(Επιτρα)ΠΑΙΖΟΥΜΕ

Σκραμπλ, παιχνίδια στρατηγικής με στρατιωτάκια και κανόνια και κάθε είδους επιτραπέζια. Ανθρωποι ηλικίας από 18 ως και 85 ετών, στην Αθήνα αλλά και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, δεν ξεχνούν το παιδί που κρύβουν μέσα τους και αποφορτίζονται από τα προβλήματα της καθημερινότητας, διευρύνοντας κατά πολύ το νοηματικό πεδίο της φράσης «τα παιδία παίζει».

Χιλιάδες νεκροί στρατιώτες και τραυματίες κείτονται στο πεδίο της μάχης δίπλα σε κανόνια. Στις 18 Ιουνίου 1815 ο Ναπολέοντας, φορώντας την γκρι ρεντινγκότα, παρά τις τεράστιες απώλειες του στρατού του, χαμογελά. Εχει κάθε λόγο να είναι ευχαριστημένος. Εχει κερδίσει τη μάχη του Βατερλό, που από εδώ και πέρα ως λέξη θα είναι συνώνυμη μιας μεγάλης επιτυχίας. Οι δρόμοι ανοίγονται μπροστά του. Η παραπάνω εξέλιξη σίγουρα θα άλλαζε δραματικά την Ιστορία της Ευρώπης. Δεν συνέβη όμως πότε πραγματικά, παρά μόνο σε ένα από τα ξύλινα τραπέζια ενός υπογείου στην οδό Σκαραμαγκά στα Πατήσια, όπου τα μέλη του Συλλόγου Στρατηγικόν κάθε Σάββατο και Κυριακή εξασκούνται στα περίφημα επιτραπέζια παιχνίδια πολέμου.

«Τα παιχνίδια στρατηγικής είναι μία πολεμική τέχνη σε επίπεδο πνευματικό» θα μας πει ο Χάρης Κωνσταντάρας, πρόεδρος του συλλόγου. Γύρω του, σε τεράστια τραπέζια, υπάρχουν στρατοί από την εποχή της αρχαιότητας ως και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Χιλιάδες μινιατούρες, βαμμένες με κάθε λεπτομέρεια, αγωνίζονται μέχρι τελικής πτώσεως, αναβιώνοντας ιστορικές μάχες ή ακόμη και φανταστικές ανάμεσα σε στρατούς που δεν συναντήθηκαν ποτέ. «Ο κάθε παίκτης αγοράζει στρατό ανάλογα με την ιστορική εποχή που τον ελκύει. Μπορεί να αγοράσει τις μινιατούρες από ειδικά μαγαζιά ή να τις παραγγείλει από το Internet. Από εκεί και πέρα, πρέπει να τις βάψει και να τις τοποθετήσει σε βάσεις, μια δουλειά που μπορεί να την κάνει μόνος του ή να την αναθέσει σε κάποιον επαγγελματία».

Η ιστορία των παιχνιδιών στρατηγικής ξεκινά από τις στρατιωτικές σχολές της Πρωσίας και σήμερα είναι ιδιαίτερα διαδεδομένα σε όλη την Ευρώπη και κυρίως στην Αγγλία. «Τα παιχνίδια στρατηγικής στην Ελλάδα αναφέρονται σε μια μειονότητα ανθρώπων» θα μας πει ο Χάρης Κωνσταντάρας. «Ισως γιατί απαιτούν πολύ χρόνο. Μια μάχη θα κρατήσει τουλάχιστον τέσσερις ώρες. Για όσους όμως ασχολούμαστε, αυτό που κυρίως νομίζω ότι μας φέρνει εδώ, πέρα από την αγάπη μας για τον μοντελισμό και την Ιστορία, είναι η ανάγκη για ανθρώπινη επαφή. Παίζοντας ξεδίνουμε από τα προβλήματα. Μεταξύ μας έχουν γεννηθεί δυνατές φιλίες, πολλοί έχουμε γίνει κουμπάροι, έχουν γνωριστεί και οι γυναίκες μας. Είμαστε μια μικρή κοινωνία η οποία κινείται και αναπνέει».

Κάνοντας μια μικρή επιθεώρηση στους στρατούς του συλλόγου, μένουμε έκπληκτοι από την προσοχή στη λεπτομέρεια της κάθε μινιατούρας. Οπως μας πληροφορούν τα μέλη του, διαβάζουν με προσοχή την Ιστορία, ώστε ακόμη και τα αντίστοιχα λάβαρα του στρατού τους να έχουν ιστορική ακρίβεια. Αν μάλιστα παρατηρήσουν αναχρονισμό σε κάποιο στρατό το επισημαίνουν στον ιδιοκτήτη της. «Υπάρχουν εξειδικευμένα βιβλία που αναφέρονται στο θέμα των χρωμάτων, των υποδημάτων και των λαβάρων» μας λέει ο Χάρης Κωνσταντάρας. «Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν οι απαγορεύσεις που ισχύουν στο εξωτερικό και είμαστε πολύ πιστοί στην απόδοση των στρατών. Θυμάμαι πως όταν ταξίδεψα στη Φινλανδία για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα δεν χρησιμοποιούσαν στους ναζιστικούς στρατούς το σύμβολο του αγκυλωτού σταυρού. Εμείς εδώ είμαστε πιο ελεύθεροι στην έκφραση. Γιατί κάποιος μπορεί να πάρει έναν στρατό, που μπορεί βέβαια να μην τον εκφράζουν τα πεπραγμένα του, αλλά να τον φτιάξει ακριβώς όπως ήταν. Απόδειξη ότι έχω φίλους, ιδιαίτερα πατριώτες, που όμως μπορεί να έχουν δημιουργήσει έναν στρατό από Οθωμανούς Τούρκους».

Ο Γιάννης Μήλας και ο Γιώργος Δέδες αποτελούν ενεργά μέλη του συλλόγου και σήμερα έχουν δώσει ραντεβού για να αναβιώσουν μία ιστορική μάχη των ναπολεόντειων πολέμων. «Τα παιχνίδια στρατηγικής δεν μπορούν να παιχτούν από μικρά παιδιά, είναι καθαρά παιχνίδια ενηλίκων» αναφέρουν. «Εδώ δεν παίζουμε απλά στρατιωτάκια, όπως νομίζουν μερικοί. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα είδος σκακιού, με ιστορικές προεκτάσεις».

Πάντως το σκάκι παραμένει ο βασιλιάς των επιτραπέζιων παιχνιδιών στην Ελλάδα, με χιλιάδες ανθρώπους να λαμβάνουν μέρος σε τουρνουά και εκδηλώσεις. «Υπάρχουν περίπου 230 ενεργοί σύλλογοι σε όλη την Ελλάδα» αναφέρει ο Βασίλης Ανδρώνης, έφορος αγώνων στην Ελληνική Σκακιστική Ομοσπονδία. «Απλώνονται στα νησιά του Αιγαίου, του Ιονίου, από την Αλεξανδρούπολη και τη Φλώρινα ως και την Κρήτη. Είναι πολύ θετικό που από τις 52 Κυριακές του χρόνου, περίπου τις 46 γίνονται αγώνες σκακιού? το άθλημα έχει γνωρίσει μεγάλη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια».

Πράγματι, σχεδόν σε κάθε γειτονιά υπάρχει ένας χώρος όπου οι λάτρεις των 64 τετραγώνων και των 32 πιονιών μαζεύονται για να ακονίσουν το μυαλό τους στο πιο μαθηματικό ίσως επιτραπέζιο παιχνίδι. Στον Σκακιστικό Ομιλο Παγκρατίου, στην οδό Ζηνοδότου, παρ’ όλο που είναι ένα κρύο βράδυ Τρίτης, τα μέλη έχουν μαζευτεί για το καθιερωμένο τουρνουά και σε απόλυτη ησυχία ψάχνουν προσηλωμένα την κίνηση ρουά ματ. «Το σκάκι είναι μία ανίατη ασθένεια» αναφέρει ο Γιώργος Νικολαΐδης, πρόεδρος του ομίλου. «Σε μαθαίνει πώς να πειθαρχείς τη σκέψη σου και επειδή δεν «συμμετέχει» το ζάρι δεν μπορείς να αναζητήσεις ευθύνες σε κανέναν άλλον εκτός από τον εαυτό σου. Στον όμιλο αυτό, επειδή βρίσκομαι από έφηβος, έχουν δημιουργηθεί και δημιουργούνται δυνατές φιλίες. Επειτα από παρτίδες πάμε συχνά σε ταβερνάκια της περιοχής. Οι συζητήσεις ξεκινούν από το παιχνίδι και τελικά μπορούν να καλύψουν όλα τα θέματα. Μία από τις στιγμές που θυμάμαι πάντα είναι το 1986, όταν κατακτήσαμε το Κύπελλο Ελλάδας. Επαιζαν τέσσερις παίκτες και από πάνω τους βρίσκονταν άλλα 11 με 12 άτομα, η λεγόμενη κερκίδα, ψυχικά και σωματικά δίπλα τους. Μόλις τελείωσε η κρίσιμη παρτίδα, που μας οδήγησε στη νίκη, στήθηκε ένα μεγάλο πανηγύρι».

Στην ίδια γειτονιά, στην οδό Στράβωνος, κάθε Κυριακή, στην Κρητική Εστία, δίνει τη μάχη με τις λέξεις ο Ομιλος Σκραμπλ Αθηνών - Πειραιώς. Ο έφορος, σκυμμένος πάνω από τα λεξικά, ελέγχει την ορθότητα της κάθε λέξης, αν υπάρχει κάποια ένσταση, ενώ παίκτες αγωνίζονται πάνω στα ταμπλό με τα 24 γράμματα της αλφαβήτου. «Το Σκραμπλ είναι πολύ διαδεδομένο στην Ελλάδα» αναφέρει η πρόεδρος του ομίλου, Φωτεινή Νιάρχου. «Επειδή ο κόσμος είναι ήδη εγκλωβισμένος στο σπίτι, προτιμά να παίζει Σκραμπλ στην οθόνη του υπολογιστή του. Εμείς θέλουμε να φέρουμε αυτόν τον κόσμο στον όμιλο, να γνωρίσει καινούργιους φίλους, επειδή είναι καλύτερο να παίζεις έχοντας έναν άνθρωπο μπροστά σου παρά μια απρόσωπη οθόνη. Με την κρίση περιμέναμε να μειωθούν τα μέλη μας, αλλά – προς έκπληξη όλων μας – έχουν αυξηθεί».

Ετσι, λοιπόν, τελικά η κρίση, πέρα από τα πολλά αρνητικά, ίσως να έχει και κάποια θετικά, αφού βλέπουμε συχνά ανθρώπους να επιστρέφουν σε παλαιότερους τρόπους πιο ποιοτικής ψυχαγωγίας. «Οι παίκτες που παίζουν επιτραπέζια παιχνίδια δένονται συνήθως μεταξύ τους, επειδή λειτουργούν σε ομάδες και επειδή ακριβώς αφοσιώνονται στο παιχνίδι δεν αναμασούν τα άγχη, τα προβλήματα και τις στενοχώριες τους» αναφέρει η Λίζα Βάρβογλη, ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια. «Νομίζω πως τώρα με την κρίση ήδη οι άνθρωποι στρέφονται σε τέτοιου είδους ασχολίες, που εξασφαλίζουν μεγαλύτερη χαλάρωση και πολλές φορές βρίσκουν ακόμη και το νόημα της αληθινής φιλίας, των ουσιαστικών σχέσεων».

Στη λεωφόρο Παπάγου στου Ζωγράφου βρίσκεται η καφετέρια «Playce», όπου καθημερινά δεκάδες άνθρωποι, κυρίως φοιτητές, παίζουν επιτραπέζια παιχνίδια. «Τέτοιου είδους καφετέριες είναι πολύ συνηθισμένες στο εξωτερικό, ειδικά στη Γερμανία, που δεν υπάρχει η ελληνική κουλτούρα τού πάω για καφέ και απλώς κάθομαι με τις ώρες και μιλάω με τον διπλανό μου» αναφέρει ο Κώστας Χιωτέλης, ιδιοκτήτης του «Playce». «Στο μαγαζί φιλοξενούμε πάνω από 200 παιχνίδια που ανανεώνονται και έχουμε και τους ειδικούς παιχνιδογνώστες που εξηγούν στους πελάτες μας τα επιτραπέζια» συνεχίζει.

Το μαγαζί είναι γεμάτο νεαρά παιδιά, συχνά ακούγονται γέλια, ενώ δεν λείπουν και αστείες λογομαχίες πάνω στο παιχνίδι. «Μας αρέσουν τα επιτραπέζια παιχνίδια» αναφέρει η Ελένη, φοιτήτρια φιλολογίας. «Δεν καταλαβαίνεις πώς περνά ο χρόνος. Πολλές φορές έχει τύχει να τσακωθούμε πάνω σε ένα παιχνίδι αλλά έχει και αυτό την πλάκα του, θυμόμαστε το παιδί που κρύβουμε μέσα μας».

Πηγή: Δημοσιεύθηκε στο BHMagazino, τεύχος 528, σελ. 78-81, 5/12/2010 via ΒΗΜΑonline