Στην Ελλάδα, 37,5% των παιδιών μεταξύ 2-14 ετών είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Μάλιστα, στις ηλικίες 5-10 ετών το ποσοστό αυτό ξεπερνάει το 40%, φτάνοντας έως το 43% στα παιδιά 5-7 ετών. Οι ανεπιθύμητες συνέπειες της παχυσαρκίας στην παιδική ηλικία, τόσο άμεσα όσο και μακροπρόθεσμα, είναι πολλές και έχουν επισημανθεί επανειλημμένως. Παρ’ όλα αυτά το πρόβλημα με τις διαφημίσεις ανθυγιεινών προϊόντων, οι οποίες στοχεύουν ειδικά τις παιδικές ηλικίες με πολυποίκιλους πλέον τρόπους, παραμένει και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. «Η κατάσταση είναι απαράδεκτη. Απευθύνονται στα παιδιά διαφημίσεις με τρόφιμα που περιέχουν υψηλότατες ποσότητες ζάχαρης, αλατιού και λιπαρών. Τα παιδιά βομβαρδίζονται καθημερινά με διαφημίσεις για σοκολάτες, γαριδάκια, πατατάκια και κάθε είδους σνακ, αλλά και ποτά, που είναι ανθυγιεινά», λέει στην «Κ» η Ευαγγελία Κεκελάκη, γ.γ. του Κέντρου Προστασίας Καταναλωτή (ΚΕΠΚΑ).
Τα παιδιά γίνονται οι βασικοί στόχοι, καθώς είναι πιο ευάλωτα στη διαφήμιση, αλλά και σαν καταναλωτές έχουν… μέλλον. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια οι διαφημιστικές εκστρατείες των εταιρειών έχουν εξελιχθεί, δεν είναι απλά μια μονότονη εικόνα ή βίντεο, αλλά προσπαθούν να εισχωρήσουν και να εμφανίζονται σε κάθε δραστηριότητα των παιδιών, τόσο στον πραγματικό, όσο και στον… ψηφιακό κόσμο. «Διαφημίσεις εμφανίζονται στην τηλεόραση και μάλιστα σε ώρες μεγάλης παρακολούθησης από παιδιά, αλλά και στο Ιντερνετ, σε ιστοσελίδες, σε κοινωνικά δίκτυα. Εταιρείες πραγματοποιούν επιχορηγήσεις διαδικτυακών διαγωνισμών. Επίσης, η βιομηχανία τροφίμων προσπαθεί να προσεγγίσει τα παιδιά με διαφημίσεις σε χώρους όπου συχνάζουν, με χορηγίες αθλημάτων και άλλους τρόπους», συμπληρώνει η κ. Κεκελάκη. Oπως σχολίασε η Μονίκ Γκογιένς, γενική διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ενώσεων Καταναλωτών (BEUC), «οι πανταχού παρούσες διαφημίσεις ανθυγιεινών τροφίμων κάνουν τα παιδιά μας να πιστεύουν ότι είναι φυσιολογικό να πίνουν αναψυκτικά αντί για νερό, να τρώνε τραγανά σνακ αντί για ένα μήλο»!
Το προηγούμενο διάστημα η BEUC και δέκα εθνικές οργανώσεις καταναλωτών (μεταξύ αυτών και το ΚΕΠΚΑ) συνέλεξαν παραδείγματα διαφημίσεων και προώθησης ανθυγιεινών τροφίμων σε παιδιά, που εκτίμησαν πως παραβιάζουν τη δέσμευση της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών να προωθεί υπεύθυνα τα προϊόντα της στα παιδιά, δηλαδή την «Ευρωπαϊκή δέσμευση» (EU Pledge). Κατατέθηκαν 81 αναφορές στον Μηχανισμό Λογοδοσίας, που έχει θεσπιστεί για τον έλεγχο της Ευρωπαϊκής Δέσμευσης, από τις οποίες μόλις επτά έγιναν αποδεκτές, ενώ επτά διαφημίσεις αποσύρθηκαν από τις ίδιες τις εταιρείες μετά την αναφορά και μία υπόθεση εκκρεμεί ακόμα ύστερα από έξι μήνες! «Η Ευρωπαϊκή Δέσμευση είναι μία εθελοντική δράση των εταιρειών για τη θέσπιση ενός κώδικα δεοντολογίας για την υπεύθυνη διαφήμιση απέναντι στα παιδιά, που ξεκίνησε σε επίπεδο Ε.Ε. το 2007, καθώς είχε αναδειχθεί η μεγάλη απειλή της παιδικής παχυσαρκίας. Υιοθετήθηκαν κάποια κριτήρια για το τι πρέπει να αποφεύγεται, αλλά όπως αποδείχθηκε, είναι πολύ επιεική για τις επιχειρήσεις, ενώ δεν τηρούνται κιόλας», εξηγεί κ. Κεκελάκη. Οπως σημειώνει η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Καταναλωτών, «τα διατροφικά κριτήρια (σ.σ. της Ευρωπαϊκής Δέσμευσης) είναι πολύ αδύναμα. Τα προϊόντα που εκτιμάται ότι μπορεί να προωθηθούν σε παιδιά, περιέχουν μεγαλύτερα ποσοστά ανθυγιεινών συστατικών, από αυτά που συστήνουν οι δημόσιες αρχές υγείας». Δηλαδή, επιτρέπεται να διαφημιστούν προϊόντα που κανονικά δεν θα έπρεπε.
Το ΚΕΠΚΑ προχώρησε σε επτά αναφορές από την Ελλάδα. Μία διαφημιστική εκστρατεία σταμάτησε μετά την καταγγελία, μία έγινε αποδεκτή από τον Μηχανισμό Λογοδοσίας και μία εξετάζεται ακόμα. «Η απόσυρση αφορούσε τη διαφήμιση ενός σνακ, το οποίο προβαλλόταν στην τηλεόραση σε ώρες παιδικής τηλεθέασης, συνοδευόταν από ψηφιακό παιχνίδι και είχε προβολή και στην ιστοσελίδα της εταιρείας», σημειώνει η γ.γ. του ΚΕΠΚΑ.
Οι ενώσεις καταναλωτών τονίζουν πως η εθελοντική ρύθμιση «δεν δουλεύει» και πρέπει να μπουν κανόνες από την Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη. Μεταξύ των αιτημάτων τους είναι η απαγόρευση προώθησης ανθυγιεινών τροφίμων στο Διαδίκτυο και η απαγόρευση τηλεοπτικών διαφημίσεών τους σε ώρες παιδικής τηλεθέασης, η μη χρήση μεθόδων που τραβούν την προσοχή, όπως καρτούν κ.λπ. Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο PLOS Medicine από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Cambridge κατέδειξε πως ο περιορισμός των ωρών τηλεοπτικής διαφήμισης για τρόφιμα και ποτά με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, ζάχαρη και αλάτι θα μπορούσε να συμβάλει ουσιαστικά στη μείωση της παιδικής παχυσαρκίας.
Οι «influencers»
Οι νέες και πιο αποτελεσματικές διαφημιστικές εκστρατείες γίνονται πλέον στα κοινωνικά δίκτυα. Στο Instagram ανεβαίνουν «αθώες» ιστορίες και φωτογραφίες με… τοποθέτηση προϊόντος. Στο Tik Tok ενθαρρύνονται οι χρήστες να περιγράψουν τι έφαγαν και τι ήπιαν. Η διαφήμιση μπορεί εύκολα να διεισδύσει, τα παιδιά μπορεί να «τσιμπήσουν» πιο εύκολα. Σε πολλά ψηφιακά δίκτυα εμφανίζεται πλήθος διαφημίσεων, όπως στο YouTube, συχνά χωρίς καν τους ανεπαρκείς όρους της τηλεόρασης. Ακόμα πιο αποδοτική είναι η εμφάνιση προϊόντων στα βίντεο. Ερευνητές του Πανεπιστημίου Langone στη Νέα Υόρκη ανέλυσαν 418 αγαπημένα στα παιδιά βίντεο από πέντε δημοφιλή κανάλια του YouTube. Το 42,8% αυτών προωθούσαν τρόφιμα και ποτά, σε 9 στις 10 περιπτώσεις ήταν ανθυγιεινά. Οι ερευνητές δεν εντόπισαν πόσες από τις τοποθετήσεις αυτές ήταν επί πληρωμή, αλλά σίγουρα κάνουν μεγάλη ζημιά. Οπως τόνισαν, είναι η τέλεια παγίδα για την προώθηση του junk food. Οι άνθρωποι και ειδικά τα παιδιά εμπιστεύονται τους «influencers», καθώς τους βλέπουν σαν καθημερινούς ανθρώπους. Νομίζουν πως δεν είναι διαφήμιση, αλλά πολλές φορές είναι…
Πηγή: Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου