Σημείο αναφοράς αποτελεί το σύνδρομο Down, που συχνά αντιμετωπίζεται αποκλειστικά μέσα από το φίλτρο της ιατρικής ή της κοινωνικής επιταγής για ό,τι λογίζεται «κανονικό». Στην εγκατάσταση αυτή, ωστόσο, η τρισωμία 21 δεν είναι σύμβολο γενετικής ανωμαλίας, αλλά πηγή τρυφερότητας. Το επιπλέον χρωμόσωμα μετατρέπεται σε φορέα αισθητικής και συναισθηματικής αξίας: σε έναν επιπλέον τρόπο κατανόησης του κόσμου, μια επιπλέον επαφή με όσα δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε, διότι βρίσκονται εκτός τους πεδίου που γνωρίζουμε ως «κανονικό».
Τα λούτρινα χρωμοσώματα από μαλακά υλικά λειτουργούν ως ενσώματες μεταφορές. Η υφή τους δημιουργεί την αίσθηση της οικειότητας, της ασφάλειας και της παιδικής ανάμνησης. Η επιστημονική φόρμα μεταμορφώνεται σε αντικείμενο τρυφερότητας. Κάθε χρωμόσωμα γίνεται ένα απτικό σύμβολο, δίνοντας την ευκαιρία στον θεατή να προσεγγίσει το «διαφορετικό» όχι μέσα από τον φόβο της απόστασης αλλά μέσα από την πράξη της εγγύτητας, που προσφέρει το άγγιγμα ενός παιχνιδιού.
Συμπληρωματικά, το φωτογραφικό κολάζ λειτουργεί σαν ψηφιδωτό ορατότητας. Φωτογραφικά θραύσματα από χαρακτηριστικά προσώπων ανθρώπων με σύνδρομο Down συντίθενται σε ένα νέο, συλλογικό πορτρέτο, μια εικόνα που αποκαλύπτει την ομορφιά της ποικιλομορφίας, των πιο μικρών μα τόσο σπουδαίων χαρακτηριστικών, που καθιστούν το κάθε ον μοναδικό. Οι φωτογραφίες δεν επιδιώκουν την αισθητική τελειότητα αλλά την ανθρώπινη αυθεντικότητα. Δημιουργούν χώρο ανάδειξης των ιδιαιτεροτήτων που κάνουν την ύπαρξη ακόμη πιο ζωντανή, ενδιαφέρουσα και βαθιά κατανοητή προς τον θεατή που επιθυμεί να δει πέρα από το στενό του πλαίσιο.
Η "Down to Tenderness" είναι μια εγκατάσταση που επαναπροσδιορίζει τη γλώσσα με την οποία περιγράφουμε τη διαφορά. Ο όρος “Down” αποσυνδέεται από το σύνδρομο και συναντά την “Tenderness”, μια έννοια που αγγίζει τη βαθύτερη φύση της ανθρωπιάς. Με αυτόν τον τρόπο εκεί όπου η επιστήμη έθετε περιορισμούς, η τέχνη επιδιώκει να ανοίξει δρόμους συνάντησης.
Στο πλαίσιο του φεστιβάλ R.O.D.I. του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, η εικαστική έκθεση συνομιλεί με το πνεύμα της ένταξης και της αποδοχής. Εδώ, η τέχνη δεν λειτουργεί ως εργαλείο αναπαράστασης αλλά ως πράξη συμπερίληψης. Ο θεατής καλείται να συμμετάσχει αισθητηριακά, να αγγίξει, να περιεργαστεί, να ενεργοποιήσει περισσότερες αισθήσεις, να γίνει μέρος του έργου.
Η έκθεση "Down to Tenderness" αναδεικνύει τη διαφορετικότητα ως χώρο ευαισθησίας και δημιουργίας. Μας θυμίζει ότι κάθε ανθρώπινο σώμα, κάθε χρωμόσωμα, κάθε παραλλαγή είναι ένας τρόπος να υπάρχεις, να επικοινωνείς, να αφήνεις το ίχνος σου στον κόσμο. Η τρυφερότητα εδώ δεν είναι αδυναμία, είναι αντίσταση απέναντι στην παρανοϊκή κανονικότητα, είναι πολιτική πράξη και μορφή φροντίδας.
Η Down to Tenderness είναι, τελικά, μια προσέγγιση της ζωής μέσα από την απαλότητα. Ένα εικαστικό χάδι που μας καλεί να προχωρήσουμε παρακάτω, "down" στην πιο ευάλωτη και σίγουρα πιο ανθρώπινη πλευρά μας: εκεί όπου η ευαισθησία δεν είναι σφάλμα, αλλά τρόπος να υπάρχουμε μαζί.
Η Σοφία Πεχλιβανίδου είναι εικαστικός, απόφοιτη του τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με κατεύθυνση τη Γλυπτική, και δασκάλα, απόφοιτη του παιδαγωγικού τμήματος δημοτικής εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στην ειδική αγωγή και εκπαίδευση, ενώ πλέον είναι υποψήφια διδάκτωρ του Εργαστηρίου Βιομηχανικού Σχεδιασμού του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών ΑΠΘ. Ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Στην εικαστική της έρευνα ασχολείται με την κατασκευή γλυπτικών παιχνιδιών, ενώ πειραματίζεται με ποικίλα υλικά, επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον της πάντα στη μελέτη της παιδικής ηλικίας και του αποτυπώματός της στην ενηλικίωση κάθε ανθρώπου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου