους». Η πρόταση του Μανώλη Ρούσσου-Παπαδάκη ήταν να δημιουργηθεί μια παρόμοια δομή στήριξης, ένα κέντρο ημέρας για κάθε πρωτοδικείο, περιγράφει η επιστήμονας, αλλά παρά τις προσπάθειές του δεν εισακούστηκε από τους φορείς και τα υπουργεία.
Η υπόθεση της 12χρονης δεν προκαλεί έκπληξη στην κ. Φωστέρη. Διαφωνεί βέβαια με τη δημοσιοποίηση των λεπτομερειών. «Το παιδί δεν θα μπορεί να βγει στον κόσμο, να ζήσει. Το θέμα είναι να βοηθάς αυτά τα παιδιά και δεν τα βοηθάς όταν διαλαλείς τα δεινά τους».
Πηγή: Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου