Του Γιώργου Τσιάκαλου, ομότιμου καθηγητή Παιδαγωγικής ΑΠΘ, στον Αγγελιοφόρο
Εμείς σωθήκαμε! Η δική μας περνάει σε Τμήμα της Θεσσαλονίκης κι έτσι απαλλαχτήκαμε από έναν οικονομικό εφιάλτη που μας έκλεβε τον ύπνο τον τελευταίο καιρό. Ομως από εκείνη τη στιγμή που έμαθα το ευχάριστο νέο, άρχισα να σκέφτομαι την άγνωστη –ίσως γειτονική- οικογένεια, για την οποία η δική μας επιτυχία σημαίνει καταδίκη σε οικονομική αφαίμαξη ή σε αφαίρεση του δικαιώματος του δικού της παιδιού να κάνει πραγματικότητα το όνειρο των σπουδών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αναρωτιέμαι συνεχώς: Θα μπορέσουν να στείλουν το παιδί τους να σπουδάσει στο ίδρυμα όπου πέρασε ή αδυνατούν παντελώς να αντεπεξέλθουν κι άρα θα εγκαταλείψει πριν ακόμη προβεί στην εγγραφή; Εχουν, άραγε, ένα κάποιο εισόδημα, ώστε με πολλές στερήσεις στην καθημερινότητά τους να καταφέρουν ν’ αντέξουν τέσσερα χρόνια; Υπάρχει, μήπως, κάποιο περιουσιακό στοιχείο που μπορεί να πουληθεί –μισοτιμής βέβαια, γιατί πού να βρεθούν αγοραστές σήμερα!- για να εξασφαλιστούν οι τριάντα, σαράντα χιλιάδες ευρώ που απαιτούνται;
Δεν ξέρω τις απαντήσεις, όμως τα ερωτήματά μου αναφέρονται στο δράμα χιλιάδων οικογενειών, που, δυστυχώς, μόνον ελάχιστα απασχολεί τον πολιτικό μας κόσμο, παρά το γεγονός ότι οικονομικά αποτελεί το αντίστοιχο ενός διαρκούς μνημονίου. Η διαφορά του από το άλλο μνημόνιο είναι ότι αυτό το φτιάξαμε μόνοι μας και με απόλυτη συναίνεση, κι επιπλέον ότι αυτό μπορούμε να το διορθώσουμε μόνοι μας αλλά αρνούμαστε να το κάνουμε, προτιμώντας να ζούμε με τις αγκυλώσεις μιας οπισθοδρομικής κοινωνίας.
Γι' αυτό, το Σεπτέμβριο μερικές χιλιάδες οικογένειες στη χώρα μας, από αυτές που μέχρι σήμερα τα έβγαζαν πέρα, αν και με πολλές δυσκολίες, θα διολισθήσουν σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας, ενώ άλλες, που βρίσκονται σε σχετικά καλή κατάσταση, θα δουν την ποιότητα ζωής τους να υποβαθμίζεται αισθητά. Είναι οι οικογένειες που, ενώ είχαν την τύχη να δουν τα παιδιά τους να εισάγονται σε ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, βιώνουν την ατυχία, «για μερικές μονάδες», τα παιδιά τους να είναι υποχρεωμένα να φοιτήσουν μακριά από τον τόπο κατοικίας. Καθεμιά από αυτές τις οικογένειες θα πρέπει για τέσσερα χρόνια να χρηματοδοτήσει τις σπουδές του παιδιού της στον απομακρυσμένο τόπο με τουλάχιστον οχτώ χιλιάδες ευρώ το χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι μια οικογένεια με εισόδημα σήμερα χίλια πεντακόσια ευρώ καθαρά το μήνα –σχεδόν προνομιούχα στη σημερινή Ελλάδα!- από δω και πέρα θα έχει για τη διαβίωσή της 34% λιγότερα χρήματα, δηλαδή θα βρεθεί κάτω από το όριο της φτώχειας. Και εντελώς τραγικά θα είναι τα πράγματα για τα εκατομμύρια των ανθρώπων που ζουν τον εφιάλτη της ανεργίας και ήδη βρίσκονται σε πολύ δεινή οικονομική κατάσταση.
Βεβαίως το φαινόμενο δεν είναι καινούριο, πρόκειται για ένα «χαράτσι», το οποίο αποδέχτηκε μοιρολατρικά η κοινωνία μας σαν να ήταν κάτι το αναπότρεπτο, ενώ στην πραγματικότητα είναι αποτέλεσμα ενός παράλογου –από οικονομική άποψη- τρόπου οργάνωσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη χώρα μας. Κύριο χαρακτηριστικό του παραλογισμού είναι η κατανομή των θέσεων στα πανεπιστήμια, στην οποία δε λαμβάνεται σοβαρά υπόψη η κατανομή του πληθυσμού της χώρας. Ετσι, στα Παιδαγωγικά Τμήματα των πανεπιστημίων της Αττικής και της Θεσσαλονίκης προσφέρεται μόλις το 40% του συνολικού αριθμού θέσεων όλων των Παιδαγωγικών Τμημάτων, ενώ στις περιοχές αυτές ζει το 70% του πληθυσμού της Ελλάδας. Παρόμοια είναι η κατάσταση στους περισσότερους επιστημονικούς κλάδους, γεγονός που οδηγεί σε εκτεταμένη φοιτητική εσωτερική μετανάστευση. Με άλλα λόγια, η διολίσθηση στη φτώχεια χιλιάδων οικογενειών κάθε χρόνο αποτελεί δομικό στοιχείο του συστήματος και, φυσικά, όχι αποτέλεσμα της αποτυχίας των παιδιών τους σε κάποιες «αδιάβλητες» εξετάσεις.
Το ερώτημα είναι: θα παραμείνουμε στην απλή διαπίστωση του τεράστιου προβλήματος ή θα προχωρήσουμε στην άμεση αντιμετώπισή του με ένα σύστημα γενναίων μετεγγραφών; Η θετική απάντηση προϋποθέτει αλλαγή στάσης από την κυβέρνηση και τα πανεπιστήμια. Ελπίζω ότι αυτήν τη φορά θα σταθούν στο ύψος των περιστάσεων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου