Η δημιουργός του Stigma Logou, Χριστίνα Λιναρδάκη, απαντάει στις ερωτήσεις της Αγγελικής Λάλου για το allyou.gr.
Προϊσταμένη εκδόσεων στην εταιρεία Κέντρο Πολιτισμού, Έρευνας & Τεκμηρίωσης Τράπεζας της Ελλάδος και Αρχισυντάκτρια στην εταιρεία Στίγμα Λόγου, μεταφράστρια και επιμελήτρια, η Χριστίνα Λιναρδάκη με αφορμή την ποιητική της συλλογή μας μιλάει για την προσωπική της πορεία μετά τη διάγνωσή της με σκλήρυνση κατά πλάκας. Απολαύστε μια ουσιαστική συνέντευξη και μια συζήτηση εφ’ όλης της ύλης.
Δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια, από το 2009 μέχρι σήμερα, πώς είναι η ζωή με τη Σκλήρυνση κατά Πλάκας;
Για μένα προσωπικά, δεν είναι πολύ δύσκολη πλέον. Μετά την αρχική τρομάρα, η οποία κράτησε κάμποσα χρόνια, έχω καταλάβει πως ευτυχώς είμαι από τις ευνοημένες περιπτώσεις. Μολονότι κάποια μόνιμα συμπτώματα με καθιστούν εμποδιζόμενο άτομο, υπάρχουν πολύ χειρότερες –αν όχι φρικαλέες– καταστάσεις που προέρχονται από τη νόσο. Θεωρώ λοιπόν τον εαυτό μου τυχερό μέσα στην ατυχία μου. Όμως τα πρώτα αρκετά χρόνια ένιωθα πάρα πολύ άσχημα, ένιωθα σαν να είχε τελειώσει η ζωή μου.
«ΣΚΠ», μια συλλογή με 35 ποιήματα, μια συλλογή που ενώ αφορά ένα τόσο αντιποιητικό ίσως θέμα, είναι μια άρτια και πολύ δυνατή ποιητικά συλλογή, πόσο σε βοήθησε η ποίηση στη συμβίωση με αυτόν τον απρόσκλητο και δύσκολο επισκέπτη;
Η ποίηση με βοηθούσε και πριν από τη συλλογή. Γιατί, διαβάζοντας ποίηση, βρίσκω τόπους να ακουμπώ την ψυχή μου. Ποίηση κάθισα να γράψω πέρυσι μόνο – δεν γράφω δηλαδή συστηματικά, γι’ αυτό άλλωστε και δεν θεωρώ τον εαυτό μου ποιήτρια. Ωστόσο, η συλλογή μου με βοήθησε να συμφιλιωθώ με την όλη κατάσταση. Πέρασα 15 χρόνια όπου προσπαθούσα να μη φανεί αυτό, να μη δείξω εκείνο, γιατί ντρεπόμουν (πώς είναι δυνατόν να ντρέπεται κάποιος για κάτι που του συμβαίνει και για το οποίο δεν έχει κανέναν έλεγχο; κι όμως) και η καταγραφή όλων αυτών που είχα καταπιεί και δεν άφηνα να φανούν λειτούργησε πολύ απελευθερωτικά.
Έπαιξε η ποίηση συμφιλιωτικό ρόλο; Μπορεί κανείς ποτέ να συμφιλιωθεί με μια αυτοάνοση ασθένεια;
Η ποίηση έγινε το μέσο να λύσω την εσωτερική μου μάχη (γιατί η ασθένεια, κάθε ασθένεια, είναι πρωτίστως μια μάχη εσωτερική) και έτσι να βρω γαλήνη και να συμφιλιωθώ με την κατάσταση που παράγει η νόσος και μέσα στην οποία βρέθηκα να ζω. Μπορεί κάποιος να μην την αποδεχτεί ποτέ βέβαια... Οπότε ήμουν τυχερή που η ποίηση μου έδειξε έναν τρόπο να μιλήσω για τα παθήματά μου και έτσι να επιτύχω εσωτερική ειρήνη.
Πέρα από την πρωταγωνίστρια της συλλογής, τι άλλα θέματα υπάρχουν στα ποιήματα αυτά – υπήρχαν άλλα έργα ή ποιητές που σε ενέπνευσαν και με τους οποίους συνομιλείς διακειμενικά σε αυτή τη συλλογή;
Με μεγάλη μου έκπληξη συνειδητοποίησα ότι υπάρχει ολόκληρος τομέας της λογοτεχνίας που μιλάει για την αναπηρία (disability) ή έστω για τα εμπόδια που αντιμετωπίζει ένας χρόνιος ασθενής – μάλιστα, στην Αμερική ο Ιούλιος είναι disability pride month, ένας ολόκληρος μήνας αφιερωμένος στη λογοτεχνία που σχετίζεται με την περιγραφή της ψυχικής και σωματικής κατάστασης ποιητών και ποιητριών που υποφέρουν από χρόνιες παθήσεις και νόσους. Αλλά όλα αυτά δεν τα γνώριζα όταν κάθισα να γράψω τα ποιήματα της συλλογής. Απηχήσεις σίγουρα υπάρχουν, ιδίως στο δεύτερο τμήμα του βιβλίου που εξυφαίνει την προσωπική πορεία του ποιητικού υποκειμένου, όμως αφορούν ποιητικές φωνές που έχω διαβάσει μέσα στα χρόνια και δεν υπάρχει τρόπος να τις ξεχωρίσω.
Εκτός από τη συλλογή αυτή, η ενασχόλησή σου με την ποίηση και τη λογοτεχνία μετράει αρκετά χρόνια, με την αρχισυνταξία του ψηφιακού λογοτεχνικού περιοδικού στίγμαΛόγου – τι είναι η ποίηση και η λογοτεχνία για σένα;
Είπα και πριν ότι στην ποίηση ειδικά, αλλά βέβαια και στη λογοτεχνία γενικότερα, βρίσκω ενίοτε τόπους να ακουμπώ την ψυχή μου. Δεν είναι καθόλου αμελητέο αυτό. Η λογοτεχνία κάνει τον αναγνώστη να αισθάνεται συντροφευμένος, του εμφυσεί τη βεβαιότητα ότι δεν είναι μόνος. Έτσι η πραγματικότητα μοιάζει ένας καλύτερος τόπος και η ζωή γίνεται ευκολότερη – αυτή είναι μια από τις βασικές αποστολές της, όχι βέβαια η μόνη. Πάντως από αυτή τη διασπίστωση και μερικές άλλες ξεκίνησε το στίγμαΛόγου που συνεχίζει 12ο χρόνο φέτος.
Τι διαφορά έχουν οι «ουλές» από τις «πληγές» και γιατί επέλεξες να χωρίσεις τη συλλογή σε αυτές τις δύο ενότητες;
Όταν δεχόμαστε ένα τραύμα, δημιουργείται μια πληγή που σιγά σιγά κλείνει και σε κάποιες περιπτώσεις αφήνει ουλή. Αυτή είναι η παραδοχή πίσω από τα ονόματα των ενοτήτων. Πρόταξα όμως στη συλλογή τις ουλές, γιατί αυτές είναι στο παρόν της σκλήρυνσης (οι επονομαζόμενες «εστίες» που δημιουργεί η σκλήρυνση πράγματι είναι ουλές στη μυελίνη). Κατόπιν κατέγραψα τις πληγές, μια σειρά από τραύματα που πιθανόν προκλήθηκαν στο παρελθόν, μακρινό και κοντινό, τα οποία, κατά τη γνώμη μου –που έχει διαμορφωθεί από διάφορα αναγνώσματά μου–, μπορεί να ευθύνονται για ένα αυτοάνοσο.
«Το τι μας βρίσκει δεν είναι κάτι που επιλέγουμε. Είναι κάτι που υπομένουμε στωικά», διαβάζουμε στην αρχή της πρώτης ενότητας – τι είναι αυτό που σου δίνει ελπίδα και δύναμη να προχωράς;
Η ζωή καθώς συμβαίνει. Υπάρχουν τόσες ευκαιρίες να αναπτυχθεί κανείς σε νοητικό, ψυχικό και προσωπικό επίπεδο, τόσες ευκαιρίες να νιώσει ζωντανός! Είναι κάτι που καθένας μας οφείλει στον εαυτό του, αλλά και στους αγαπημένους του. Και έπειτα, υπάρχει η ελπίδα ότι η επιστήμη θα προοδεύσει και τα συμπτώματα που σε ενοχλούν μπορεί να υποχωρήσουν. Ή ότι θα καταφέρεις, σκάβοντας, ψάχνοντας, θεραπεύοντας τις παλιές πληγές, να δημιουργήσεις ένα καλύτερο μέλλον. Και βέβαια το ταξίδι είναι το καλύτερο μέρος της διαδικασίας: η πορεία σου καθώς τα προσπαθείς όλα αυτά.
Ποιες γυναίκες έχουν μέχρι στιγμή αποτελέσει την πηγή έμπνευσής σου;
Όλες οι γυναίκες που αισθάνθηκαν εγκλωβισμένες για κάποιο λόγο, που είδαν τη ζωή σαν κάτι που τις ξεπερνά, που βίωσαν την απελπισία και τον σωματικό (ή όχι μόνο) πόνο, και που χρησιμοποίησαν τον γραπτό λόγο για να τα ξορκίσουν. Η Μάγια Αγγέλου, για παράδειγμα, η Αντριέν Ριτς, η Κατερίνα Γώγου, η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, η Αγγελική Σιδηρά. Επίτηδες δεν αναφέρομαι σε νεότερες.
Πώς νιώθεις ως γυναίκα του σήμερα για όλη αυτή την ειδεχθή πραγματικότητα που ζούμε και επικαιρότητα με την έμφυλη βία και τη δραματική αύξηση των γυναικοκτονιών, αλλά και τη γενικότερη οπισθοδρόμηση ως προς βασικά δικαιώματα των γυναικών;
Βαθιά θλίψη. Όχι μόνο για τη βία αυτή καθαυτή, την οποία βρίσκω απολύτως παράλογη, αλλά και για την ψυχολογία των γυναικών που ανέχονται νοσηρές καταστάσεις οι οποίες τις βλάπτουν κατάφωρα και είναι απειλητικές για τη ζωή τους. Πόσο λίγη αυτοεκτίμηση πρέπει να έχουν για να τα υπομένουν όλα αυτά; Πόσο λανθασμένα είναι ενδεχομένως τα πρότυπα με τα οποία μεγάλωσαν; Τι έχουν περάσει για να νιώθουν ότι δεν αξίζουν κάτι καλύτερο;
Θα μεγάλωνες διαφορετικά ένα αγόρι από ένα κορίτσι και πώς πρέπει να μεγαλώσουμε τα σημερινά παιδιά για να εκλείψουν στερεότυπα και αρνητικές συμπεριφορές;
Ευλογήθηκα να αποκτήσω ένα κορίτσι και ένα αγόρι. Η κόρη μου είναι πολύ ανεξάρτητη και χαίρομαι να βλέπω τη σιγουριά της και την αποφασιστικότητά της να μην πέσει θύμα κανενός. Ο γιος μου πάλι γνωρίζει πολύ καλά τα όρια στις σχέσεις και έχει έμφυτο σεβασμό για το αντίθετο φύλο. Ο σεβασμός είναι η λέξη-κλειδί, αυτός και η συμπόνοια – ή έστω η ανοχή. Αυτά πρέπει να διδάσκουμε στα παιδιά μας, πρωτίστως με το παράδειγμά μας, και να τους λέμε ότι οφείλουν να τα εφαρμόζουν προς πάσα κατεύθυνση και σε όλους τους ανθρώπους – ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, κοινωνικής θέσης, πολιτικών πεποιθήσεων, οικονομικής κατάστασης, κ.λπ.
Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σου;
Να πάρω σύνταξη! Χαχαχαχα! Δυστυχώς απέχω μερικά χρόνια... ευτυχώς ο αριθμός τους είναι μονοψήφιος. Όμως πράγματι θα ήθελα να έρθει η στιγμή που θα απελευθερωθώ από την υποχρεωτική οκτάωρη παρουσία μου σε ένα γραφείο για να μπορέσω να ασχοληθώ με τα πράγματα που ελπίζω να κάνω ανενόχλητη μια μέρα: να ταξιδέψω, να γράψω, να διαβάσω, να δοθώ σε ό,τι με ενδιαφέρει και εντέλει να υπάρξω με τον τρόπο που είναι πιο φυσικός για μένα.
Πηγή: allyou
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου